REKLAMA

Maciej Birecki śr. 30 listopada 2022, 12:33

Lista leków deficytowych, czyli gramy w lekowe „bingo”…

W końcu do lekarzy i farmaceutów trafiła lista leków o utrudnionej dostępności, której udostępnienie w połowie października zapowiadało Ministerstwo Zdrowia. Lista ma sprawić, by lekarze rzadziej przepisywali leki, których w aptekach brakuje. Problem w tym, że sam wygląd listy, która została przygotowana w sposób niechlujny i nieuporządkowany, nie ułatwia w żaden sposób pracy lekarzom. Po drugie, dane opublikowane na liście w dużej mierze nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistości…

Idealnie byłoby, gdyby informacje o lekach deficytowych były na bieżąco aktualizowane i były one ściśle skorelowane z programami gabinetowymi przeznaczonymi do wystawiania e-recept (fot. Shutterstock)

W zeszłym tygodniu do lekarzy i farmaceutów trafiła lista leków o utrudnionej dostępności, którą przygotował Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Jest to pokłosie wypowiedzi wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego z 18 października, w której zapewnił, że takie listy będą przygotowywane regularnie, w odstępach 2 tygodni. Przygotowana dla farmaceutów lista jest rozbudowana- oprócz nazwy leku, zawiera także jego postać, dawkę, wielkość opakowania, a także kod EAN.

Dużo bardziej okrojona jest lista, która została przygotowana dla lekarzy. Zawiera ona tylko i jedynie listę 70 nazw handlowych leków, bez informacji o tym, jakiej postaci czy dawki rzeczywiście brakuje. Niechlujne przygotowanie przez GIF, tak ważnej z punktu widzenia pacjenta listy, może się okazać, że stworzy kolejne problemy na rynku leków, których do tej pory jeszcze nie było (czytaj również: Ministerstwo udostępniło aptekom informacje o brakach konkretnych leków. Czy to w czymś pomoże?).

Chaotyczna lista dla lekarzy – co można z niej wyczytać?

Wykaz leków przygotowany dla lekarzy to zbiór 70 nazw handlowych umieszczonych w tabelce, która przypomina grę w „bingo”. W ten oto sposób została zachowana kompaktowa forma listy, o którą zabiegali przedstawiciele lekarzy. Jednak nazwy handlowe leków nie zostały w niej posortowane ani alfabetycznie, ani w żaden inny logiczny sposób, np. według ich zastosowania farmakologicznego. Ułożenie nazw handlowych preparatów na liście jest całkowicie losowe. Z tego względu znalezienie przez lekarza konkretnego leku może być nie lada wyzwaniem, które będzie wymagać straty nieco czasu. Czasu, którego od dawna w kontaktach z pacjentem brakuje…

Lista dla lekarzy przypomina "bingo" - nazwy leków są umieszczone chaotycznie, bez jakiegokolwiek porządku. — Lista dla lekarzy przypomina „bingo” – nazwy leków są umieszczone chaotycznie, bez jakiegokolwiek porządku.

Lista przekazana lekarzom ma jeszcze inne mankamenty, które wytyka serwis GdziePoLek.pl. Zawiera ona nazwy handlowe leków, z których tylko, np. jednej postaci, bądź jednej dawki brakuje aktualnie w hurtowniach farmaceutycznych. Przykładem może być umieszczenie na liście preparatu Polpril. Rzeczywiście brakuje go w aptekach w postaci kapsułek, jednak w postaci tabletek jest on już bez problemu dostępny. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku leku Torecan – czopków w aptekach nie ma, natomiast lek w postaci tabletek pacjenci mogą kupić. Jeszcze większy problem dotyczy leku Ferrum Lek. Brakuje go w postaci tabletek do rozgryzania, jest on natomiast łatwo dostępny w postaci syropu – postaci pożądanej w leczeniu pediatrycznym, jednak wskazanej przez GIF osobom wystawiającym recepty, jako nieosiągalnej.

❗️Lekarze
🧵dlaczego bingo leków, które być może otrzymaliście lub otrzymacie od GIF nie musi być zgodne ze stanem faktycznym 👇🏻@Rezydenci @kosik_md @NaczelnaL @OILWarszawa https://t.co/TESB21LlIK
— Anna Bazydło (@a_bazydloMD) November 24, 2022

Kolejnym problemem listy przygotowanej przez GIF jest umieszczenie na niej preparatów, z którymi problem z dostępnością był… ale kilka tygodni temu. Dotyczy to, chociażby takich produktów leczniczych jak Nebbud, Neoparin, Letrox 125, czy Lipancrea 16000. Aktualnie, leki te bez większych trudności można zamówić z hurtowni farmaceutycznej.

Leki, które powinny się znaleźć na liście, ale ich na niej nie ma

Niezrozumiałe jest także, dlaczego na liście przesłane przez GIF lekarzom i farmaceutom nie ma przynajmniej kilkunastu produktów leczniczych, których w hurtowniach rzeczywiście nie ma. Mowa tu, chociażby o kroplach do oczu Betoptic S, żelu Duac, szczepionek Pneumovax 23, Varilix, czy preparatów do odczulania – Purethal. Problem może tkwić w metodologii przygotowania tej listy. GIF prawdopodobnie opracował ją w oparciu o odmowy realizacji zamówienia wysyłane aptekom przez poszczególne hurtownie farmaceutyczne. Natomiast jeśli apteki nie zamawiały powyższych produktów, bo wiedzą, że i tak ich nie otrzymają, to one na tak przygotowanym wykazie po prostu się nie pojawią (czytaj również: GIF sugeruje, by tych leków lekarze nie przepisywali na receptach… [LISTA]).

Negatywnie o przygotowanej przez GIF liście na Twitterze wypowiedział się wiceprezes Naczelnej Izby Aptekarskiej, Marek Tomków:

Po miesiącach zapowiedzi @GIF_GOV_PL przygotował listę brakujących leków. Sugeruje lekarzom ograniczenia wystawiania recept na leki w pełni dostępne w aptekach. To się robi niebezpieczne. Lista nadaje się tylko do kosza. Do niszczarki wrzucił ją @GdziePoLek. @MZ_GOV_PL https://t.co/wgeXx4nqE2
— Marek Tomków (@MarekTomkow) November 24, 2022

GIF: tych leków, lepiej nie przepisywać

Główny Inspektorat Farmaceutyczny wraz z listą przekazał osobom wystawiającym recepty także informacje, w której sugeruje, by leków, które znajdują się na wykazie lepiej nie przepisywać na receptach. Leków- które w dużej części są dostępne w aptekach. Takie działanie GIF może tylko doprowadzić do niepotrzebnych zmian w prowadzonych przez lekarzy terapii.

Najzabawniejsze jest to, że lekarze na podstawie tego trefnego komunikatu będą przestawiać leczenie pacjentom.
Wczoraj moja małżonka przyszła do mnie z tym pismem. Wywołało ogromne poruszenie na grupach lekarzy rodzinnych.
— m. (@M_Alejaktotak) November 24, 2022

Problemy z przetowarowaniem aptek?

Niektórzy farmaceuci zauważyli jeszcze inny problem, jaki może się pojawić w efekcie na przygotowaną w sposób nierzetelny listę leków deficytowych. Mianowicie farmaceuci, chcąc zapewnić ich dostępność, będą zamawiać do swoich aptek ich duże ilości, jak tylko pojawią się one w hurtowniach. Tylko że lekarze o tym nie zostaną poinformowani, więc tych leków nie będą nadal przepisywać. Może prowadzić to, do przetowarowania aptek lekami deficytowymi i w końcu ich przeterminowania.

Średnio zabawne z punktu widzenia lekarza, pacjenta – z mojego jako właściciela apteki również. Amotaks, augmentin, kreon … w związku z niepewną dostępnością są upchane aż po sufit.Gwarantuje, że żadna z aptek w latach poprzednich nie pokusila się o robienie takich zapasów.
— Izabela Chuda (@Izabela77356995) November 24, 2022

Producenci leków prostują informację przekazaną przez GIF

Jak informuje portal, GdziePoLek.pl, producent jednego z leków zawierających w składzie chondroitynę (Cartexan) poinformował, że ich lek jest cały czas dostępny na rynku i wyrażają duże zdziwienie, że znalazł się on na liście opublikowanej przez GIF. Pozostaje tylko zadać pytanie, czy producenci pozostałych leków, które znajdują się na wykazie, a tak naprawdę są bez problemu dostępne w aptekach, będą żądać sprostowania od Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego?

Pierwszy producent skontaktował się z nami w sprawie obecności jego leku na liście @GIF_GOV_PL. pic.twitter.com/9M6GXyU6wZ
— GdziePoLek (@GdziePoLek) November 25, 2022

Czy można było zrobić to lepiej?

Z pewnością tak. Sam wygląd listy, która została przygotowana w sposób niechlujny i nieuporządkowany, nie ułatwia w żaden sposób pracy lekarzom. Po drugie, dane opublikowane na liście w dużej mierze nie mają przełożenia w rzeczywistości. Niestety nie wiemy, jaki jest tego powód – czy metodologia tworzenia listy była nietrafna, czy może dane te nie są aktualne i pochodzą sprzed kilku tygodni? Idealnie byłoby, gdyby informacje o lekach deficytowych były na bieżąco aktualizowane (apteki codziennie wysyłają raport ZSMOPL, więc nie wydaje się to zadaniem niewykonalnym) i były one ściśle skorelowane z programami gabinetowymi przeznaczonymi do wystawiania e-recept. Marzenie przyszłości? Zobaczymy. Na razie czekajmy cierpliwie na kolejną listę deficytów przygotowaną przez GIF, która powinna ujrzeć światło dzienne już w przyszłym tygodniu.

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany

Redakcja mgr.farm

Dobezylan wapnia i jego praktyczne zastosowania

2 lutego 202315:37

KILKA SŁÓW TEORII Dobezylan wapnia, czyli sól wapniowa kwasu dobezylowego, to związek o dobrze poznanej budowie i funkcjach [2,3]. Po raz pierwszy pojawił się w Farmakopei Europejskiej w 1997 roku, zaś od roku 2001 funkcjonuje w obiegu na rynku farmaceutycznym [4]. Dobezylan wapnia usprawnia krążenie żylne i działa ochronnie na naczynia krwionośne. Dobezylan wapnia to […]

KILKA SŁÓW TEORII

Dobezylan wapnia, czyli sól wapniowa kwasu dobezylowego, to związek o dobrze poznanej budowie i funkcjach [2,3]. Po raz pierwszy pojawił się w Farmakopei Europejskiej w 1997 roku, zaś od roku 2001 funkcjonuje w obiegu na rynku farmaceutycznym [4]. Dobezylan wapnia usprawnia krążenie żylne i działa ochronnie na naczynia krwionośne. Dobezylan wapnia to substancja o wielokierunkowym działaniu, choć nie wszystkie
mechanizmy jego funkcjonowania zostały do końca poznane [2,3,4]. To, co nie podlega wątpliwości to fakt, że związek ten jako swój punkt uchwytu upatrzył sobie śródbłonek i błonę podstawną naczyń włosowatych [2,3]. To właśnie te miejsca stają się celem działania cząsteczek dobezylan wapnia i to dzięki temu obserwuje się konkretne efekty jego oddziaływania na organizm. Mówiąc dość ogólnie dobezylan wapnia to związek angioprotekcyjny i flebotoniczny. Oznacza to nic innego jak to, że wykazuje on działanie ochronne na naczynia krwionośne [2,4,5]. Konsekwencją jego interakcji ze śródbłonkiem naczyń jest m.in.:

Zmniejszenie przepuszczalności naczyń włosowatych wywołaną chociażby histaminą,
bradykininą czy też serotoniną
Poprawa drenażu limfatycznego w obrębie mikrokrążenia
Zmniejszenie agregacji płytek krwi, wywołanej obecnością trombiny lub kolagenu
Zmniejszenie agregacji erytrocytów i zwiększenie ich elastyczności, co w konsekwencji przyczynia się do spadku lepkości krwi i lepszego jej przepływu przez naczynia
Zmniejszenie łamliwości naczyń włosowatych
Zmniejszenie poziomu stresu oksydacyjnego w obrębie ścian naczyń [2,3,4].

Powyższe właściwości dobezylanu wapnia pozwalają mu posiadać szerokie spektrum zastosowań. Gdzie zatem można wykorzystać wymienione powyżej właściwości tego związku?

PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA DOBEZYLANU WAPNIA

Związki o właściwościach ochronnych na naczynia włosowate znajdują zastosowanie najczęściej w farmakoterapii schorzeń naczyń żylnych. W przypadku dobezylanu wapnia głównym jego zastosowaniem obecnie wydaje się być wskazanie do stosowania w przypadku przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ) [4,5,6]. Przewlekła niewydolność żylna to nic innego, jak niezdolność żył do jednokierunkowego transportu krwi w kierunku serca [3]. Schorzenie potrafi skutecznie wyeliminować chorego z normalnego funkcjonowania, z niezdolnością do pracy włącznie [3]. Wynika to przede wszystkim z uciążliwych objawów, do których zaliczyć można przede wszystkim:

Uczucie ciężkości kończyn
Mrowienie w obrębie kończyn
Skurcze, zwłaszcza w porze nocnej
Obrzęki i dolegliwości bólowe
Żylaki kończyn dolnych [3]

Dobezylan wapnia z powodzeniem stosowany jest w farmakoterapii schorzeń żylnych, związanych w niewydolnością krążenia żylnego. Metaanalizy badań z udziałem dobezylanu pokazują nawet, że im bardziej zaawansowane są zmiany chorobowe, tym lepsza jest skuteczność lecznicza związku [3]. Ta sama analiza pokazała też, że dobezylan wapnia zmniejsza efektywnie ilość nocnych skurczy, a co najważniejsze z punktu widzenia normalności – jego stosowanie poprawia komfort pacjentów [3]. Biorąc pod uwagę fakt, że dobezylan wapnia hamuje nadmierną przepuszczalność naczyń i usprawnia przepływ krwi w ich obrębie należałoby się spodziewać, że skutkiem tego będzie redukcja występujących w przebiegu PNŻ obrzęków kończyn. Potwierdzają to badania nad dobezylanem. W badaniu K.H. Labs (Phlebology 2004) uzyskano statystycznie lepsze wyniki spadku dla kryterium objętości dolnej części nogi w grupie dobezylan aniżeli w grupie kontrolnej. Dobezylan przyczynił się do 24% spadku objętości, czyli obrzęku nóg [6]. Dobezylan wapnia znajduje też zastosowanie w farmakoterapii hemoroidów [8]. Występowanie hemoroidów wiąże się z poszerzeniem naczyń żylnych, zakrzepicą i wzrostem gęstości mikrokrążenia w obrębie poduszek odbytu. Terapia dobezylanem wapnia okazuje się mieć dobre wyniki – zwłaszcza w połączeniu ze zmianą diety (stosowanie błonnika pokarmowego). Po jego zastosowaniu zmniejsza się ilość krwawień i redukcji ulega stan zapalny [8].

Ważne – stosowanie dobezylanu nie wiąże się z większą liczbą krótkoterminowych działań niepożądanych aniżeli ma to miejsce w przypadku placebo [3]. Równocześnie jest on dobrze tolerowany przez pacjenta.

DOBEZYLAN WAPNIA W APTEKACH

Jeszcze nie tak dawno dobezylan wapnia dostępny był na receptę jako preparat Calcium Dobesilate. Obecnie dobezylan wapnia można już bez problemu zakupić bez konieczności umawiania się na wizytę lekarską [3]. Lekiem bez recepty jest Dobenox Forte, który ma postać doustnych tabletek. Jedna tabletka zawiera 500 mg dobezylanu wapnia. Dobenox Forte znajduje zatem zastosowanie tam, gdzie punkty uchwytu ma jego substancja czynna. Wskazaniami do stosowania tego leku OTC są:

Objawy przewlekłej niewydolności krążenia żylnego kończyn dolnych (bóle i nocne kurcze nóg, uczucie ciężkości nóg, parestezje, obrzęk, zmiany skórne na tle zastoju
krwi)
Żylaki kończyn dolnych
Objawowe leczenie żylaków odbytu [9].

Zalecaną dawką w terapii PNŻ są 1-2 tabletki na dobę, czyli 500-1000 mg dziennie. Stosowanie farmakoterapii w przewlekłej niewydolności żylnej oraz hemoroidach to pierwsza, po zmianie diety i stylu życia rekomendowana droga efektywnej terapii [7,8].

Bibliografia:

1. Farmakoterapie chronickeho zilniho onemocneni, Lukas Hnatek, Interni Med. 2014; 16(3): 93-97
2.Dobezylan wapnia – nowe zastosowania, Karolina Lesner, Adam Reich, Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 4, 134-138
3. Calcium dobesilate for chronic venous insufficiency: a systematic review, Agustin Ciapponi, et.al., Angiology, Volume 55, Number 2, 2004
4. Calcium dobesilate and micro-vascular diseases, Jie Liu, Shulin Li, Dong Sun, Life Sciences 221 (2019) 348-353
5. Phlebotonics for vebous insufficiency (Review), Martinez-Zapata MJ, et.al., Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 4., Art.No.: CD003229
6. Effectiveness and safety of calcium dobesilate in treating chronic venous insufficiency: randomized, double-blind, placebo-controlled trial, K.H. Labs, et.al., Phlebology 2004; 19: 123-130
7. A randomized, double-blind multicentre clinical trial comparing the efficacy of calcium dobesilate with placebo in the treatment of chronic venous disease, M.J. Martinez-Zapata, et.al., Eur J Vasc Endovasc Surg, 35, 358-365 (2008)
8. Hemorrhoids: from basic pathophysiology to clinical management, Varut Lohsiriwat, World J Gastroneterol 202 May 7; 18(17): 2009-2017
9. Charakterystyka Produktu Leczniczego Dobenox Forte.

DOBENOX Forte, 500 mg, tabletki powlekane. Skład: 1 tabletka zawiera 500 mg wapnia dobezylanu jednowodnego (Calcii dobesilas monohydricus). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza jednowodna. Postać farmaceutyczna: tabletka powlekana. Wskazania do stosowania: Objawy przewlekłej niewydolności krążenia żylnego kończyn dolnych (bóle i nocne kurcze nóg, uczucie ciężkości nóg, parestezje, obrzęk, zmiany skórne na tle zastoju krwi), żylaki kończyn dolnych.
Objawowe leczenie żylaków odbytu. Dawkowanie i sposób dawkowania: Zalecana dawka dobowa dla osób dorosłych to 500 mg do 1000 mg dobezylanu wapnia jednowodnego: niewydolność żylna – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę; żylaki odbytu – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę. Podanie doustne. Tabletki należy przyjmować po posiłkach w celu uniknięcia lub zminimalizowania objawów niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenie i środki ostrożności dotyczące stosowania: Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy, z nawracającym zapaleniem błony śluzowej żołądka oraz z niewydolnością nerek. W przypadku ciężkiej niewydolności nerek, jeśli konieczna jest dializoterapia, dawkę produktu leczniczego należy zmniejszyć. Na podstawie doniesień o działaniach niepożądanych stwierdzono, że przyjmowanie wapnia dobezylanu jednowodnego może bardzo rzadko wywołać agranulocytozę, związaną prawdopodobnie z reakcją nadwrażliwości. Agranulocytoza może objawiać się wysoką gorączką, zakażeniami w obrębie jamy ustnej, bólem gardła, zmianami zapalnymi w obrębie odbytu i narządów płciowych oraz innymi objawami, które wskazują na zakażenie. Pacjent musi być poinformowany, że w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów zakażenia, powinien zgłosić je lekarzowi. W razie wystąpienia takiej sytuacji, konieczne jest sprawdzenie morfologii krwi wraz z rozmazem oraz zaprzestanie stosowania produktu leczniczego. Produkt zawiera laktozę jednowodną. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy–galaktozy. Jedna tabletka DOBENOX Forte zawiera 50 mg laktozy. Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia żołądka i jelit: Rzadko: nudności, biegunka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Rzadko: odczyny skórne. Zaburzenia mięśniowo–szkieletowe i tkanki łącznej: Rzadko: bóle stawów. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: agranulocytoza. Opisywane działania niepożądane na ogół przemijały samoistnie po zaprzestaniu leczenia. W razie wystąpienia objawów zakażenia produkt należy odstawić. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO–LEK S.A. 51–131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: pozwolenie nr 22090. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.
1) Wśród preparatów z calcium dobesilate dostępnych bez recepty wg. IMS Dataview, 10B1C SYSTEMATIC ANTIV. CAPS/TABS MAT 04/2022. 2) Przy stosowaniu Dobenox Forte i dawkowaniu 500 mg dobezylanu wapnia dziennie. 3) CHPL Dobenox Forte.