REKLAMA
wt. 10 grudnia 2019, 11:54

Nikt nie ostrzega przed uzależnieniem od leków – konieczne zaostrzenie przepisów

Mimo obowiązujących przepisów dotyczących sprzedaży leków z pseudoefedryną, uzależnienie od leków, szczególnie wśród dzieci i młodzieży, ma się dobrze. Ponadto całkiem łatwy dostęp do tych środków napędza działalność przestępczą.

Wykaz preparatów zagrożonych brakiem dostępności RP musi być publikowany przez Ministra Zdrowia przynajmniej raz na dwa miesiące (fot. Shutterstock)
Zgodnie z ustawą przeciwko narkomanii farmaceuta może sprzedać tylko jedno opakowanie leku, którego substancją czynną jest pseudoefedryna, osobie, która ukończyła 18. rok życia (fot. Shutterstock).

Zgodnie z ustawą przeciwko narkomanii farmaceuta może sprzedać tylko jedno opakowanie leku, którego substancją czynną jest pseudoefedryna, osobie, która ukończyła 18. rok życia. W razie wątpliwości farmaceuta może poprosić o dowód tożsamości kupującego – pisze onet.pl.

 Farmaceuta może też odmówić wydania leku osobie pełnoletniej, jeżeli uważa, że chce ona nabyć lek w celu odurzenia się. Niestety, przepisy te są często lekceważone i pomijane. Osoby uzależnione zazwyczaj chodzą od jednej do drugiej apteki i kupują po jednym opakowaniu – tłumaczy mgr farm. Sara Janowska, doktorantka UM w Lublinie.

Raj dla producentów narkotyków

Ponadto pseudoefedryna jest również prekursorem metaamfetaminy – można ją wykorzystać do łatwej syntezy tego narkotyku (czytaj również: VIDEO: leki z pseudoefedryną dostarczane do wytwórni narkotyków). Fakt, że leki z wysokimi dawkami pseudoefedryny przez długi czas były w Polsce dostępne bez praktycznie żadnych obostrzeń, sprawił, że przestępcy skupowali opakowania leków z kilkunastu aptek i hurtowni, a potem sprzedawali do Czech, gdzie produkowano metamfetaminę.

Jak niedawno doniósł DGP, przestępcy stworzyli specjalne oprogramowanie komputerowe, które wystawia kolejne paragony (czytaj więcej: Potrzebny jest monitoring sprzedaży leków z pseudoefedryną). W ten sposób można kupić 3,6 tysiąca opakowań w ciągu godziny. Wystarczy znaleźć chętną do współpracy aptekę. Zgodnie z przepisany na jeden paragon może być „nabity” tylko jeden lek z pseudoefedryną.

Leki bezpieczniejsze od dopalaczy

W większości preparatów sprzedawanych bez recepty pseudoefedryna stanowi jedną z substancji czynnych i zwykle występuje w niższej dawce. Główną substancją czynną jest paracetamol. Aby naprawdę przedawkować pseudoefedrynę, trzeba by było przyjąć ok. 8–10 dawek leku (czytaj więcej: Młodzież truje się lekami. Na pierwszy miejscu… paracetamol). Marlena Stradomska, pracownik Katedry Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii UMCS w Lublinie zwraca uwagę na to, że młodzież uzależnia się od leków z niewiedzy.

Słyszałam takie stwierdzenie, że leki są spoko. Nauczyciele mówią o tym, żeby nie brać narkotyków, nie palić papierosów czy nie pić alkoholu, ale nie mowy o lekach. To komunikat, że leki nie szkodzą – tłumaczy. Dodaje też, że przeprowadzono badania dotyczące świadomości używania szkodliwych substancji na grupie 200 dzieci z województwa lubelskiego. Pokazały one, że dzieci nie są świadome wszystkich konsekwencji związanych z zażywaniem szkodliwych substancji, w tym właśnie leków. –Uważają, że leki, które pochodzą z apteki, są bezpieczne, a na pewno bezpieczniejsze od dopalaczy, w których przecież znajdują się substancje niewiadomego pochodzenia – opowiada Stradomska.

Zobacz też:

Kalkulator dawek paracetamolu i ibuprofenu

Źródło: IK/kobieta.onet.pl

Artykuł sponsorowany
Redakcja mgr.farm

Palenie papierosów bardzo niebezpieczne przy antykoncepcji

25 marca 202320:27

Antykoncepcja hormonalna to bardzo popularna metoda zapobiegania niechcianej ciąży. Doustna forma tej antykoncepcji uznawana jest za bezpieczną i skuteczną, należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach związanych z możliwością jej stosowania. Jakich? Odpowiedzmy na pytanie w oparciu o poniższe studium przypadku.

Do apteki zgłasza się 27-letnia pani Agnieszka w celu zrealizowania recepty na popularny preparat antykoncepcyjny dwuskładnikowy. Od 5 lat pacjentka pali elektroniczne papierosy. Wypala ich około 15 dziennie. Pacjentka ma od lekarza zalecenie – rzucić palenie. Postanowiła poszukać wsparcia w aptece, ponieważ dotychczasowe próby były nieskuteczne. Podczas wywiadu pani Agnieszka zgłasza farmaceucie niepokojące objawy takie jak: kaszel, drętwienie kończyn oraz zaczerwienienie skóry. Pacjentka wspomniana również, że ma problem z obrzękami nóg. Z przeprowadzonego przez farmaceutę krótkiego wywiadu wynika, że Pani Agnieszka może mieć problemy z chorobą zakrzepowo-zatorową.

Ryzyko wystąpienia powikłań zakrzepowo – zatorowych i kobiet palących papierosy

Podejrzenie choroby zakrzepowo-zatorowej u pani Agnieszki zapewne ma związek z jej uzależnieniem. Palenie papierosów zwiększa bowiem ryzyko pojawienia się zakrzepów, zawału serca i udaru mózgu. Zagrożenie objawami ze strony układu krążenia jest potęgowane w związku przyjmowaną antykoncepcją hormonalną. Pani Agnieszka powinna pomyśleć o odejściu od nałogu w momencie rozpoczęcia doustnej terapii antykoncepcyjnej nawet jeśli początkowo wydawało się, że nie dotyczą jej dodatkowe czynniki ryzyka.

Do tych czynników zaliczamy wiek (powyżej 35. roku życia), otyłość, predyspozycje genetyczne czy niedawne urodzenie dziecka.

Opieka nad pacjentką rzucającą palenie

Aby obniżyć istniejące ryzyko zakrzepowo-zatorowe u kobiet stosujących antykoncepcję, warto namawiać te pacjentki do odstawienia papierosów.

Obecnie dysponujemy szeregiem sposobów na to, aby ułatwić pacjentowi zaprzestanie palenia. Do dyspozycji mamy: gumy do żucia, pastylki do ssania, plastry lub aerozole doustne zawierające nikotynę oraz leki zawierające cytyzynę, która stopniowo zmniejsza uzależnienie od nikotyny.

Nikotynowa Terapia Zastępcza daje dwukrotnie większe szanse na osiągnięcie sukcesu i zaprzestanie palenia niż rzucanie papierosów bez dodatkowego wsparcia.

Rodzaj antykoncepcji hormonalnej, a ryzyko wystąpienia działań niepożądanych

Pani Agnieszka otrzymała zalecenia przyjmowania tabletek dwuskładnikowych, które przyjmuje od 6 miesięcy. Przed zaleceniem preparatu, lekarz uprzedził panią Agnieszkę przed niebezpieczeństwem wynikającym z przyjmowania tabletek dwuskładnikowych i palenia papierosów. Pacjentka obiecała lekarzowi, że wraz z wykupieniem recepty skonsultuje się z farmaceutą z prośbą o dobór preparatu pomagającego uwolnić się od nałogu.

Antykoncepcję doustną można podzielić na dwie główne kategorie:

  • tabletki jednoskładnikowe – zawierające tylko progestagen
  • tabletki dwuskładnikowe – zawierające estrogeny i progestageny

Najczęściej przepisywane są tabletki dwuskładnikowe, które obarczone ryzykiem wystąpienia pewnych działań niepożądanych, a w szczególności związanych z zagrożeniem powstania zakrzepów krwi. Zakrzep krwi może zablokować naczynia i doprowadzić do poważnych powikłań, w także śmierci pacjentki, chociaż powikłanie to zdarza się bardzo rzadko.

WHO informuje, że w trakcie stosowania dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych, ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych zwiększa się 3-6 krotnie [2, 7].

Największe ryzyko wystąpienia tego powikłania jest w trakcie pierwszego roku stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych. Ryzyko będzie większe także w przypadku powrotu do terapii lub po przerwie wynoszącej co najmniej 4 tygodnie. Po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych, ryzyko zakrzepów krwi spada do poziomu dla populacji ogólnej w przeciągu kilku tygodni [5].

Interwencja farmaceuty

W przypadku pani Agnieszki przyjmującej tabletki dwuskładnikowe głównym zaleceniem jest skończenie z nałogiem. Pacjentka jest zdeterminowana, jednak potrzebuje wsparcia w zerwaniu z nałogiem. Farmaceuta w trakcie wizyty pacjentki w aptece przeprowadził konsultację, w trakcie której ustali plan stopniowego zaprzestania palenia. Wyjaśnił pacjentce na czym polega ryzyko choroby zakrzepowo – zatorowej oraz zalecił jej włączenie Nikotynowej Terapii Zastępczej. Pozwoli ona stopniowo zmniejszać głód nikotynowy, przy jednoczesnym zmniejszaniu ryzyka powstania zakrzepów. Zalecona terapia jest dostępna w różnych wariantach: pastylki do ssania, gumy do żucia, aerozole doustne lub systemy transdermalne [3,4].

Po krótkim wyjaśnieniu na czym polega każda z metod, pani Agnieszka podjęła decyzję o terapii plastrami, które dostarczą stałą dawkę nikotyny przez około 16 godzin. Dodatkowo pacjentka zdecydowała się zakupić gumy do żucia z niską zawartością nikotyny (2mg), ponieważ obawia się sytuacji zajadania stresu związanego z rzuceniem palenia.[6] Farmaceuta poinformował pacjentkę o możliwości wystąpienia działań niepożądanych takich jak suchość w ustach, zaburzenia snu, czy też kaszel.

 

Literatura

  1. https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_104_19.PDF
  2. https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/lista/72435,srodki-antykoncepcyjne-i-palenie-papierosow-a-zakrzepica
  3. Lempart A. Sposoby zaprzestania nałogu palenia papierosów- mity i kontrowersje. Akademia Krakowska Frycza-Modrzewskiego. Kraków 2015, dostęp online: https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/2813/Aleksandra%20Lempart.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  4. Lachowicz M.  Uzależnienie od papierosów – jak zwiększyć szanse na pokonanie nałogu? Aptekarz Polski 2020; dostęp online: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/uzaleznienie-od-papierosow-jak-zwiekszyc-szanse-na-pokonanie-nalogu/6/
  5. https://promocjazdrowiawpracy.pl/wp-content/uploads/2018/10/7_interakcja.pdf
  6. https://www.nicorette.pl/przygotuj-sie-jak-przestac-palic/jak-rzucic-palenie-porady
  7.  Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. (2014). Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej.

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

4 komentarze Komentujesz jako gość [ lub zarejestruj]

Proszę, nie demonizujcie już tak strasznie tej pseudoefedryny! To jest jedyny lek, który był w stanie podtrzymać mnie na duchu w okresie szkoły średniej /studiów, kiedy cierpiałem na astmę połączoną z dolegliwościami zatok, które nie tylko nie dawały mi oddychać, ale nawet jasno i logicznie myśleć! Wszyscy lekarze zbywali mnie i nie chcieli wierzyć, że alergia powodowała u mnie obniżenie sprawności intelektualnej! Gdy odkryłem leki z pseudoefedryną to było wybawienie z moich dwóch największych dolegliwości. Wcześniej stosując chronicznie krople z teoretycznie nieszkodliwą ksylometazoliną musiałem przerywać ich używanie co kilka dni, by nie doprowadzić do wyniszczenia nabłonka nosa, ponieważ ich działanie było zdecydowanie zbyt agresywne. Tymczasem pseudoefedryny używałem codziennie przeważnie w ilości 120 mg i nie miałem wtedy problemów z zatokami, na które nigdy wcześniej nie pomogły mi kortykosteroidy donosowe jak np mometazon. Te leki pozwoliły mi przejść przez naukę, nie tak jak innym studentom, zarywającym na całych paczkach nocki przed egzaminem (nie robiłem tego z obawy o serce i układ krwionośny m.in. w mózgu) tylko prowadząc normalny tryb życia przyjmując regularnie terapeutyczne dawki. Gdyby nie powszechna dostępność leku i brak problemu z jego otrzymaniem na życzenie w aptece, lekarze pewnie wciąż zbywaliby mnie myśląc że mają do czynienia z nadgorliwym studentem albo idiotą. Chciałbym żebyście doświadczyli chociaż raz tej cholernej mgły myślowej, kataru mózgu, żebyście wiedzieli co to znaczy. Od kiedy mieszkam w Norwegii nie mam problemów z astmą i zatokami, co więcej, zawsze gdy wracam do Polski i jej toksycznego powietrza te problemy momentalnie do mnie wracają :(
Najlepszy to był Disophrol Retard 8 tabl. Scheringa, Dexbrompheniramina 6 mg + Pseudoefedryna 120 mg , 1 tabl. działała 12 h, uwalniała się powoli, więc nie kręciło w bani ale po drugiej dawce już można było oddychać nosem, po kuracji 4 dniowej zatoki jak ręką odjął. Ale nie widzę już tego na rynku chyba z 10 lat, nie pamiętam, stary jestem :)
Zdecydowanie najlepszy. Zniknął z 8 lat temu. Najskuteczniejszy. Dlatego potem jak przerzuciłem się na sudafed czy cirrus okazało się że już nie są w stanie w pełni zastąpić tamtego