Dokładnie 16 kwietnia 2021 r. w życie weszła ustawa o zawodzie farmaceuty. Część jej zapisów zostało jednak odroczonych w czasie i zaczną one obowiązywać później. Dotyczy to między innymi pewnych zmian w ustawie Prawo farmaceutyczne – a dokładnie chodzi o art. 96 ust. 3a, który wprowadza pojęcie „recepty kontynuowanej”. Zapis ten wejdzie w życie dokładnie 16 stycznia 2022 roku.

Zgodnie z jego brzmieniem, „w celu kontynuacji terapii produktem leczniczym, środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobem medycznym przepisanym przez lekarza na recepcie, zwanej dalej „receptą kontynuowaną”, farmaceuta może w ramach sprawowania opieki farmaceutycznej, o której mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty, wystawić receptę na produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne”.

Dalej ustawa wyjaśnia na jakich zasadach farmaceuta będzie mógł wystawiać tego typu receptę. Kluczowe jednak jest to, że będzie ona wystawiana na podstawie zapisanego w SIM zlecenia lekarza dotyczącego kontynuacji terapii produktem leczniczym, środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyrobem medycznym przepisanym na recepcie kontynuowanej. Innymi słowy – bez zgody lekarza, farmaceuta recepty kontynuowanej nie wystawi.

Wielkie nadzieje…

Z receptą kontynuowaną wielkie nadzieje wiążą zarówno farmaceuci jak i pacjenci. Ci ostatni potwierdzili to w ankiecie, którą w połowie 2020 roku przeprowadził farmaceuta Łukasz Pietrzak. Wzięło w niej udział 1682 respondentów, którzy wskazywali m.in. usługę farmaceutyczną, z której chcieliby skorzystać. Najczęściej wskazywana była właśnie recepta kontynuowana – wybrało ją 88,11% osób (czytaj więcej: Pacjenci wypowiedzieli się o opiece farmaceutycznej. Czego oczekują?).

Nie bez powodu więc usługa ta została zapisana w ustawie o zawodzie farmaceuty. Farmaceuci dostrzegli w niej szansę na zwiększenie swojej roli w systemie ochrony zdrowia, ale też dodatkowy dochód dla apteki. Z kolei resort zdrowia uznał, że będzie ona sposobem na odciążenie lekarzy, których znaczną część czasu konsumuje powielanie recept ustabilizowanych pacjentów. Na zalety takiego rozwiązania wskazywali również eksperci z zespołu ds. wdrożenia opieki farmaceutycznej, który pracował przy Ministrze Zdrowia.

– Porady polegające na wystawieniu powtórnej recepty stanowiły około 15,4% i niewielki odsetek wszystkich porad udzielanych odpowiednio w POZ i AOS. Liczba porad związanych z powtórnym wystawieniem recepty w POZ stopniowo zwiększała się w latach 2017 – 2018 – wskazywali w raporcie pt. „Opieka farmaceutyczna. Kompleksowa analiza procesu wdrożenia”.

Najpierw pilotaż…

Zapisy dotyczące recepty kontynuowanej wejdą w życie 16 stycznia 2022 roku, jednak wcale nie oznacza to, że do tego dnia farmaceuci będą mogli je wystawiać. Resort zdrowia wyjaśnia, że przepis ten choć wprowadza możliwość wystawiania recepty kontynuowanej przez farmaceutę jest jedynie punktem wyjścia do dalszych działań legislacyjnych związanych z wdrażaniem opieki farmaceutycznej.

– Aby mógł zostać właściwie zastosowany, wymagane jest jeszcze stworzenie odpowiednich ram prawnych umożliwiających przeprowadzanie tego rodzaju usługi m.in. jako gwarantowanego świadczenia zdrowotnego. Warunkiem finansowania takiej usługi jest jej ustandaryzowanie i wykonanie oceny efektywności finansowej, które to przesłanki staną się następnie podstawą do oceny przez NFZ jako usługi finansowanej przez płatnika. Spełnienie tych warunków stanie się możliwe po przeprowadzeniu pilotażu – wyjaśnia Katarzyna Kubicka-Żach z biura komunikacji Ministerstwa Zdrowia, w odpowiedzi na pytanie naszej redakcji.

Przypomina, że wystawianie „recepty kontynuowanej” przez farmaceutów na produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego będzie możliwe jedynie na podstawie zlecenia lekarskiego zapisanego w Systemie Informacji Medycznej (SIM).

– Aby ta czynność stała się realna do wykonania, niezbędne jest opracowanie i wdrożenie dodatkowych uprawnień dla farmaceutów, które umożliwią im zarówno wgląd do dokumentacji medycznej pacjenta, jak i wpisywanie do niej informacji o sporządzeniu tego rodzaju recepty na podstawie zlecenia zaznaczonego przez lekarza prowadzącego – wyjaśnia przedstawicielka resortu zdrowia.

Badania diagnostyczne i recepta kontynuowana

Kubicka-Żach zwraca uwagę, że istotne i niezbędne informacje, które mają umożliwić farmaceucie wypisanie „recepty kontynuowanej” na dany lek, dotyczą także zaznaczonego w dokumentacji dawkowania, długości prowadzonej terapii, a niekiedy również… zalecenia do przeprowadzenia badań diagnostycznych.

W kontekście tych ostatnich warto przypomnieć, że na początku października Minister Zdrowia powołał zespół do spraw wypracowania rozwiązań w zakresie farmacji klinicznej oraz działalności farmaceutów w podmiotach leczniczych wraz wykazem badań diagnostycznych wykonywanych przez farmaceutów.

Zespół przygotował wnioski, propozycje i rekomendacje dotyczące m.in. badań diagnostycznych, które będą mogli wykonywać farmaceuci w ramach opieki farmaceutycznej. Co istotne jego prace mają być zwieńczone przygotowaniem raportu, którego akceptacja powinna nastąpić nie później, niż w terminie 12 miesięcy od powołania zespołu. Przy czym sam raport, ma być przedstawiony nie później niż 11 miesięcy od tego momentu. To oznacza, że efektywnie zakończenia prac zespołu można spodziewać się pod koniec 2022 roku (czytaj również: Zespół opracuje model usług farmacji klinicznej i zadań farmaceuty szpitalnego).

To prawdopodobnie wskazuje na horyzont czasowy, gdy można spodziewać się rozpoczęcia prac nad pilotażem recepty kontynuowanej. Szczególnie, że już w najbliższych dniach rozpocznie się pilotaż przeglądów lekowych – pierwszej usługi w ramach opieki farmaceutycznej. Pilotaż ten ma przetrzeć szlaki dla kolejnych tego typu pilotażów, kolejnych usług opieki farmaceutycznej. Warto więc uzbroić się w cierpliwość (czytaj więcej: Jest rozporządzenie ws. pilotażu przeglądów lekowych. Co się zmieniło?).

©MGR.FARM