WAŻNE: Recepty weterynaryjne od 1 lipca jednak BEZ kodów kreskowych!

W związku z licznymi wątpliwościami farmaceutów Ministerstwo Zdrowia poinformowało redakcję MGR.FARM, że od 1 lipca recepty weterynaryjne na leki zawierające środki odurzające i psychotropowe, nie będę musiały posiadać kodów kreskowych.

Realizacja recept w najbliższych tygodniach może być problematyczna. Nowe przepisy budzą wątpliwości (fot. Shutterstock)

W ocenie MZ podstaw, aby recepty weterynaryjne posiadały kody kreskowe, nawet jeżeli kody te zgodnie ze swoim przeznaczeniem zawierać mają w swojej strukturze informacje o unikalnym numerze identyfikującym receptę (fot. Shutterstock)

Dzisiaj kończy się okres przejściowy, w którym obowiązywały jeszcze stare przepisy dotyczące realizacji recept. Od 1 lipca obowiązujące będą już tylko zasady zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2020 r w sprawie recept. Niektóre z nich budzą kontrowersje i mogą oznaczać problemy pacjentów w aptekach. Należą do nich między innymi nowe zasady wystawiania i realizowania recept weterynaryjnych na leki zawierające środki odurzające i psychotropowe o którym mowa w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Od 1 lipca lekarze weterynarii mają tego typu leki przepisywać wyłącznie na receptach zawierających unikalny numer identyfikacyjny. Pojawiają się jednak wątpliwości, czy ma on na recepcie być naniesiony także w formie kodu kreskowego (czytaj również: Od 1 lipca możliwy chaos z receptami weterynaryjnymi w aptekach).

Otóż zgodnie z rozporządzeniem z 23 grudnia 2020 r. w sprawie recept (§ 4 ust. 8) na recepcie w postaci papierowej, na której przepisano produkt leczniczy, o którym mowa w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, “dane dotyczące podmiotu, w którym wystawiono receptę, dane dotyczące osoby wystawiającej receptę oraz dane dotyczące unikalnego numeru identyfikującego receptę są przedstawiane dodatkowo techniką służącą do ich automatycznego odczytu w postaci kodu kreskowego”.

Przepis ten nie przewiduje wyjątku od reguły dla lekarzy weterynarii. W rezultacie w środowisku farmaceutów powszechna stała się opinia, że od 1 lipca tego typu recepty mają posiadać kody kreskowe. Innego zdania na ten temat są jednak sami weterynarze. Ci uważają, że o tym jak ma wyglądać recepta weterynaryjna, decyduje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 maja 2003 r. w sprawie wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na produkty lecznicze lub leki recepturowe przeznaczone dla ludzi, które będą stosowane u zwierząt (czytaj również: WAŻNE: Zmiany w zasadach realizacji recept w aptekach od 1 lipca…).

Na początku czerwca zapytaliśmy o tę kwestię Krajową Izbę Lekarsko-Weterynaryjną. W jej ocenie zapis o umieszczeniu kodów kreskowych ma zastosowanie wyłącznie do recept wystawianych przez lekarzy i lekarzy dentystów, a nie lekarzy weterynarii.

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie recept

Ministerstwo Zdrowia wyjaśnia…

W związku z pojawiającymi się w tym zakresie wątpliwościami, postanowiliśmy zapytać Ministerstwo Zdrowia czy od 1 lipca recepty weterynaryjne na leki zawierające środki odurzające lub psychotropowe, muszą zawierać unikalny numer identyfikujący (ale też dane dotyczące podmiotu, osoby wystawiającej) w formie kodu kreskowego, jak wymaga tego § 4 ust. 8 rozporządzenia w sprawie recept.

Oto jaką otrzymaliśmy odpowiedź:

„Wchodzące w życie 1 lipca przepisy nowelizujące rozporządzenie w sprawie recept nie mają wpływu na kwestie związane z kwestią określania PWZ na recepcie weterynaryjnej, czy numeru REGON podmiotu wystawiającego na takiej recepcie. Abstrahując od tego, że objaśnienia do recepty weterynaryjnej określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 69 ustawy o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na produkty lecznicze lub leki recepturowe przeznaczone dla ludzi, które będą stosowane u zwierząt) wskazują, że na recepcie weterynaryjnej podaje się numer zaświadczenia o posiadaniu prawa wykonywania zawodu, jednakże przepisy te nie precyzują, w którym konkretnie miejscu ma to nastąpić.

Z formalnego punktu widzenia umiejscowienie takie może być dowolne, niemniej jednak pewną wskazówkę w tym zakresie powinna stanowić dotychczasowa praktyka. Natomiast przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept, które zostaną znowelizowane od 1 lipca 2021 r., nie zmieniają w żaden sposób ww. stanu prawnego, ani praktyki. Dotychczasowa praktyka powinna więc zostać utrzymana, gdyż jest to racjonalne.

Jeśli chodzi o kwestię podawania na recepcie weterynaryjnej numeru REGON, obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na produkty lecznicze lub leki recepturowe przeznaczone dla ludzi, które będą stosowane u zwierząt, nie odnosi się w ogóle do kwestii REGON-u, a przepisy rozporządzenia w sprawie recept w żaden sposób nie zmieniają tego stanu rzeczy. Zatem zarówno kwestie związane z PWZ jak i numerem REGON na recepcie weterynaryjnej pozostają bez związku z przepisami, których dotyczą pytania, a które zostaną znowelizowane 1 lipca 2021 r.

Nowe przepisy rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept w żaden sposób nie modyfikują dotychczasowej praktyki umiejscawiania na recepcie weterynaryjnej unikalnego numeru identyfikującego receptę, przydzielanego lekarzowi weterynarii przez GIF po jego uzyskaniu od OW NFZ. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na produkty lecznicze lub leki recepturowe przeznaczone dla ludzi, które będą stosowane u zwierząt nie rozstrzygało dotychczas, ani nie rozstrzygnie od 1 lipca, gdzie konkretnie na recepcie weterynaryjnej taki numer ma być umiejscowiony. Praktyka uzyskiwania takiego numeru i miejsce jego umiejscawiania powinna pozostać taka, jak dotychczas. Już dotychczas takie numery były przydzielane (tyle że w węższym zakresie, niż ten który stanie się obowiązkowy od 1 lipca 2021 r.) i były skutecznie umiejscawiane na receptach weterynaryjnych bez żadnych znanych MZ problemów z tym związanych czy będących tego konsekwencją. Od 1 lipca 2021 r. powinno być to umiejscawianie analogiczne, jak dotychczas. Nie wprowadza się bowiem nowego wymogu, a jedynie rozszerza się zakres przypadków, w których takie zamieszczanie będzie obligatoryjne.

Jeśli chodzi o kwestie kodów kreskowych, to wprawdzie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept wymaga zamieszczania na recepcie papierowej kodów kreskowych, w tym zawierających w swojej strukturze dane o unikalnym numerze identyfikującym receptę, m.in. gdy na recepcie przepisywane są leki zawierające substancje przewidziane w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, niemniej jednak obowiązek ten należy odnosić do przypadków wystawiania recept na podstawie aktu prawnego, w którym obowiązek zamieszczania tych kodów kreskowych przewidziano, a zatem na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept, na podstawie którego wystawiane są wyłącznie recepty przeznaczone dla ludzi.

Przepisy ww. rozporządzenia nie mają zastosowania do recept weterynaryjnych wystawianych na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na produkty lecznicze lub leki recepturowe przeznaczone dla ludzi, które będą stosowane u zwierząt. Zatem nie ma w ocenie MZ podstaw, aby recepty weterynaryjne posiadały kody kreskowe, nawet jeżeli kody te zgodnie ze swoim przeznaczeniem zawierać mają w swojej strukturze informacje o unikalnym numerze identyfikującym receptę, a te będą przydzielane lekarzom weterynarii w szerszym zakresie niż dotychczas. Już obecnie istnieje obowiązek nadawania ww. unikalnych numerów receptom weterynaryjnym, na których przepisywane są leki o kategorii dostępności „Rpw”. Część z leków o takiej kategorii dostępności może być kwalifikowana jako leki zawierające substancje przewidziane w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, a jednak MZ nie jest wiadome, aby w związku z tym wymagane było dla recept weterynaryjnych nanoszenie kodów kreskowych. Zatem od 1 lipca br. powinno być analogicznie. To, że wymóg uzyskiwania i nadawania unikalnych numerów identyfikujących na receptach weterynaryjnych stanie się obligatoryjny dla recept zawierających wszystkie, a nie potencjalnie tylko niektóre substancje przewidziane w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii (jak było dotychczas), nie zmienia tego stanu rzeczy”.

©MGR.FARM

Redakcja mgr.farm

Opuchnięte nogi? Zobacz, jak pomóc takim pacjentom

29 września 202309:32

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko – zwłaszcza w czasie nadchodzącej wiosny i lata [1]. Wśród czynników predysponujących to występowania tego typu dolegliwości jest m.in. wiek pacjenta [1]. Dlatego też osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym w obrębie kończyn dolnych. I to właśnie z takim problemem pojawiła się dziś w aptece Pani Maria.

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko. (fot. Shutterstock)

OPIS PRZYPADKU

Pacjentką, której problem dziś zostanie przybliżony jest 65-letnia Pani Maria. Przyszła do apteki z dokuczającym jej od dłuższego czasu problemem opuchniętych nóg. Pacjentka narzeka na dokuczliwe i praktycznie stale utrzymujące się obrzęki w nogach, przez co czuje się niekomfortowo. Zapytana jak długo zmaga się z tymi dolegliwościami odpowiedziała, że problem jest przewlekły, a widoczne na skórze żylaki utrzymują się już od dłuższego czasu. Pani Maria prosi Cię o rekomendację produktu, który zniwelowałby dokuczające jej uczucie ciężkości nóg i zmniejszył obecny na nogach obrzęk, gdyż stosowane dotychczas żele z heparyną nie okazały się zbyt skuteczne.
Pani Maria leczy się na nadciśnienie tętnicze, ale zapewnia, że terapia jest dobrze dobrana, a wartości ciśnienia są obecnie w normie. Co zatem można polecić Pani Marii?

OPUCHNIĘTE NOGI TO JEDEN Z OBJAWÓW CVD

CVD (ang. chronic venous disease), czyli przewlekła niewydolność żylna to schorzenie o stale rosnącej częstości występowania w populacji ogólnej – także w polskiej. Szacuje się, że problem ten w Polsce dotyczy nawet 47% kobiet i około 37% mężczyzn [1]. Wpływ na pojawienie się przewlekłej niewydolności żylnej mają zarówno czynniki modyfikowalne (jak tryb życia, wykonywana praca, czy też dieta i masa ciała) oraz niemodyfikowalne. Do tych drugich należą:

czynniki genetyczne (jeśli 1 rodzic miał żylaki to ryzyko pojawienia się ich u jego dziecka wynosi 40%, jeśli dwoje rodziców – ryzyko wzrasta aż do 90%!)
wiek – osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym kończyn dolnych
płeć żeńska [1].

Pacjenci dotknięci problemem CVD skarżą się najczęściej na uczucie ciężkości nóg, wynikające przede wszystkim z obrzęków w obrębie kończyn dolnych [1,2]. Poza tym może pojawić się ból i mrowienie, a także skurcze (zwłaszcza w porze nocnej) [1,2]. Obrzęki doskwierające pacjentom dotkniętym problemami z krążeniem żylnym wynikają przede wszystkim ze zmian w strukturze śródbłonka. Stan zapalny, spowodowany nadciśnieniem żylnym, przyczynia się do powstawania luk i przerw pomiędzy komórkami śródbłonka naczyniowego, przez co elementy krwi i osocza przesączają się do przestrzeni pozanaczyniowej tworząc obrzęk [1]. Właściwym postępowaniem powinno być zatem skupienie się na uszczelnieniu naczyń żylnych i limfatycznych oraz zmniejszeniu ich przepuszczalności [1,2]. Jak to zrobić?

DOBEZYLAN WAPNIA POMOŻE W PROBLEMIE OPUCHNIĘTYCH NÓG

Skoro właściwym postępowaniem w terapii CVD i obecnego w jej przebiegu obrzęku jest uszczelnienie naczyń i zmniejszenie ich przepuszczalności warto dobrym okiem spojrzeć na dobezylan wapnia.

Dobezylan wapnia to związek z długą historią stosowania w ramach terapii problemów żylnych [3,4]. W ramach swojej aktywności leczniczej wykazuje wielokierunkowe działanie [5]. Mając na uwadze dolegliwości, z jakimi po pomoc zgłosiła się Pani Maria warto podkreślić, że dobezylan wapnia:

uszczelnia śródbłonek naczyń włosowatych
zmniejsza przepuszczalność naczyń limfatycznych i poprawia drenaż limfatyczny
usprawnia przepływ krwi przez naczynia żylne poprzez zmniejszenie lepkości osocza krwi oraz agregacji płytek krwi i czerwonych krwinek [3,4].

Dobezylan wapnia przyczynia się zatem do redukcji obrzęków na drodze poprawy drenażu limfatycznego i uszczelniania naczyń żylnych. Efektywność w kontekście opuchniętych nóg potwierdzają też badania przeprowadzane na pacjentach z obrzękami kończyn dolnych. W jednym z nich związek przyczynił się do 24% spadku objętości dolnych części nóg, tym samym redukując znacznie problem obrzęku [6].

Tym, co również wyróżnia dobezylan wapnia jest dobry profil bezpieczeństwa i małe ryzyko występowania działań niepożądanych [3,4]. Związek nie wykazuje istotnych interakcji z innymi lekami, co w kontekście starszych pacjentów jest na pewno sporą zaletą [7].

DOBENOX FORTE NA PROBLEMY Z OBRZĘKAMI

Rekomendacją dla Pani Marii może być zatem produkt leczniczy Dobenox Forte [7]. Lek ten zawiera w swoim składzie dobezylan wapnia w dawce 500mg i może być przyjmowany 1-2x dziennie w przypadku:

występowania objawów przewlekłej niewydolności żylnej, takich jak bóle i nocne kurcze, uczucie ciężkości, obrzęk
występowania żylaków kończyn dolnych [7].

Dobenox Forte będzie zatem odpowiednim wyborem dla Pani Marii i pomoże jej zredukować dokuczający jej obrzęk nóg. Pamiętaj tylko, aby wspomnieć pacjentce o tym, że Dobenox Forte najlepiej przyjmować po posiłkach [7].

Literatura:

Przewlekła choroba żylna, Renata Zubilewicz, Andrzej Jaroszyński, Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 5, 400-404
Calcium dobesilate for chronic venous insufficiency: a systematic review, Agustin Ciapponi, et.al., Angiology, Volume 55, Number 2, 2004
Safety of calcium dobesilate in chronic venous disease, diabetic retinopathy and haemorrhoids, Herve Allain, et.al., Drug Safety 2004;27(9): 649-660
Leczenie farmakologiczne przewlekłej niewydolności żylnej i owrzodzeń żylnych, Marek Ciecierski, https://marekciecierski.pl/choroby-zyl/przewlekla-niewydolnosc-zylna/
Dobezylan wapnia – nowe zastosowania, Karolina Lesner, Adam Reich, Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 4, 134-138
Effectiveness and safety of calcium dobesilate in treating chronic venous insufficiency: randomized, double-blind, placebo-controlled trial, K.H. Labs, et.al., Phlebology 2004; 19: 123-130
Charakterystyka Produktu Leczniczego Dobenox Forte

DOBENOX Forte, 500 mg, tabletki powlekane. Skład: 1 tabletka zawiera 500 mg wapnia dobezylanu jednowodnego (Calcii dobesilas monohydricus). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza jednowodna. Postać farmaceutyczna: tabletka powlekana. Wskazania do stosowania: Objawy przewlekłej niewydolności krążenia żylnego kończyn dolnych (bóle i nocne kurcze nóg, uczucie ciężkości nóg, parestezje, obrzęk, zmiany skórne na tle zastoju krwi), żylaki kończyn dolnych. Objawowe leczenie żylaków odbytu. Dawkowanie i sposób dawkowania: Zalecana dawka dobowa dla osób dorosłych to 500 mg do 1000 mg dobezylanu wapnia jednowodnego: niewydolność żylna – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę; żylaki odbytu – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę. Podanie doustne. Tabletki należy przyjmować po posiłkach w celu uniknięcia lub zminimalizowania objawów niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenie i środki ostrożności dotyczące stosowania: Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy, z nawracającym zapaleniem błony śluzowej żołądka oraz z niewydolnością nerek. W przypadku ciężkiej niewydolności nerek, jeśli konieczna jest dializoterapia, dawkę produktu leczniczego należy zmniejszyć. Na podstawie doniesień o działaniach niepożądanych stwierdzono, że przyjmowanie wapnia dobezylanu jednowodnego może bardzo rzadko wywołać agranulocytozę, związaną prawdopodobnie z reakcją nadwrażliwości. Agranulocytoza może objawiać się wysoką gorączką, zakażeniami w obrębie jamy ustnej, bólem gardła, zmianami zapalnymi w obrębie odbytu i narządów płciowych oraz innymi objawami, które wskazują na zakażenie. Pacjent musi być poinformowany, że w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów zakażenia, powinien zgłosić je lekarzowi. W razie wystąpienia takiej sytuacji, konieczne jest sprawdzenie morfologii krwi wraz z rozmazem oraz zaprzestanie stosowania produktu leczniczego. Produkt zawiera laktozę jednowodną. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy–galaktozy. Jedna tabletka DOBENOX Forte zawiera 50 mg laktozy. Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia żołądka i jelit: Rzadko: nudności, biegunka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Rzadko: odczyny skórne. Zaburzenia mięśniowo–szkieletowe i tkanki łącznej: Rzadko: bóle stawów. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: agranulocytoza. Opisywane działania niepożądane na ogół przemijały samoistnie po zaprzestaniu leczenia. W razie wystąpienia objawów zakażenia produkt należy odstawić. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO–LEK S.A. 51–131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: pozwolenie nr 22090. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC.