Ważny wyrok WSA! Apteki mogą prowadzić sprzedaż wysyłkową przy pomocy Allegro…

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że apteki mogą prowadzić sprzedaż wysyłkową z wykorzystaniem Allegro. Sąd uchylił tym sposobem decyzję inspekcji farmaceutycznej, która zabroniła aptece takiej działalności, uznając taki model za naruszający przepisy.

Sąd uznał, że Allegro może być "stroną internetową placówki" prowadzącej wysyłkową sprzedaż leków (fot. Shutterstock)

W październiku 2018 roku jeden z wojewódzkich inspektorów farmaceutycznych uznał, że przedsiębiorca prowadzący aptekę naruszył przepisy, prowadząc sprzedaż wysyłkową z wykorzystaniem do tego portalu Allegro. Naruszanym przepisem miał być § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych. Mówi on, że warunkiem realizacji wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych jest złożenie zamówienia „za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki” (czytaj również: Sprzedaż leków przez apteki na Allegro jest niezgodna z przepisami).

Wojewódzki inspektor farmaceutyczny stanął na stanowisku, że w kontekście tego przepisu Allegro nie może być uznane, za „stronę internetową placówki”. WIF stwierdził, że popularny portal aukcyjny był w tej sytuacji podmiotem pośredniczącym w sprzedaży produktów leczniczych przez aptekę.

Tę decyzję i argumentację wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego podtrzymał również Główny Inspektor Farmaceutyczny decyzją z kwietnia 2022 roku. GIF dodatkowo stwierdził, że na stronie Allegro, gdzie apteka prowadziła sprzedaż wysyłkową, zabrakło elementów niezbędnych, które powinny znaleźć się na stronie apteki prowadzącej taką działalność, a więc:

hiperłącza do rekordu w wykazie aptek ogólnodostępnych i punktów aptecznych prowadzących wysyłkową sprzedaż produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza, odnoszącego się do placówki prowadzącej tę stronę internetową,
odesłania do informacji, o których mowa w art. 115 ust. 2 pkt 1-3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne, jak też
odesłania do Krajowego Rejestru Zezwoleń Na Prowadzenie Aptek Ogólnodostępnych, Punktów Aptecznych oraz Rejestru Udzielonych Zgód na Prowadzenie Aptek Szpitalnych i Zakładowych, o którym mowa w art. 107 ust. 5 ww. ustawy.

Czym jest „strona internetowa placówki”?

Przedsiębiorca prowadzący aptekę zaskarżył decyzję GIF do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Ten wyrokiem z 5 października 2022 r. uznał, że skarga jest zasadna. WSA uchylił decyzje obu inspektorów stwierdzając, że prowadzenie przez apteki sprzedaży wysyłkowej z wykorzystaniem Allegro nie narusza przepisów.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, że clou sprawy sprowadzało się do ustalenia co należy rozumieć przez określenie „strona internetowa placówki”. Inspekcja farmaceutyczna stała na stanowisku, że stroną tą może być tylko strona internetowa apteki, a nie strona pośrednika pomiędzy sprzedającym i kupującym, jakim jest Allegro. Właściciel apteki uznawał to stanowisko za błędne i wskazywał, że jedynie wykorzystuje „środki techniczne portalu pozwalające na realizację zamówienia, nieingerujące w jakimkolwiek stopniu w merytoryczny, czy też funkcjonalny przebieg zamówienia”.

Do postępowania na rozprawie przed WSA wstąpił też Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. W piśmie procesowym wskazywał on, że organ w sposób nieuprawniony ogranicza swobodę przedsiębiorczości, ponieważ właściciel apteki tylko akceptuje „pewne rozwiązania techniczne, tyle że zaprojektowane dla indywidualnej strony” przez serwis aukcyjny (czytaj również: Rzecznik MŚP podsumowuje swoje działania w sprawie aptek).

Sąd ostatecznie uznał argumentację przedsiębiorcy wskazując, że nie ma powodów dla których stroną internetową placówki nie miałaby być strona oferowana przez portal Allegro i dedykowana konkretnej placówce w formie indywidualnej podstrony. Szczególnie, że w tym konkretnym przypadku oferty apteki miały „własne, charakterystyczne i unikalne adresy www dlatego należy przyjąć, że pełnią funkcje samodzielnej strony internetowej”. WSA wskazał też, że serwis Allegro zasadniczo dostarczał przedsiębiorcy narzędzi informatycznych i nie pośredniczył w zawieraniu umów.

WSA: Apteki mogą wykorzystywać Allegro

Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że inspekcja farmaceutyczna nie wykazała w żaden sposób by „model sprzedaży przyjęty przez skarżącą był niezgodny z funkcją warunku sprzedaży za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki”. Z decyzji WIF i GIF nie wynikało dlaczego strona internetowa zapewniona przez „zwykłą firmę hostingową”, miałaby spełniać definicję „strony internetowej placówki”, a ta zapewniona przez Allegro już nie.

– W konkluzji wskazać zatem należy, że „strona internetowa placówki” to zarówno strona w rozumieniu przyjętym przez organ, tj. dostarczona przez „firmę hostingową”, jak i strona dostarczona przez takiego usługodawcę, jak allegro.pl – czytamy w uzasadnieniu wyroku Sądu.

W rezultacie WSA uchylił decyzje Głównego Inspektora Farmaceutycznego oraz wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Wskazał też, że przy ponownym rozpatrywaniu sprawy przez organ istotą postępowania nie będzie już „zaprzestanie prowadzenia sprzedaży produktów leczniczych z wykorzystaniem strony internetowej pośrednika – portalu aukcyjnego allegro.pl”, a usunięcie ewentualnych uchybień wiążących się z wymaganymi przepisami elementami tejże strony (w zakresie wspomnianych: hiperłącza oraz odesłań do stosownych informacji i rejestrów).

Co ze stanowiskiem Mazowieckiego WIF?

Przy tej okazji warto wspomnieć, że listopadzie 2019 roku Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny umieścił na swojej stronie internetowej stanowisko, w którym wskazał, że „sprzedaż produktów leczniczych przez apteki przy udziale serwisu Allegro jako pośrednika nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa”. Stanowisko to zresztą nadal jest dostępne na stronie WIF.

– Zdaniem Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego zamówienie dokonywane za pośrednictwem strony Allegro.pl nie spełnia warunków przewidzianych dla zamówienia produktu leczniczego. Jak wskazuje § 2 ust. 1 pkt 5 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia, formularz zamówienia musi być umieszczony na stronie internetowej placówki (apteki albo punktu aptecznego), a nie na stronie internetowej pośrednika pomiędzy sprzedającym, a kupującym jakim jest portal Allegro.pl. Formularz taki musi również spełniać wymogi, o których mowa w § 2 ust. 2 rozporządzenia – wskazuje w nim Mariola Kostewicz, Mazowiecki WIF.

Organ zapewnił jednocześnie, że każdy przypadek sprzedaży wysyłkowej produktów leczniczych za pośrednictwem portalu internetowego Allegro będzie rozpatrywany indywidualnie.

Sygn. akt V SA/Wa 1244/22 – wyrok nieprawomocny

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany

Redakcja mgr.farm

Pacjent po zawale z problemem rzucenia palenia

23 marca 202315:33

Do apteki, przychodzi 39-letni pan Tomasz. Od ponad 20 lat jest on czynnym palaczem, wypalającym ponad 20 papierosów dziennie. 10 lat temu zdiagnozowano u niego nadciśnienie tętnicze, w związku z czym stosuje on metoprolol (Metocard ZK) w dawce 47,5 mg/dzień. 3 lata temu pan Tomasz przeszedł zawał mięśnia sercowego, co było impulsem dla niego do porzucenia nałogu. W tym celu rozpoczął on farmakoterapię preparatem zawierającym w składzie cytyzynę. Niestety ta próba okazała się nieskuteczna. Teraz, po raz kolejny chce on porzucić palenie tytoniu, więc przyszedł do apteki z prośbą o pomoc farmaceuty w doborze najlepszej ku temu metody.

Palenie papierosów zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych

Zdiagnozowane u Pana Tomasza nadciśnienie tętnicze krwi z pewnością ma związek z uzależnieniem od nikotyny. Palenie papierosów obok zaburzeń gospodarki lipidowej należy do czynników ryzyka pierwszego rzędu wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych [1]. Co więcej, to właśnie uzależnienie od nikotyny przyczyniło się prawdopodobnie również do wystąpienia zawału mięśnia sercowego, w tak młodym wieku. Szacuje się, że ryzyko wczesnej śmierci sercowej u palaczy w porównaniu z osobami niepalącymi wzrasta nawet 3-krotnie. Ponadto wykazano, że główną przyczyną rozwoju choroby wieńcowej serca oraz miażdżycy naczyń krwionośnych u osób poniżej 40. roku życia jest palenie papierosów [2].

Zależność pomiędzy zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, a paleniem papierosów wynika z kilku mechanizmów:

dym tytoniowy uszkadza śródbłonek naczyń krwionośnych;
składniki dymu tytoniowego zwiększają aktywność płytek krwi, prowadząc do większego prawdopodobieństwa ich nadmiernej agregacji. Zwiększona krzepliwość krwi jest w głównej mierze odpowiedzialna za powstawanie zawału i determinuje jego rozległość;
następuje wzrost skłonności do skurczów naczyń wieńcowych (prowadzi to do odczucia bólu w klatce piersiowej , a przy długotrwałym skurczu do zawału mięśnia sercowego) [2];

Palenie papierosów nasila objawy choroby niedokrwiennej serca i zwiększa ryzyko zgonu

Palenie papierosów przez pana Tomasza po zdiagnozowaniu u niego nadciśnienia tętniczego i włączenia do jego farmakoterapii metoprololu nie było rozsądne. Wykazano, że u pacjentów palących papierosy występuje osłabiona skuteczność działania beta-blokerów, do których należy metoprolol. Decyzja o porzuceniu nałogu po przebytym zawale mięśnia sercowego jest niezwykle istotnym wydarzeniem w życiu pana Tomasza. U osób kontynuujących palenie papierosów po przebytym zawale mięśnia sercowego, przeżywalność w okresie 8 lat wynosi zaledwie 23%. Natomiast, gdy po wystąpieniu zawału mięśnia sercowego pacjent zdecyduje się na porzucenie nałogu, przeżywalność w okresie 8 lat wzrasta do ponad 50% [1,2]. Dlatego rzucenie palenia należy uznać za najważniejszy element niefarmakologicznej terapii zmniejszania ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych [1].

Farmaceuta w rozmowie z pacjentem stara się wyjaśnić, jakie zalety niesie ze sobą rzucenie palenia papierosów w odniesieniu do ryzyka związanego z występującymi u pana Tomasza chorobami przewlekłymi. Ponadto uspokaja go w związku z nieudaną próbą rzucenia palenia sprzed kilku lat. Farmaceuta wspomina, że zaledwie 10% palaczy podejmujących próbę rzucenia palenia, osiąga sukces [3]. W związku z tym zachęca go, do podjęcia kolejnej próby walki z nałogiem. Ze względu na to, że poprzednio stosowany preparat z cytyzyną okazał się nieskuteczny, tym razem proponuje mu wybrać nikotynową terapię zastępczą. Polega ona na zastąpieniu nikotyny pochodzącej z papierosów, nikotyną w innej postaci- pozbawionej szkodliwych substancji znajdujących się w dymie papierosowym [3].

Zastosowanie nikotynowej terapii zastępczej ma na celu stopniowe zmniejszenie głodu nikotynowego, przy jednoczesnym niwelowaniu ryzyka wystąpienia przykrych objawów zespołu abstynencyjnego (np. bólów głowy). Następuje to poprzez zmniejszenie zależności funkcjonowania organizmu od konieczności przyjmowania nikotyny. Celem takiego działania jest odzwyczajenie od palenia papierosów i całkowite zaprzestanie stosowania jakichkolwiek produktów z nikotyną w składzie. Nikotynowa terapia zastępcza jest dostępna pod różnymi postaciami:

gumy do żucia;
pastylki do ssania;
systemy transdermalne;
aerozole doustne [4,5];

W aptece preparaty należące do niej można otrzymać bez recepty. Panu Tomaszowi ze względu na bardzo dużą ilość wypalanych papierosów (powyżej 20 dziennie) zalecana zostaje terapia przy użyciu gum do żucia [5]. Farmaceuta zaleca pacjentowi żucie gumy zawierającej 4 mg nikotyny w odstępach 1-2 -godzinnych aż do momentu pojawienia się smaku i uczucia mrowienia w jamie ustnej. Następnie należy umieścić gumę pomiędzy policzkiem a dziąsłami. Czynność ta powinna trwać ok. 30 minut. Wówczas nie powinno się spożywać żadnych posiłków oraz płynów. W ciągu doby pan Tomasz nie powinien stosować więcej niż 8-12 gum. Co więcej, w ciągu 3 miesięcy od początku terapii zaleca się, by spróbował on zastosować gumy do żucia z mniejszą zawartością nikotyny (2 mg), a przez kolejne kilka miesięcy rozpoczął stopniowe ich odstawianie (do 6 miesięcy od początku kuracji). Pacjent został także poinformowany o wystąpieniu możliwych działań niepożądanych, takich jak suchość w jamie ustnej, podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, kaszel, czy zaburzenia snu [5,6].

Pan Tomasz został także poinformowany o bardzo ważnej roli, jaką odgrywają metody psychologiczne w procesie rzucania palenia. Mowa tu o takich działaniach jak:

nagradzaniu siebie za niepalenie papierosów;
samokontrola swojego nałogu, np. oduczenie się odruchu palacza, czyli chęci ciągłego trzymania czegoś w ręce;
psychoterapia grupowa, czyli spotkania z innymi uzależnionymi osobami i wymiana doświadczeń w dotarciu do celu [2];

Również, jako sposób wspomagający rzucenie palenia należy rozważyć akupunkturę. Ta niekonwencjonalna metoda, pozwala na rozluźnienie swojego ciała, zredukowanie stresu i pozbycie się w ten sposób chęci palenia. Jest coraz częściej wykorzystywana jako metoda wspomagająca farmakoterapię u osób zmagających się z nałogiem palenia tytoniu [3].

Literatura:

Walewska E, Ścisło L, Szczepanik A, Nowak A, Gądek M, Machnik K. Palenie tytoniu wśród pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2015; 3:170-175.
Kośmicki M. Palenie tytoniu przez pacjentów z chorobą niedokrwienną serca- możliwości terapii. Przewodnik Lekarza: 38-47
Lempart A. Sposoby zaprzestania nałogu palenia papierosów- mity i kontrowersje. Akademia Krakowska Frycza-Modrzewskiego. Kraków 2015, dostęp online: https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/2813/Aleksandra%20Lempart.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Lachowicz M. Uzależnienie od papierosów – jak zwiększyć szanse na pokonanie nałogu? Aptekarz Polski 2020; dostęp online: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/uzaleznienie-od-papierosow-jak-zwiekszyc-szanse-na-pokonanie-nalogu/6/
Mejza F, Cedzyńska M, Bała M, Górecka D. Uzależnienie od tytoniu, Medycyna Praktyczna 2022; dostęp online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.23.
CHPL Nicorette gumy do żucia.