Ostatnio Twój pacjent skarży się, że od jakiegoś czasu czuje się nieco osłabiony, zmęczony, bardziej nerwowy. Czy jest coś, co można mu dodatkowo zarekomendować ze względu na nowe objawy?

CUKRZYCA TYPU 2 A NIEDOBÓR MAGNEZU

Na wstępie należy podkreślić to, co bez wątpienia stanowi podstawę dalszej części artykułu, a mianowicie: cukrzyca typu 2 może być związania z niedoborem magnezu [1]. Potwierdzają to liczne badania, które pokazują, że u pacjentów z cukrzycą bardzo często stwierdza się niedobory tego pierwiastka [4]. Częstość hipomagnezemii u takich pacjentów waha się nawet pomiędzy 13,5 a 47,7% [1]. Czym jest to spowodowane? Wśród głównych przyczyn takiego zjawiska upatruje się zmniejszoną podaż magnezu wraz z dietą, a także zwiększone wydalanie tego minerału przez nerki (co może mieć związek z upośledzeniem ich czynności) [1,4]. W związku z tym u osób chorujących na cukrzycę i mających objawy niedoboru magnezu rekomenduje się uzupełnianie ilości magnezu w organizmie [2,5]. Wytyczne Association for Magnesium Research rekomendują stosowanie u osób z cukrzycą 240-480 mg magnezu na dobę [2].

MAGNEZ A GOSPODARKA I METABOLIZM GLUKOZY

Nie podlega wątpliwości fakt, że magnez aktywnie uczestniczy w metabolizmie glukozy i insuliny [2]. Wywiera on wpływ na aktywność kinazy tyrozynowej receptora insuliny, a także na działanie białka transportującego glukozę (GLUT4) [2]. Oznacza to, że magnez uczestniczy bezpośrednio w translokacji glukozy do komórek [2]. A poprzez jaki jeszcze mechanizm magnez poprawia ogólnoustrojowy metabolizm glukozy i wrażliwość na insulinę?

• niedobór magnezu upośledza funkcje receptorów błonowych, dlatego jego przyjmowanie poprawia wykorzystanie glukozy wewnątrz komórek,
• magnez poprawia wydzielanie insuliny w komórkach β trzustki,
• magnez zmniejsza stres oksydacyjny i redukuje parametry zapalne w organizmie, a to 2 główne czynniki odpowiedzialne chociażby za insulinooporność. [5]

Liczne badania jednoznacznie pokazują, że zwiększone spożycie magnezu poprawia stężenie glukozy na czczo i poprawia wrażliwość komórek na insulinę [1,5]. Co więcej – spożywanie magnezu jest odwrotnie proporcjonalne do występowania cukrzycy typu 2. Zgodnie z wynikami badań zwiększone spożycie magnezu może znacząco zmniejszyć ryzyko przejścia od stanu przedcukrzycowego do jawnej cukrzycy typu 2 [1].

CZY NALEŻY REKOMENDOWAĆ MAGNEZ PACJENTOM Z CUKRZYCĄ TYPU 2?

Odpowiedź na to pytanie brzmi TAK [1,2,4,5]. Osoby dotknięte cukrzycą powinny spożywać produkty naturalnie bogate w magnez (produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy, kakao, ryby [2]. Pacjentom, u których nie występuje ciężka niewydolność nerek, a chorującym na cukrzycę rekomenduje się dodatkowe przyjmowanie magnezu [2]. Jaki magnez wybrać?

SÓL ORGANICZNA CZY NIEORGANICZNA MAGNEZU?

W tym kontekście należy zapamiętać przede wszystkim to, że sole organiczne magnezu są lepiej przyswajalne i wchłanianie z nich jonów metalu jest zdecydowanie większe (dla przykładu – wchłanianie z soli nieorganicznej wynosi średnio 10-16%) [2,6]. Wśród soli organicznych na uwagę zasługuje przede wszystkim cytrynian magnezu, który w badaniach odznacza się najlepszą rozpuszczalnością w przewodzie pokarmowym i tym samym najlepszą biodostępnością magnezu dla organizmu [2,6]. Sól nieorganiczna wskazana jest jedynie dla osób, u których występują problemy z żołądkiem (nadkwasowość lub stany zapalne śluzówki) [2].

REKOMENDUJĄC MAGNEZ WYBIERZ LEK!

Biorąc pod uwagę przytoczony w tym materiale przypadek Pana Jacka zasadnym byłoby zarekomendowanie mu dodatkowego wsparcia w postaci uzupełnienia zasobów magnezu w organizmie. Pacjent nie zgłasza problemów w odniesieniu do przewodu pokarmowego oraz czynności nerek, a dodatkowo zgłasza objawy niedoboru magnezu takie jak: osłabienie, zmęczenie, nerwowość, dlatego też farmaceuta może zaproponować mu produkt leczniczy Magne B6 Forte, zawierający w swoim składzie cytrynian magnezu [7]. Lek Magne B6 Forte zawiera w jednej tabletce 100 mg jonów magnezu pod postacią cytrynianu magnezu oraz 10mg pirydoksyny chlorowodorku (czyli witaminy B6, która poprawia wchłanianie magnezu) [2,7]. Produkt rekomendowany jest jako forma uzupełnienia puli magnezu w organizmie, co ma za zadanie przeciwdziałać objawom jego niedoboru [7]. Rekomendowana dla osób dorosłych dzienna porcja 3-4 tabletek spełnia wytyczne Association for Magnesium Research, które zalecają chorym na cukrzycę przyjmowanie 240-480mg magnezu na dobę [2,7]. Magne B6 Forte może być zatem z powodzeniem stosowane przez Pana Jacka w kontekście leczenia niedoborów magnezu u osoby chorującej na cukrzycę typu 2.

Literatura:
1. Magnesium in prevention and therapy, Uwe Grober, et.al., Nutrients 2015,7,8199-8226
2. Stosowanie preparatów magnezu w praktyce lekarza rodzinnego, Michał Jędrzejek i inni, Lekarz POZ 2/2021
3. Zasady postępowania w cukrzycy. Zalecenia dla lekarzy POZ – 2019 rok, wytyczne Kolegium Lekarrzy Rodzinnych w Polsce i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Choroby Serca i Naczyń 2019, tom 16, nr 2, 73-111
4. Magnesium in obesity, metabolic syndrome, and type 2 diabetes, Gabriele Piuri, et.al., Nutrients 2021,13,320
5. Oral magnesium supplementation for treating glucose metabolism parameters in people with or at risk of diabetes: a systematic review and meta-analysis of double-blind randomized controlled trials, Nicola Veronese, et.al., Nutrients 2021,13,4074
6. Magnez – rola fizjologiczna, znaczenie kliniczne niedoboru w nadciśnieniu tętniczym i jego powikłaniach oraz możliwości uzupełniania w organizmie człowieka, Maria Iskra i inni, Nadciśnienie Tętnicze 2013;17(6): 447-459
7. Charakterystyka Produktu Leczniczego Magne B6 Forte 04/2022

Magne B6 Forte, 100 mg jonów magnezu + 10 mg pirydoksyny chlorowodorku, tabletki powlekane. Jedna tabletka powlekana zawiera 100 mg jonów magnezu w postaci magnezu cytrynianu (Magnesii citras) i 10 mg pirydoksyny chlorowodorku (Pyridoxini hydrochloridum). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza 50,57 mg. Wskazania do stosowania: Produkt jest wskazany do stosowania w niedoborach magnezu. Występowanie poniżej wymienionych objawów może wskazywać na niedobór magnezu: – nerwowość, drażliwość, wahania nastroju, łagodny lęk, niepokój, przejściowe uczucie zmęczenia, ospałość, zaburzenia snu w niewielkim nasileniu; – objawy lęku, takie jak kurcze przewodu pokarmowego lub kołatanie serca (bez zaburzeń serca); – kurcze mięśni, mrowienie, drganie powiek. Uzupełnienie magnezu może złagodzić powyższe objawy. W przypadku braku poprawy po miesiącu stosowania produktu leczniczego Magne B6 Forte, kontynuowanie leczenia nie jest zalecane. Dawkowanie i sposób podawania: Dawkowanie Dorośli: od 3 do 4 tabletek na dobę, w 2 lub 3 dawkach podzielonych podczas posiłku. Dzieci i młodzież w wieku 6 lat lub powyżej (o masie ciała około 20 kg): od 10 do 30 mg/kg m.c. na dobę (tzn. od 0,4 do1,2 mmol/kg m.c. na dobę) tzn. od 2 do 4 tabletek na dobę, w 2 lub 3 dawkach podzielonych, podczas posiłków. Sposób podawania: Tabletki należy połykać, popijając dużą ilością wody. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 30 ml/min), jednoczesne stosowanie lewodopy. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: W przypadku skojarzonego niedoboru magnezu i wapnia, w pierwszej kolejności należy wyrównać niedobór magnezu. W przypadku ciężkiego niedoboru magnezu i zaburzeń wchłaniania, leczenie należy rozpocząć od dożylnego podawania magnezu. Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z umiarkowaną niewydolnością nerek ze względu na ryzyko wystąpienia wysokiego stężenia magnezu we krwi. Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Dotyczy tylko chlorowodorku pirydoksyny: Na skutek przyjmowania wysokich dawek pirydoksyny przez długi czas może wystąpić czuciowa neuropatia aksonalna. Specjalne ostrzeżenia dotyczące substancji pomocniczych: Laktoza Produkt leczniczy nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Działania niepożądane: Działania niepożądane są wymienione poniżej według klasyfikacji układów i narządów oraz częstości występowania. Częstość występowania jest określona jako bardzo często (> 1/10), często (> 1/100 do < 1/10), niezbyt często (> 1/1000 do < 1/100), rzadko (> 1/10 000 do < 1/1000), bardzo rzadko (< 1/10 000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia układu immunologicznego: nadwrażliwość – częstość nieznana; Zaburzenia żołądka i jelit: biegunka, ból brzucha – częstość nieznana; Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: reakcje skórne, w tym pokrzywka, świąd, wyprysk, rumień – częstość nieznana. Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa, tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
OTC – produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z pełną informacją o leku.
Podmiot odpowiedzialny posiadający Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa.
Informacji udziela: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o., tel.: 22 280 00 00.
Pozwolenie Prezesa URPLWMiPB na dopuszczenie do obrotu nr: 15649.
{ChPL 04/2022}

MAT-PL-2302622-1.0.-11/2023