Ebola

Wirus należy do rodziny Filoviridae. Wywołuje on niebezpieczną gorączkę krwotoczną, której śmiertelność sięga 70-80% [2]. Droga zakażenia oraz rezerwuar nie są jednoznacznie określone. Prawdopodobnym rezerwuarem są niektóre gatunki małp, z których zakażenie może przenieść się na człowieka, co daje początek endemicznemu ognisku choroby [3]. Ze względu na silną zakaźność, chory jest bardzo niebezpieczny dla otoczenia [2].

Gorączka Ebola rozprzestrzenia się na drodze bezpośredniego kontaktu z krwią, wydzielinami i wydalinami chorego, płynami ustrojowymi, kontaktu ze skażonymi wirusem, kontaktu ze skażonymi wirusem przedmiotami, a także drogą kropelkową jako zakażenie szpitalne. Czas wylęgania wynosi 4-21 dni. Początek infekcji jest ostry z  szybkim przyrostem temperatury ciała powyżej 40°C, bólami mięśni, stawów, głowy, zapaleniem przełyku, gardła, do których dołączają się objawy skazy krwotocznej z krwawą biegunką i krwistymi wymiotami. Stosuje się wyłącznie leczenie objawowe, które polega na wyrównywaniu gospodarki wodno-elektrolitowej oraz białkowej, walce ze wstrząsem, leczeniu skazy krwotocznej oraz wspomaganiu czynności układu krążenia oraz oddechowego [3].

Denga

Denga jest chorobą zakaźną wywoływaną przez wirusa dengi, który należy do rodziny Flaviviridae. W tym przypadku rezerwuarem wirusa jest człowiek. Sporadycznie w łańcuchu epidemicznym biorą udział małpy. Wektorem zakażenia są komary Aedes aegypti, a rzadziej inne komary rodzaju Aedes. Do zakażenia wirusem niezbędny jest wektor, nie przenosi się ono bezpośrednio z człowieka na człowieka. Choroba ta występuje w gorącej strefie klimatycznej Azji Południowo-Wschodniej, Ameryki Środkowej i Południowej, Afryki Subsaharyjskiej oraz na wyspach Oceanii [3].

Objawy dengi pojawiają się zwykle 3-14 dni po ukłuciu poprzez zakażonego komara. Najczęstsze z nich to gorączka, ból głowy, silny ból mięśni lub stawów, znaczne osłabienie. Czasem występuje również zapalnie spojówek albo gardła oraz dolegliwości żołądkowo-jelitowe. W dalszym przebiegu choroby u niektórych zakażonych dochodzi do rozwoju postawi krwotocznej albo wstrząsu. Z powodu krwotocznej postaci tej choroby jej śmiertelność w krajach rozwijających się wynosi 10-20%  [2]. Leczenie jest jedynie objawowe. W przypadku gorączki krwotocznej podstawę terapii stanowi zapobieganie i leczenie skazy krwiotocznej, a także wstrząsu [3].

Marburg

Wirus Marburg należy do rodziny Filoviridae. Rezerwuar oraz droga zakażenia nie są jednoznacznie określone. Prawdopodobnie niektóre gatunki małp mogą być rezerwuarem wirusów, a z nich zakażenie przenosi się na człowieka poprzez kontakt bezpośredni, ale zdarzają się też zakażenia laboratoryjne. Zakażony człowiek staje się wtórnym źródłem rozprzestrzeniania się gorączki krwotocznej. Czas wylęgania w przypadku tego wirusa wynosi 5-10 dni. Początek choroby objawia się nagłym ogólnym osłabieniem, bólami mięśni, głowy, wysoką gorączką z dreszczami. W ciągu następnych dni pojawia się wysypka plamisto-grudkowa, a razem z nią objawy nieżytu górnych dróg oddechowych, a także nudności, wymioty, uporczywe wodniste biegunki, bóle brzucha, zawroty głowy. Stan pacjenta gwałtownie się pogarsza.

Ostatecznie rozwija się niewydolność wielonarządowa, która prowadzi do wstrząsu z objawami skazy krwotocznej. Śmiertelność przekracza 50% przypadków. Leczenie jest objawowe i polega na wyrównywaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej oraz białkowej, walce ze wstrząsem, leczeniu skazy krwotocznej oraz wspomaganiu czynności układu krążenia oraz oddechowego [3].

SARS-CoV

Wirus ten należy do rodziny Coronaviridae  [2]. Zakażenia nim były przyczyną na przełomie lat 2002-2003 epidemii zespołu ostrej niewydolności oddechowej. Na całym świecie w ciągu kilku miesięcy odnotowano ponad 8000 zachorowań, a śmiertelność wynosiła ok. 10%  Prawdopodobnie naturalnym gospodarzem tego wirusa były nietoperze, jednak pośrednimi gospodarzami mogły być inne zwierzęta takie jak jenoty czy też łaskuny. SARS-CoV wywołuje ciężką chorobę układu oddechowego. Wirus ten przenosi się głównie drogą kropelkową, a pierwsze miejsce infekcji stanowi nabłonek migawkowy górnych dróg oddechowych. Po czasie wylęgania, wynoszącym 2-10 dni, rozwijało się zapalenie płuc, z rozsianym uszkodzeniem pęcherzyków płucnych, obrzękiem płuc, złuszczeniem warstwy pneumocytów, wyciekiem komórek zapalnych albo tworzeniem się błon szklistych. U części chorych uszkodzenie tkanki płucnej postępowało, co prowadziło do ostrego uszkodzenia płuc, a w przypadkach ciężkich do zespołu niewydolności oddechowej [4].

Objawom ze strony układu oddechowego towarzyszyła także gorączka powyżej 38°C. Nie opracowano żadnego leku zwalczającego tego wirusa. Stosowano jedynie leczenie objawowe jak w przypadku ciężkiego zapalenia płuc [2].

MERS-CoV

Wirus ten podobnie jak SARS-CoV należy do rodziny Coronaviridae  i także jest wirusem odzwierzęcym, choć prawdopodobnie ogniwem pośrednim w jego przypadku mogły być wielbłądy jednogarbne [4]. MERS-CoV mimo podobieństwa do SARS-CoV na poziomie genetycznym i funkcjonalnym, replikuje szybciej niż on i jest również bardziej śmiercionośny (umiera co druga osoba zakażona) [2, 4].

Podstawowe źródło zakażenia prawdopodobne stanowi bezpośredni kontakt ze zwierzętami. Choć transmisja tego wirusa między ludźmi jest możliwa, to w przeciwieństwie do SARS-CoV jest mało wydajna oraz wymaga długotrwałego, bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną. Obraz kliniczny zakażenia tym wirusem może mieć różny przebieg począwszy od infekcji asymptomatycznej do ciężkiej, ostrej choroby układu oddechowego, prowadzącej do śmierci pacjenta. Początkowo objawy infekcji są niespecyficzne i występuje między innymi gorączka, ból głowy, dreszcze, kaszel, bóle mięśni, duszności. W następnej fazie dochodzi do zapalenia płuc, często skutkującego zgonem. U chorych często obserwowano także upośledzenie czynności nerek. W leczeniu zakażeń stosowane są leki o niepotwierdzonym działaniu, które są zatwierdzone do stosowania w innych wskazaniach. Testowany jest interferon w połączeniu z lopinawiem i rytonawirem – lekami zatwierdzonymi w terapii osób zakażonych HIV [4].

Literatura:

1. Jankowski W. Dostarczamy profesjonalną wiedzę do walki z pandemią COVID-19, https://www.termedia.pl/koronawirus/Dostarczamy-profesjonalna-wiedze-do-walki-z-pandemia-COVID-19,37261.html
2. Opolska Z. Siedem najgroźniejszych wirusów świata, https://www.medonet.pl/zdrowie,najgrozniejsze-wirusy-swiata—ebola–hiv–sars–wirus-zoltej-goraczki,artykul,1732666.html
3. Korzeniowski K. Wirusowe gorączki krwotoczne, Forum Medycyny Rodzinnej 2012;6(5):205-221
4. Pyrć K. Ludzkie koronawirusy, Postępy Nauk Medycznych 2015, 26 (4B):48-53