Technicy farmaceutyczni z własnym samorządem?

Grupa posłów skierowała w ostatnim czasie do Ministra Zdrowia interpelację poselską dotyczącą m.in. techników farmaceutycznych. Okazuje się bowiem, że procedowana ustawa o niektórych zawodach medycznych w żaden sposób nie reguluje kwestii utworzenia samorządów dla tych grup zawodowych. Dlaczego parlamentarzyści uważają za zasadne utworzenie odrębnych samorządów dla ujętych w projekcie ustawy zawodów medycznych?

Punkty apteczne działają na terenach wiejskich i mogą w nich pracować wyłącznie technicy farmaceutyczni (fot. Shutterstock)

Czy technicy farmaceutyczni będą posiadali swój własny samorząd? (fot. Shutterstock)

Rządowy projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych jest obecnie procedowany w ramach prac izby niższej parlamentu. 9 maja odbyło się pierwsze czytanie wspomnianego projektu w ramach prac sejmowej Komisji Zdrowia. Projekt ten nie zakłada potrzeby utworzenia odrębnych samorządów zawodowych, w tym dla zawodu technika farmaceutycznego.

– Podczas konsultacji społecznych jednoznacznymi były propozycje utworzenia ich samorządów zawodowych oraz określenia standardów kształcenia. Te propozycje zostały odrzucone przez stronę ministerialną – informują w interpelacji jej autorzy.

W ocenie posłów już sam fakt powstania ustawy regulującej działalność tych grup zawodów medycznych wskazuje, że zawody te są ważne z punktu widzenia systemu opieki zdrowotnej. Skoro zatem farmaceuci czy chociażby lekarze posiadają swój samorząd to prawo do tego powinni mieć także przedstawiciele wymienionych w nowej ustawie zawodów. W tej grupie są także technicy farmaceutyczni.

– Pozbawienie zawodów medycznych wymienionych w przedmiotowym projekcie prawa do samorządności godzi w ich dobre imię i sprawia, że stają się one de facto drugorzędnymi zawodami medycznymi w stosunku do tych, których wykonywanie prawo regulowało dotychczas – argumentują parlamentarzyści.

Jak twierdzą zgłaszają się do nich przedstawiciele zarządów organizacji zrzeszających wymienione w projekcie zawody medyczne. Domagają się podjęcia działań w tym zakresie.

Technicy farmaceutyczni a samorząd i odpowiedzialność zawodowa…

Jak przekonują autorzy pisma potrzeba powstania odrębnych samorządów zawodowych wynika z kilku aspektów. Jednym z nich jest kwestia odpowiedzialności zawodowej. Nie podlega wszak dyskusji, że tak jak w każdym zawodzie, tak i praktyce zawodów medycznych zdarzają się błędy i pomyłki.

– Ocena prawidłowości wykonywania danego zawodu jest bowiem w pełni możliwa jedynie od wewnątrz – czytamy w treści interpelacji.

Pozbawienie m.in. techników farmaceutycznych prawa do własnego samorządu sprawia, że wiele aspektów ich pracy podlega ocenie i weryfikacji przez osoby spoza środowiska medycznego. Fakt ten doskonale wpisuje się w zasadę „o nas, bez nas”. Tego typu działania to prosta droga do wielu sytuacji konfliktowych, na co wskazują posłowie w treści dokumentu.

– Państwo, zamiast centralizacji, powinno postawić na przekazanie swoich obowiązków na rzecz powołanego samorządu zawodowego, nadzorującego właściwe wykonywanie zawodu oraz reprezentującego interesy zawodu wobec organów państwowych – brzmi argumentacja.

Normy kształcenia kontrolowane właśnie przez samorząd?

Innym, równie ważnym aspektem poruszonym w skierowanym do szefa resortu zdrowia zapytaniu jest jakość kształcenia. Zdaniem parlamentarzystów standardy kształcenia nowych zawodów medycznych powinny podlegać nadzorowi i weryfikacji przez odpowiadające im samorządy. Dlaczego?

– Przywoływane nowe zawody medyczne (…) stają się tak jak zawody dotychczasowe zawodami szczególnego zaufania publicznego – brzmi tłumaczenie zawarte w dokumencie.

⇒ Czytaj również: Technicy farmaceutyczni będą musieli się doszkalać. Rada Ministrów za zmianami…

W ocenie autorów interpelacji, jak również przedstawicieli zarządów organizacji zrzeszających te zawody brak standardów kształcenia to poważne uchybienie. To z kolei może przełożyć się na jakość oferowanego kształcenia, a potem na jakość realizowanych świadczeń zdrowotnych. Włączenia samorządów do procesu kształcenia domagała się chociażby Konferencja Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych. Technicy farmaceutyczni również podlegaliby tym regulacjom prawnym.

– Brak standardów kształcenia powoduje, że można nadawać uprawnienia osobom, które nie zostały przygotowane do realizacji świadczeń zdrowotnych w sposób należyty. Stąd oczywista rola samorządów zawodowych w tej dziedzinie – przekonują autorzy pisma.

Czego oczekują autorzy interpelacji?

Twórcy pisma do Ministra Zdrowia zawarli w swojej interpelacji konkretne oczekiwania. Ich życzeniem jest rozpatrzenie sugerowanych przez nich zmian w możliwie krótkim terminie.

– Czy zostaną uwzględnione oczekiwania zarządów organizacji zrzeszających zawody medyczne objęte projektem ustawy o niektórych zawodach medycznych? – dopytują w opublikowanym dokumencie.

W kształcenie nowych kadr medycznych parlamentarzyści chcieliby właśnie włączyć nowo powstałe samorządy wspomnianych w ustawie grup zawodowych. Mowa także o technikach farmaceutycznych. Posłowie oczekują, że utworzone na mocy przyszłych przepisów samorządy wezmą w przyszłości czynny udział w opracowaniu standardów kształcenia. Pozostaje nam na razie czekać na odpowiedź resortu w tej sprawie…

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany

Redakcja mgr.farm

Osoby z niepełnosprawnością w aptece

29 maja 202309:24

Istotne, że niepełnosprawność odnosi się do stanu zdrowia o charakterze fizycznym oraz psychicznym. Natomiast ograniczenia wynikające z niepełnosprawności wpływają na codzienne funkcjonowanie jednostki w zakresie dysfunkcji fizycznych i czynnościowych organizmu, a także życia społecznego, gdzie zaburzone jest pełnienie określonych ról. Ponadto, z niepełnosprawności wynikają ograniczenia o charakterze psychologicznym, związanych z utratą podmiotowego traktowania oraz samodzielności w podejmowaniu decyzji dotyczących życia codziennego.

Codziennie w aptece farmaceuci spotykają się z osobami z niepełnosprawnościami (OzN), które wymagają szczególnego podejścia – pod względem fizycznym, społecznym oraz psychologicznym. Pamiętając o tym, że każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia, farmaceuci powinni być szczególnie wrażliwi na ich potrzeby oraz wymagania i wykazywać się wysokim poziomem empatii oraz zrozumienia dla pacjenta z niepełnosprawnością, aby zapewnić mu jak najwyższą jakość opieki i wsparcia.

Trudności osób z niepełnosprawnością w aptece

Osoby z niepełnosprawnościami często mają problemy z komunikowaniem się – nadawaniem mowy oraz jej rozumieniem, co wpływa na trudności w zrozumieniu instrukcji dotyczących zamawiania i przyjmowania leków. Wskazanymi trudnościami może być brak wglądu w swój stan zdrowia, co skutkuje problemami w komunikowaniu potrzeb oraz zrozumieniu własnych ograniczeń o charakterze psychoruchowym. Efektem nakładających się problemów jest rezygnacja z wykupowania leków oraz ich regularnego przyjmowania. Do takiej grupy zaliczamy pacjentów z zaburzeniami mowy, problemami słuchowymi, pacjentów po udarze oraz pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi. Inną grupą pacjentów są osoby z trudnością w poruszaniu się. Mogą być to osoby niewidome czy z zaburzeniami ruchowymi oraz osoby poruszające się o kulach lub na wózkach inwalidzkich. Wskazane jest aby farmaceuci, i generalnie personel aptek, powinni być przygotowani do kontaktu z pacjentem z niepełnosprawnością w celu zapewnienia mu odpowiedniej opieki – uwzględniającej komfort fizyczny, społeczny oraz emocjonalny.

Indywidualne podejście

To jeden z najważniejszych aspektów w kontaktach z OzN – uwzględniający jej możliwości oraz potrzeby wynikające z niepełnosprawności. Szczególnie ważna jest tutaj cierpliwość, wyrozumiałość oraz gotowość do pomocy. Dlatego szczególnie istotną umiejętnością w pracy farmaceuty jest identyfikacja indywidualnych potrzeb pacjenta w celu zapewnienia mu profesjonalnej opieki oraz wysokie umiejętności komunikacyjne. Istotą jest tutaj umiejętność aktywnego słuchania, czyli skupienie uwagi na tym, co mówi i o co pyta pacjent, akceptacja jego aktualnego stanu zdrowia oraz wynikającej z niej niepełnosprawności i trudności w poruszaniu się, komunikowaniu czy rozumieniu, stwarzanie przestrzeni do zadawania pytań czy wyrażenia obaw i wątpliwości związanych z farmakoterapią, a także podążanie za pacjentem, czyli sygnalizowanie, że rozumiemy, co pacjent chce nam przekazać oraz proponowanie rozwiązań w leczeniu, uwzględniających ograniczenia psychoruchowe pacjenta. Ponadto umiejętności komunikacyjne farmaceuty powinny obejmować skuteczne radzenie sobie ze stresem własnym oraz pacjenta. Umiejętności te podnoszą jakość obsługi oraz pozwalają stworzyć bezpieczną przestrzeń do komunikacji między farmaceutą, a pacjentem. Dlatego już w trakcie studiów zajęcia z psychologii komunikacji oraz zarządzania emocjami powinny stanowić podstawę kształcenia przyszłych farmaceutów.

Pacjent niewidomy i niedowidzący

Pacjentów należących do tej grupy można wesprzeć poprzez czytanie etykiet leków, opisanie ich dawkowania oraz szczególnych instrukcji ich zażywania, a także pomagając przy ich zamawianiu. Farmaceuta może także zaproponować alternatywne postaci leków, takie jak tabletki o wyraźnej strukturze lub leki w płynie z etykietami w reliefie.

Pacjent z trudnościami w poruszaniu się

Osoby na wózkach inwalidzkich lub z innymi niepełnosprawnościami ruchowymi mogą mieć trudności z dostępem do półek z suplementami, popularnymi lekami bez recepty lub z poruszaniem się po aptece. Farmaceuci powinni zapewnić im wygodne miejsce do oczekiwania na swoją kolejkę lub obsłużyć ich w pierwszej kolejności, minimalizując lub eliminując dyskomfort oczekiwania i stania nieruchomo w jednej pozycji. Mogą również zaoferować dostawę leków bezpośrednio do domu pacjenta.

Pacjent z problemami poznawczymi

Farmaceuci powinni stosować jasne i zrozumiałe instrukcje dotyczące zażywania leków, używając prostych i łatwych do zrozumienia określeń. Pacjenci z niepełnosprawnościami mogą mieć trudności ze zrozumieniem bardziej skomplikowanych instrukcji, dlatego farmaceuci powinni upewnić się, że pacjent w pełni rozumie w jaki sposób zażywać i dawkować leki. – Można to zrobić prosząc go, aby powtórzył swoimi słowami instrukcje, które chwile wcześniej usłyszał od farmaceuty.

Pacjent z problemami emocjonalnymi

Pacjenci z niepełnosprawnościami często doświadczają problemów o charakterze emocjonalnym – na przykład wysokiego poziomu lęku i stresu związanego z obawami o swój stan zdrowia. W kontakcie z nimi farmaceuci powinni wykazać się empatią i zrozumieniem oraz wskazać na możliwość skorzystania ze wsparcia psychologicznego lub wizyty u lekarza psychiatry. To istotne z punktu widzenia rozszerzonej opieki farmaceutycznej, która wzmacnia rolę farmaceuty w systemie opieki zdrowotnej. Dzięki temu współpraca pomiędzy nim, lekarzem i pacjentem ulegnie umocnieniu. Biorąc pod uwagę częste nakładanie się objawów somatycznych i psychosomatycznych u OzN, poszerzona opieka farmaceutyczna umożliwi wyższą jakość obsługi pacjenta w postaci lepszej diagnostyki różnicowej problemów o charakterze emocjonalnym oraz umożliwi pacjentom szybsze dotarcie do specjalisty w celu wdrożenia ewentualnego leczenia psychiatrycznego lub poradnictwa psychologicznego.

Podsumowanie

Farmaceuta odgrywa istotną rolę w zapewnieniu wysokiej jakości opieki farmaceutycznej dla pacjentów z niepełnosprawnościami, którzy mają trudności na poszczególnych etapach zakupu leków – od momentu ich zamówienia, przez problemy w komunikacji dotyczące rodzaju przyjmowanych leków i ich dawkowania, po problemy w dotarciu do apteki oraz sprawnym poruszaniu się po niej. Wszystkie te aspekty stanowią problemy o podłożu psychologicznym, które mogą wpłynąć na niechęć do odwiedzania apteki oraz w konsekwencji wpłynąć na zaburzenie lub zaniechanie farmakoterapii. Mając to na uwadze, farmaceuci powinni wykazywać wysoki poziom empatii wobec tej grupy pacjentów, a w kontakcie z nimi wykazać się wysokim poziomem komunikacji, uwzględniającym zindywidualizowane potrzeby oraz wymagania każdego pacjenta.

dr n. społ Milena Marczak

Gedeon Richter Plc., z siedzibą w Budapeszcie, jest jedną z największych firm farmaceutycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, coraz prężniej rozwijającą swoją działalność na rynkach Europy Zachodniej, w Chinach i Ameryce Łacińskiej. Wachlarz produktów firmy Richter obejmuje wiele ważnych obszarów terapeutycznych, m.in. ginekologię, ośrodkowy układ nerwowy oraz układ sercowo-naczyniowy. Posiadając największe centrum badawczo-rozwojowe w Europie Środkowo- Wschodniej, spółka Richter koncentruje swoje badania nad lekami oryginalnymi w dziedzinie chorób ośrodkowego układu nerwowego. Za sprawą swojego powszechnie uznanego doświadczenia w dziedzinie chemii steroidów firma Richter odgrywa na świecie znaczącą rolę w zakresie zdrowia kobiet. Aktywnie angażuje się również w rozwój produktów biopodobnych.

Literatura

Bąbelek T. (2009). Wskazania WHO do sprawowania opieki farmaceutycznej, Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej, 31(9e), 23–25.
Kaczan, D. (2019). Świadczenie usług farmaceutycznych jako udzielanie świadczeń zdrowotnych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 81(4), 151–163.
Łazowski J. (2005). Podstawy opieki farmaceutycznej w teorii i praktyce aptecznej, Farmapress, Warszawa.
Mełgieś, K. (2021). Prawne determinanty funkcjonowania aptek ogólnodostępnych a bezpieczeństwo pacjenta, Roczniki Nauk Prawnych, 31(2), 43–60.
Mełgieś, K.,, Miaskowska-Daszkiewicz, K. (2017). Zdrowie ludzkie jako wartość determinująca zadania administracji publicznej [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, red. Zimmermann, J., Warszawa, Tom 1, 257–272.
Mikołajczyk, A., Biuro RPO. (2020). Dostępność usług opieki zdrowotnej dla osób z niepełnosprawnościami – analiza i zalecenia. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
Szalonka K. (2011), Opieka farmaceutyczna w ochronie zdrowia Polaków, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Waszyk-Nowaczyk, M., Simon, M. (2009). Znaczenie porady farmaceuty w procesie samoleczenia się pacjentów, Farmacja Polska, 65(11), 772–774.
Żak, K. (2017). Implementacja programu opieki farmaceutycznej w aptece ogólnodostępnej — dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych, Ekonomia-Wroclaw Economic Review, 23(1), 83–103.