Jednym z pomysłów na podniesienie rangi zawodu farmaceuty jest wprowadzenie do polskich aptek opieki farmaceutycznej. Definiuje się ją jako udokumentowany proces, w którym farmaceuta czuwa nad prawidłową farmakoterapią pacjenta. Ma ona na celu poprawę jakości życia pacjentów, a także zmniejszanie kosztów ponoszonych przez państwo na proces leczenia obywateli.

Ministerstwo Zdrowia planuje, planuje…. i?

Ministerstwo Zdrowia w 2015 r. powołało Zespół ds. Opieki Farmaceutycznej, który po roku działalności został rozwiązany. W 2017 r. powołano kolejny przyministerialny zespół, tym razem mający się zająć przygotowaniem pilotażowego programu opieki farmaceutycznej. Prace tego zespołu doprowadziły do utworzenia zasad według których ma funkcjonować opieka farmaceutyczna w Polsce. Z założenia ma ona opierać się o zasadę 2RS, czyli ma być refundowana, regularna i oparta o standardy usługi farmaceutycznej. Zdaniem członków ww. zespołu pozwoli ona na wzmocnienie roli farmaceuty w systemie opieki zdrowotnej, a przede wszystkim będzie wsparciem kadrowym wobec braków jakie powstają wśród pracowników służby zdrowia.

W styczniu tego roku pojawił się projekt ustawy o zawodzie farmaceuty. Jednym z jej założeń jest wprowadzenie opieki farmaceutycznej. W jej ramach farmaceuta będzie uprawniony do kontroli, jakie leki przyjmuje pacjent i ocenienia, czy nie wchodzą one ze sobą w niebezpieczne interakcje, a także wykonania szczepień. Niestety w projekcie ustawy nie rozwiązano problemu źródła finansowania realizacji tych zadań przez farmaceutów. Procedowanie ustawy bez podjęcia decyzji o finansowaniu OF jest ustaleniem na linii Ministerstwo Zdrowia- Naczelna Izba Aptekarska, która to w imieniu farmaceutów zdecydowała, że lepiej procedować taką ustawę niż żadną.

Czy apteki są gotowe na wprowadzenie opieki farmaceutycznej?

Wprowadzenie opieki farmaceutycznej to potężne wyzwanie logistyczne, zarówno dla resortu zdrowia jak i polskich aptek. Chyba największym problemem jest kwestia gromadzenia przez apteki wrażliwych danych osobowych pacjentów. Na dzień dzisiejszy brak jest jakichkolwiek unormowań prawnych, które regulowałyby kwestie przekazywania aptekom przez przychodnie historii choroby pacjentów, a także budowania całkowicie nowych baz zawierających poufne informacje.

W aptece, ich właściciele będą zmuszeni do przygotowania osobnego pomieszczenia, które umożliwi prowadzenie spokojnego przeglądu lekowego, prywatnej rozmowy z pacjentem, czy przeglądania zebranej dokumentacji. Niezbędne okaże się również umieszczanie specjalnej szafy, w której będzie można przechowywać dokumentację. Ponadto w owym pomieszczeniu konieczny okaże się komputer, wyposażony w odpowiedni program. Niestety, na dzień dzisiejszy nie zostało jeszcze opracowane oprogramowanie, które w pełni realizowało by wszystkie założenia OF.

Czy farmaceuci są przygotowani na prowadzenie opieki farmaceutycznej?

Prowadzenie opieki farmaceutycznej przez farmaceutów wymaga posiadania ponadprzeciętnej wiedzy, którą można nabyć zarówno podczas studiów, szkoleń jak i przede wszystkim kolejnych lat pracy. Na większości wydziałów farmaceutycznych w Polsce są już prowadzone zajęcia z opieki farmaceutycznej, jednak nadal nie zostały odgórnie narzucone programy kształcenia, które znacznie polepszyły jakość nauczania w kwestii przygotowania do prowadzenia OF. Ponadto Ministerstwo Zdrowia, przed wprowadzeniem OF do aptek, powinno się również skupić nad przygotowaniem szkoleń dla farmaceutów, które usystematyzowały by ich wiedzę, co przełożyłoby się na prowadzenie OF z należytą starannością.

A może opieka farmaceutyczna w przychodniach?

Postulowanym pomysłem przez Wirtualną Izbę Aptekarską oraz przez Izbę Gospodarczą Właścicieli Punktów Aptecznych i Aptek, jest prowadzenie opieki farmaceutycznej tylko i wyłącznie w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Pomysłodawcy tego rozwiązania wykazują wiele jego zalet. Po pierwsze w przychodniach zdecydowanie łatwiej wygospodarować pomieszczenie, które spełni wymagania do prowadzenia OF. Po drugie, w przychodniach łatwiej będzie uzyskać niezbędną dokumentację medyczną pacjenta bez konieczności jej przekazywania do aptek. Ponadto wskazują na to, że farmaceuta świadczący opiekę farmaceutyczną jedynie w przychodni będzie skupiony tylko i wyłącznie na tym zadaniu, a nie na jeszcze wielu innych niezwiązanych z OF czynnościach, w tym na funkcji sprzedażowej, jak to ma miejsce w przypadku aptek ogólnodostępnych.

Postulat ten skupia się również na konieczności przypisania apteki do każdego pacjenta, jeśliby opieka farmaceutyczna miałaby odbywać się w aptekach. Gdyby OF była świadczona jedynie w przychodniach, to pacjent korzystałby z usług farmaceuty w tym samym miejscu, w którym ma wybranego lekarza rodzinnego. Wadą tego pomysłu jest na pewno fakt braków kadrowych wśród farmaceutów. Obecnie jest ich za mało, aby byli oni obecni w godzinach otwarcia wszystkich aptek ogólnodostępnych, a przy realizacji tego pomysłu musieliby oni zostać również delegowani do pracy w przychodniach.

O pomyśle wprowadzenia opieki farmaceutycznej do polskich aptek słyszymy już od kilku dobrych lat. Traktowana jako swoiste Eldorado dla polskiej farmacji, na razie jest niedopracowanym pod wieloma względami rozwiązaniem, które miałoby na celu zaktywizować farmaceutów do prawdziwej pracy z pacjentem oraz nawiązania współpracy pomiędzy wszystkimi pracownikami służby zdrowia.