OGTT nie powinien być wykonany podczas infekcji – FAKT

Doustny test tolerancji glukozy (oral glucose tolerance test, OGTT) to próba czynnościowa, która ocenia wydzielanie insuliny w reakcji na podaną doustnie glukozę oraz zależną od insuliny dystrybucję glukozy w tkankach, czego efektem jest glikemia w 120 minucie badania. OGTT jest oceną łącznego efektu dwóch głównych mechanizmów patogenezy cukrzycy czyli insulinooporności tkanek oraz upośledzenia wydzielania insuliny przez komórki β trzustki. Pacjent nie powinien wykonywać testu podczas ostrej choroby infekcyjnej [1].

Przed badaniem OGTT należy ograniczyć spożycie pokarmów bogatych w cukier – MIT

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w ciągu co najmniej 72 godzin przed przeprowadzeniem doustnego testu tolerancji glukozy pacjenci nie powinni zmieniać dotychczasowej diety, a szczególnie ograniczać spożycia węglowodanów [2]. Na badanie pacjent powinien zgłosić się rano, na czczo, wypoczęty, po przespanej nocy oraz po co najmniej 8 godzinach od ostatniego posiłku i picia płynów [2, 3].

Oznaczenia glikemii mogą być przeprowadzane przy pomocy glukometru – MIT

Doustny test tolerancji glukozy to jedna z trzech metod wykrywania cukrzycy oraz stanu nieprawidłowej tolerancji glukozy. Polega on na oznaczeniu na czczo wyjściowej glikemii i po obciążeniu 75 g glukozy [3].  Oznaczenie stężenia glukozy na potrzebę OGTT musi być wykonywane w osoczu krwi żylnej w laboratorium. Błędem jest wykonywanie tych oznaczeń w pełnej krwi (żylnej, włośniczkowej) za pomocą glukometru bądź innego analizatora. By uniknąć spadku glukozy w pobranych próbkach w wyniku glikolizy in vitro, osocze powinno być odwirowane od krwinek w ciągu 30 minut od pobrania próbki krwi albo powinny być użyte probówki zawierające substancje hamujące glikolizę [1].

OGTT można wykonać jedynie u dorosłych  – MIT

W przypadku, gdy u pacjenta występują jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak częstsze oddawanie moczu, zwiększone pragnienie, zmniejszenie masy ciała, stany zapalne skóry, nieuzasadnione zmęczenie, częste zakażenia np. ujścia cewki moczowej, sromu, należy u niego oznaczyć przygodną glikemię. W przypadku niejednoznacznych wyników, w tym nieprawidłowej glikemii na czczo (100-125 mg/dl), wykonać należy doustny test obciążenia glukozą. Można go wykonać w każdym wieku. OGTT u dzieci polega na podaniu 1,75g glukozy/ kg mc (max. 75g) po co najmniej 8 godzinnym czasie głodzenia [4].

OGTT powinien być wykonany dla potwierdzenia rozpoznanej cukrzycy – MIT

Przeciwwskazaniami do wykonania doustnego testu tolerancji glukozy są choroby przewodu pokarmowego mogące utrudniać jego przeprowadzenie czyli zespoły upośledzonego wchłaniania, stany po resekcji żołądka, stany ostre oraz wcześniej rozpoznana cukrzyca [2]. OGTT wykonywany jest u osób, u których stwierdzono zaburzenia gospodarki węglowodanowej albo podejrzewa się ich występowanie, lecz nie ma podstaw do rozpoznania klinicznie jawnej cukrzycy. Wykonywany jest on także rutynowo w schorzeniach, w których przebiegu dochodzić może do różnego stopnia nietolerancji glukozy [5].

Gdy pacjent nie wypije roztworu glukozy w określonym czasie test należy przerwać – FAKT

OGTT rozpoczyna się od oznaczenia glikemii na czczo z krwi żylnej, potem następuje obciążenie glukozą polegające na wypiciu w ciągu 5 minut 75g bezwodnej glukozy rozpuszczonej w określonej ilości wody. Jeśli w tym czasie pacjent nie jest w stanie wypić całości roztworu to testu nie należy wykonywać. Przez czas pomiędzy obciążeniem, a pobraniem drugiej próbki krwi, pacjent powinien nie spożywać żadnych pokarmów czy też płynów, pozostawać w spoczynku, nie palić papierosów oraz nie przyjmować żadnych leków. Po 2 godzinach od zakończenia spożywania roztworu glukozy powinna być pobrana druga próbka krwi żylnej [1]. W diagnostyce cukrzycy ciążowej wykonuje się dodatkowo oznaczenie po godzinie od wykonania obciążenia [6].

Podczas badania można wypić dowolną ilość wody – MIT

Zalecaną dawkę glukozy rozpuszczoną w 250-300 ml wody należy wypić w ciągu 5 minut po oznaczeniu glikemii na czczo [3]. Badania wykazały, iż ilość wypitej wody ma znaczenie dla powtarzalności OGTT i w pewnym stopniu może wpływać na wartości glikemii. Wypicie dodatkowej porcji wody w czasie badania, powoduje bardziej nasilony przyrost glikemii. Największe różnice w stężeniu glukozy były obserwowane w 30, 45 oraz 60 minucie testu, zaś w 120 minucie wpływ przyjętej wody jest nieznamienny [7].

OGTT może być wykonane o każdej porze dnia – MIT

Na skutek zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę oraz mniejszej reaktywności komórek β trzustki, tolerancja glukozy zmniejsza się popołudniu oraz wieczorem. Z tego względu zarówno oznaczenie glikemii na czczo, jaki i OGTT powinno być wykonane w godzinach porannych, a najlepiej test rozpocząć pomiędzy godziną 7.00, a 8.00 [1].

Dodanie do wody soku z cytryny może znacznie zaburzyć wynik badania – MIT

Obecny w soku z cytryny kwas askorbinowy może mieć wpływ na oznaczenie glukozy we krwi, gdy oznaczenie wykonywane jest metodą wykorzystującą oksydazę glukozy i peroksydazę, która podatna jest na interferencje substancji ulegających łatwo utlenianiu. Stężenie kwasu askorbinowego w soku cytrynowym wynosi ok. 50 mg/dl, czyli ok 2,5 mg w jednej łyżeczce. Taka ilość, nawet po całkowitym wchłonięciu, nie będzie prowadziła do interferencji z oznaczeniem glukozy. Ponadto obecnie większość laboratoriów wykonuje oznaczenie glukozy metodą  heksokinazową, która nie ulega takiej interferencji [1].

Literatura:

1. Rola testu tolerancji glukozy w diagnostyce cukrzycy- wywiad z prof. Bogdanem Solnicą, https://diabetologia.mp.pl/ekspert/wywiady/95416,rola-testu-tolerancji-glukozy-w-diagnostyce-cukrzycy-wywiad-z-prof-bogdanem-solnica
2. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2007, Forum Medycyny Rodzinnej 2007;1,1:82-89
3. Głowińska- Olszewska B. Wyniki doustnego testu tolerancji glukozy, Pediatria po Dyplomie; 15, 4:97-101
4. Jarosz-Chobot P. W jakim wieku można ambulatoryjnie wykonać doustny test obciążenia glukozy i jakie dawki glukozy należy podać ?, https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.8.4.2.
5. Otto-Buczkowska E., Dryżałowski M. Użyteczność pomiaru glikemii w pierwszej godzinie doustnego testu tolerancji glukozy, Clin Diabet 2016; 5,4:127-130
6. Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017; 2, 5: 215–229
7. Malczewska- Malec M. Przyjmowanie doustnie dodatkowych płynów, a wynik OGTT, https://diabetologia.mp.pl/ekspert/zdaniem_eksperta/169131,przyjmowanie-doustnie-dodatkowych-plynow-a-wynik-ogtt