MIT: Przy prawidłowej glikemii na czczo można wykluczyć występowanie stanu przedcukrzycowego

Stan przedcukrzycowy (prediabetes) stanowi pośrednie stadium zaburzeń gospodarki weglowodanowej między prawidłowym stężeniem glukozy na czczo i prawidłową tolerancją cukrzycy, a cukrzycą jawną. W celu wczesnego rozpoznania tego stanu zalecane są badania przesiewowe u wszystkich osób powyżej 45 roku życia, a także u osób młodszych, gdy występują u nich czynniki ryzyka [3]. Obecnie pojęcie ”stanu przedcukrzycowego” oznacza 2 sytuacje kliniczne czyli nieprawidłową glikemie na czczo (IFG) czyli na poziomie 100-125mg/dl oraz nieprawidłową tolerancję  glukozy (IGT) rozpoznawaną po wykonaniu doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT) –glikemia w zakresie 140-199 mg/dl w 120 minucie 75g OGTT [2, 4].

MIT: Badanie poziomu cukru w celu diagnostyki stanu przedcukrzycowego może być wykonane przy pomocy glukometru

Oznaczenie stężenia glukozy powinno być wykonane w laboratorium analitycznym, w osoczu krwi żylnej. Nie należy w celach diagnostycznych korzystać z oznaczeń glukometrycznych [3. Pomiar glikemii we krwi włośniczkowej u pacjenta badanego w kierunku stanu przedcukrzycowego albo cukrzycy mieć może jedynie charakter orientacyjny i powinien zawsze podlegać weryfikacji w laboratorium analitycznym [4].

FAKT: Stan przedcukrzycowy znacząco zwiększa ryzyko cukrzycy

U osób ze stanem przedcukrzycowym ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 jest duże [3]. U pacjentów z IFG jest ono prawie 5-krotnie wyższe niż u osoby z normoglikemią, a u pacjenta z IGT nawet 6-krotnie wyższe. W sytuacji gdy IFG towarzyszy IGT to ryzyko rozwoju cukrzycy w porównaniu z osobami z prawidłowym poziomem cukru we krwi zwiększa się 12-krotnie. Współwystępowanie IGT i IFG świadczy o dużych nieprawidłowościach w regulacji gospodarki węglowodanowej i stanowi ostatni etap przed wystąpieniem klinicznie jawnej cukrzycy [4].

Zobacz też:

Kalkulator insuliny

MIT: Stan przedcukrzycowy zwiększa tylko ryzyko rozwoju cukrzycy

Prediabetes to nie jedynie zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Już na tym etapie występować mogą typowe dla cukrzycy zmiany mikronaczyniowe. U pacjentów ze stanem przedcukrzycowym, częściej niż u osób z prawidłowym stężeniem cukru, występuje przewlekła choroba nerek (PChN), a także może rozwinąć się retinopatia (zwykle niewielkie nasilenie zmian). Polineuropatia występuje również prawie 2-krotnie częściej niż u osób z normoglikemią. Stan przedcukrzycowy związany jest także ze zwiększonym ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego, zgonów sercowo-naczyniowych i zgonów z dowolnej przyczyny oraz nowotworów złośliwych takich jak rak endometrium, wątrobokomórkowy oraz nowotwór przewodu pokarmowego [3].

FAKT: Zaburzenia gospodarki węglowodanowej mogą mieć przebieg bezobjawowy

Silnym predyktorem rozwoju cukrzycy jest występowanie któregokolwiek ze stanów nietolerancji glukozy. Wprowadzenie działań profilaktycznych ma dużą skuteczność, ponieważ stan przedcukrzycowy, w przeciwieństwie do cukrzycy, często ma charakter odwracalny [4]. Pomimo, iż zaburzenia gospodarki węglowodanowej wynikające z niedostatecznego obwodowego działania i /lub wydzielania insuliny mają charakter ciągły, to w początkowym okresie często są bezobjawowe [3].

MIT: Podłoże patofizjologiczne stanu cukrzycowego jest zawsze takie samo

W przypadku nieprawidłowej glikemii na czczo (IFG) i nieprawidłowej tolerancji glukozy (IGT) podłoże patofizjologiczne stanu przedcukrzycowego jest nieco odmienne. W IGT defekt metaboliczny dotyczy głównie obwodowej oporności na insulinę, redukcji glukozozależnego polipeptydu insulinotropowego (GIP) oraz postępującej utraty funkcji komórek beta trzustki. Zaś patofizjologia IFG obejmuje zaburzenie czynności komórki beta i/lub małą masę komórek beta, zmniejszoną wątrobową insulinowrażliwość,  a także zaburzenia wydzielania glukagonopodobnego peptydu (GLP-1). W obu przypadkach występuje zwiększone wydzielanie glukagonu. Zaburzenie wydzielania insuliny w IFG dotyczy głównie fazy wczesnej, a w IGT zarówno fazy wczesnej jak i późnej [3].

MIT: Postępowanie niefarmakologiczne jest mniej skuteczne niż leczenie farmakologiczne

Istotne jest, by do rozpoznania stanu przedcukrzycowego doszło jak najwcześniej, zanim dojdzie do rozwoju powikłań [2]. Włączenie intensywnego leczenia powinno być następstwem rozpoznania. W pierwszej kolejności powinna być to zmiana stylu życia: właściwa dieta oraz zwiększenie aktywności fizycznej [2]. W kilku badaniach klinicznych przeprowadzonych z randomizacją wykazano, iż redukcja masy ciała i aktywność fizyczna zapobiegają cukrzycy typu 2 [1]. Aktualnie dosyć powszechnie uważa się, iż zarówno postępowanie niefarmakologiczne, jak i również stosowanie metforminy mają udowodnioną  rolę w zapobieganiu cukrzycy u pacjentów z prediabetes [4].

Literatura:

1. Sharma D.M. Garber A.J. Jak leczyć stan przedcukrzycowy, Medycyna do Dyplomie, Vol 19/Nr5/Maj 2010:88-98
2. Otto-Buczkowska E., Chwalba A. Stan przedcukrzycowy- to bardzo ważny i ciągle nierozwiązany problem, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, Tom 11, Nr 4:143-148
3. Hohendorff J. Stan przedcukrzycowy- czy możemy zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2?, https://diabetologia.mp.pl/stan-przedcukrzycowy/195711,stan-przedcukrzycowy-czy-mozemy-zapobiec-rozwojowi-cukrzycy-typu-2
4. Czupryniak L. Praktyczne możliwości zapobiegania cukrzycy u osób ze stanem przedcukrzycowym, Diabetologia Kliniczna 2014, Tom 3, Nr 6:256-262