Każdego roku, pierwszego dnia października obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Walki z WZW C. Dzień ten ustanowiony został w 2004 roku z inicjatywy stowarzyszeń pacjentów i cierpiących na schorzenia wątroby oraz zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C. Podstawowym celem tej inicjatywy była chęć zwrócenia uwagi na chorobę, która staje się coraz poważniejszym problemem współczesnego świata – według WHO na świecie zakażonych jest około 170 milionów ludzi.

Karuzela szczęścia

Wirus zapalenia wątroby typu C powoduje zarówno ostrą, jak i przewlekłą infekcję. Nowe zakażenia HCV zwykle przebiegają bezobjawowo. Niektórzy ludzie zapadają na ostre zapalenie wątroby, które nie prowadzi do choroby zagrażającej życiu. Około 30%  zakażonych osób samorzutnie usuwa wirusa w ciągu 6 miesięcy od zakażenia bez żadnego leczenia. U pozostałych 70%  osób rozwinie się przewlekłe zakażenie HCV. Wśród osób z przewlekłym zakażeniem HCV ryzyko marskości wątroby waha się od 15% do 30% w ciągu 20 lat. Szacuje się, że na całym świecie około 71 milionów ludzi jest zakażonych przewlekłym wirusem zapalenia wątroby typu C. U znacznej liczby osób zakażonych przewlekle rozwinie się marskość wątroby lub ostatecznie rak wątroby. Zakażenie HCV wywołuje również liczne zespoły pozawątrobowe, w tym najczęściej krioglobulinemię mieszaną (w większości przypadków przebiegającą bezobjawowo) oraz chłoniaki nieziarnicze z limfocytów B.

Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że każdego roku około 400 tysięcy osób umiera z powodu WZW C, głównie z powodu marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego. Jednak warto w statystykach śmiertelności pamiętać szczególnie o jednej grupie chorych. Około 2,3 miliona (6,2%) z szacowanych 37 milionów osób żyjących z HIV na całym świecie ma serologiczne dowody na przeszłe lub obecne zakażenie HCV. Przewlekła choroba wątroby jest główną przyczyną zachorowalności i śmiertelności wśród osób żyjących z HIV na całym świecie.

WHO szacuje, że każdego roku na świecie występuje około 1,75 mln nowych zakażeń HCV, co daje wynik 23,7 nowych zakażeń HCV na 100 000 osób. Prowadzone badania pozwalają na oszacowanie odsetka Polaków czynnie zakażonych HCV na 0,4–0,5%, co oznacza występowanie wirusowego zapalenia wątroby typu C u ok. 150 tysięcy osób.

Leczenie WZW C

Nowa infekcja HCV nie zawsze wymaga leczenia, ponieważ odpowiedź immunologiczna u niektórych osób usuwa infekcję. Jednak gdy zakażenie HCV staje się przewlekłe, konieczne jest leczenie. Zaktualizowane wytyczne WHO z 2018 roku zalecają terapię pangenotypowymi bezpośrednio działającymi lekami przeciwwirusowymi (ang. pan-genotypic direct-acting antivirals, DAA). DAA mogą wyleczyć większość osób z zakażeniem HCV, a czas leczenia jest krótki – zwykle 12 do 24 tygodni – w zależności od braku lub obecności marskości wątroby. Dlaczego tak ważne jest stosowanie terapii pangenotypowych? W Polsce przeważa genotyp 1b (82% przypadków), a pozostałe znamiennie statystyczne genotypy to genotyp 3 (11,3% przypadków), 4 (3,5% przypadków) i 1a (3,2% przypadków). Zakażenia genotypami 2, 5 i 6 mogą być rozpoznawane sporadycznie. Jak widać, tak niehomogenna populacja wymaga zastosowania uniwersalnego leczenia.

Na chwilę obecną w ramach DDA (poza nimi stosuje się np. rybawirynę) wyróżnia się następujące klasy leków:

• inhibitory NS3 (proteazy)
  • glekaprewir
  • grazoprewir
  • parytaprewir
  • woksylaprewir
• inhibitory NS5B (polimerazy)
  • dazabuwir
  • sofosbuwir
• inhibitory NS5A
  • daklataswir
  • elbaswir
  • ledipaswir
  • ombitaswir
  • pibrentaswir
  • welpataswir

Najczęściej stosuje się terapię łączoną glekaprewir/pibrentaswir (100mg + 40mg) jednorazowo trzy tabletki dziennie przez 8-16 tygodni, sofosbuwir/welpataswir/woksylaprewir (400mg + 100mg + 100mg) 1x dziennie przez 8-12 tygodni lub sofosbuwir/welpataswir (400mg + 100mg) przez 12 tygodni, a w przypadku leczenia skojarzonego z rybawiryną powinno zostać wydłużone do 24 tygodni. Istnieją również kombinacje DAA, które stosuje się w terapiach uzależnionych od genotypu wirusa.

Przed rozpoczęciem terapii zakażenia HCV konieczne jest sprawdzenie potencjalnych interakcji z innymi lekami przyjmowanymi przez chorego, które mogą mieć wpływ na skuteczność, dawkowanie lub bezpieczeństwo terapii. Szczególnej uwagi wymagają leki immunosupresyjne i  antyretrowirusowe.

Ze skutecznością leczenia sięgającą 95% problemem w terapii WZW C staje się więc nie brak opcji terapeutycznych, ale poziom rozpoznawalności choroby. Według danych WHO  spośród 71 milionów osób żyjących z zakażeniem HCV na świecie tylko co piąty pacjent swoją diagnozę, a spośród tych, u których zdiagnozowano przewlekłe zakażenie HCV, jedynie niecałe 40% było leczonych DAA. A zatem HCV to nie wyrok, o ile jest odpowiednio wcześnie zdiagnozowany i leczony.