Leki na receptę będą dostępne w sprzedaży wysyłkowej? Zaskakująca decyzja posłów!

Podczas wczorajszego posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia, posłowie przegłosowali poprawkę do ustawy Prawo farmaceutyczne, która dopuszcza prowadzenie przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych z przepisu lekarza. Środowisko farmaceutyczne jest zaskoczone takim rozwiązaniem…

Poczta Polska całkowicie wycofuje publikację „Zdrowie bez leków” ze sprzedaży (fot. Shutterstock).

Wczoraj Komisja Zdrowia pracowała nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw. Celem projektu jest wdrożenie rozwiązań umożliwiających funkcjonowanie w Polsce tak innowacyjnych projektów jak e-recepta czy Internetowe Konto Pacjenta. W trakcie wczorajszego posiedzenia posłowie zgłosili jednak kilka poprawek do projektu, które mocno zaskoczyły środowisko farmaceutyczne.

[h4]Rewolucja w sprzedaży wysyłkowej leków?[/h4]

Jedna z ważniejszych poprawek została zgłoszona przez posła Tomasza Latosa (PiS) i dotyczyła wprowadzenia do artykułu 68 ustawy Prawo farmaceutyczne zapisów dopuszczających prowadzenie przez apteki i punkty apteczne [u]wysyłkowej sprzedaży leków wydawanych na receptę[/u]. Co ciekawe ma ona być możliwa tylko w sytuacji gdy leki te przepisano osobie posiadającej orzeczenie o niepełnosprawności. Posłowie przegłosowali poprawkę, która brzmi w następujący sposób:

[center]______________[/center]

[b]Art. 68.
ust. 3. Dopuszcza się prowadzenie przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych:[/b]
[list=1]
[b][*]bez przepisu lekarza, z wyjątkiem produktów leczniczych, których wydawanie jest ograniczone wiekiem pacjenta;[/b]

[b][*][u]z przepisu lekarza, jeżeli produkty te zostały przepisane osobie posiadającej orzeczenie o niepełnosprawności.[/u][/b]
[/list]
[b](…)[/b]
[b]ust. 3n. W przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, weryfikacja posiadania orzeczenia o niepełnosprawności może nastąpić na podstawie oświadczenia złożonego przez osobę dokonującą zakupu produktów leczniczych.[/b]

[center]______________[/center]

– Popieramy jednoznacznie tę poprawkę. Jej celem jest umożliwienie sprzedaży wysyłkowej leków na receptę na rzecz osób niepełnosprawnych – argumentował wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński.

Treść i fakt poparcia poprawki przez posłów zostały jednak skrytykowane w mediach społecznościowych przez farmaceutów – w tym członków Naczelnej Rady Aptekarskiej.

– Poprawka o wysyłkowej sprzedaży leków na receptę jest fatalnym wyłomem, niekonsultowanym z kimkolwiek. Żeby jeszcze przyniósł polityczne korzyści ale nie przyniesie bo niepełnosprawni nie będą chętni do płacenia za przesyłkę z monitoringiem temperatury – napisał Michał Byliniak, wiceprezes NRA. – Bo chyba nikt nie planuje wysyłać leków inaczej niż w bezpieczny sposób. Chętnie zobaczę opinię GIF w tej materii albo w ogóle jakąkolwiek fachową opinię.

@jciesz @LatosTomasz poprawka o wysyłkowej sprzedaży leków na receptę jest fatalnym wyłomem, niekonsultowanym z kimkolwiek. Żeby jeszcze przyniósł polityczne korzyści ale nie przyniesie bo niepełnosprawni nie będą chętni do płacenia za przesyłkę z monitoringiem temperatury.
— Michał Byliniak (@MByliniak) 17 lipca 2018

Farmaceuci zwracają uwagę, że taka konstrukcja przepisów sprawia, że zawężenie grupy odbiorców do pacjentów niepełnosprawnych będzie można bardzo łatwo obejść.

– Niepełnosprawni z oświadczenia. Czyli wystarczy dodać checkbox przy zamówieniu w aptece internetowej „oświadczam, że jestem osobą posiadającą orzeczenie o niepełnosprawności, aby otrzymać zamówione leki kurierem” – zauważa ekspert, którego o opinię poprosiła redakcja MGR.FARM.

– Narkotyki, psychotropy, insuliny na oświadczenie pozbawione sankcji karnej na recepty, które teraz podrabia zdolniejszy gimnazjalista – kwituje pomysł posłów Michał Byliniak. – Kurier wszystko zweryfikuje albo za pieniądze niepełnosprawnych albo za setki milionów złotych z kasy publicznej. Bo tyle kosztuje farmalogistyka.

Panie i Panowie posłowie. Chyba czas na urlop. Tak się prawa nie robi. Tak się tworzy wyłomy w bezpieczeństwie dystrybucji leków. Nielegalny handel lekami na receptę przez Internet to główne źródło leków fałszywych. Przestępcy już się cieszą, że będą mogli sprzedawać je legalnie. https://t.co/eqx1iRf2Xn
— Łukasz Waligórski (@mgr_Waligorski) 18 lipca 2018

[h4]Ministerstwo Zdrowia będzie monitorować dyżury aptek?[/h4]

Oprócz wspomnianej poprawki, posłowie pozytywnie zaopiniowali również inną, niezwykle ciekawą zmianę – tym razem dotyczącą dyżurów aptek. W art. 94 po ust. 2 zaproponowali oni dodanie ust. 2a w brzmieniu:

[b]2a. Rada powiatu przekazuje uchwałę, o której mowa w ust. 2, w postaci elektronicznej, ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, w terminie 2 dni roboczych od dnia jej podjęcia[/b].

Oznacza to, że każda uchwała dotycząca ustalenia harmonogramu dyżurów będzie musiała być zgłoszona do Ministerstwa Zdrowia. W jakim celu? Tego w trakcie posiedzenia Komisji nie wyjaśniono.

Zapis posiedzenia Komisji Zdrowia można obejrzeć pod [b][url=http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=4FC23DA1AA29D6A8C12582C70042B1F1]TYM ADRESEM[/url][/b] (czas ok. 16:29). Treść popartych przez Komisję poprawek można z kolei znaleźć pod [b][url=http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=2750]TYM ADRESEM[/url][/b]

Artykuł sponsorowany

Redakcja mgr.farm

Pacjent po zawale z problemem rzucenia palenia

28 marca 202323:18

Do apteki, przychodzi 39-letni pan Tomasz. Od ponad 20 lat jest on czynnym palaczem, wypalającym ponad 20 papierosów dziennie. 10 lat temu zdiagnozowano u niego nadciśnienie tętnicze, w związku z czym stosuje on metoprolol (Metocard ZK) w dawce 47,5 mg/dzień. 3 lata temu pan Tomasz przeszedł zawał mięśnia sercowego, co było impulsem dla niego do porzucenia nałogu. W tym celu rozpoczął on farmakoterapię preparatem zawierającym w składzie cytyzynę. Niestety ta próba okazała się nieskuteczna. Teraz, po raz kolejny chce on porzucić palenie tytoniu, więc przyszedł do apteki z prośbą o pomoc farmaceuty w doborze najlepszej ku temu metody.

Palenie papierosów zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych

Zdiagnozowane u Pana Tomasza nadciśnienie tętnicze krwi z pewnością ma związek z uzależnieniem od nikotyny. Palenie papierosów obok zaburzeń gospodarki lipidowej należy do czynników ryzyka pierwszego rzędu wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych [1]. Co więcej, to właśnie uzależnienie od nikotyny przyczyniło się prawdopodobnie również do wystąpienia zawału mięśnia sercowego, w tak młodym wieku. Szacuje się, że ryzyko wczesnej śmierci sercowej u palaczy w porównaniu z osobami niepalącymi wzrasta nawet 3-krotnie. Ponadto wykazano, że główną przyczyną rozwoju choroby wieńcowej serca oraz miażdżycy naczyń krwionośnych u osób poniżej 40. roku życia jest palenie papierosów [2].

Zależność pomiędzy zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, a paleniem papierosów wynika z kilku mechanizmów:

dym tytoniowy uszkadza śródbłonek naczyń krwionośnych;
składniki dymu tytoniowego zwiększają aktywność płytek krwi, prowadząc do większego prawdopodobieństwa ich nadmiernej agregacji. Zwiększona krzepliwość krwi jest w głównej mierze odpowiedzialna za powstawanie zawału i determinuje jego rozległość;
następuje wzrost skłonności do skurczów naczyń wieńcowych (prowadzi to do odczucia bólu w klatce piersiowej , a przy długotrwałym skurczu do zawału mięśnia sercowego) [2];

Palenie papierosów nasila objawy choroby niedokrwiennej serca i zwiększa ryzyko zgonu

Palenie papierosów przez pana Tomasza po zdiagnozowaniu u niego nadciśnienia tętniczego i włączenia do jego farmakoterapii metoprololu nie było rozsądne. Wykazano, że u pacjentów palących papierosy występuje osłabiona skuteczność działania beta-blokerów, do których należy metoprolol. Decyzja o porzuceniu nałogu po przebytym zawale mięśnia sercowego jest niezwykle istotnym wydarzeniem w życiu pana Tomasza. U osób kontynuujących palenie papierosów po przebytym zawale mięśnia sercowego, przeżywalność w okresie 8 lat wynosi zaledwie 23%. Natomiast, gdy po wystąpieniu zawału mięśnia sercowego pacjent zdecyduje się na porzucenie nałogu, przeżywalność w okresie 8 lat wzrasta do ponad 50% [1,2]. Dlatego rzucenie palenia należy uznać za najważniejszy element niefarmakologicznej terapii zmniejszania ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych [1].

Farmaceuta w rozmowie z pacjentem stara się wyjaśnić, jakie zalety niesie ze sobą rzucenie palenia papierosów w odniesieniu do ryzyka związanego z występującymi u pana Tomasza chorobami przewlekłymi. Ponadto uspokaja go w związku z nieudaną próbą rzucenia palenia sprzed kilku lat. Farmaceuta wspomina, że zaledwie 10% palaczy podejmujących próbę rzucenia palenia, osiąga sukces [3]. W związku z tym zachęca go, do podjęcia kolejnej próby walki z nałogiem. Ze względu na to, że poprzednio stosowany preparat z cytyzyną okazał się nieskuteczny, tym razem proponuje mu wybrać nikotynową terapię zastępczą. Polega ona na zastąpieniu nikotyny pochodzącej z papierosów, nikotyną w innej postaci- pozbawionej szkodliwych substancji znajdujących się w dymie papierosowym [3].

Zastosowanie nikotynowej terapii zastępczej ma na celu stopniowe zmniejszenie głodu nikotynowego, przy jednoczesnym niwelowaniu ryzyka wystąpienia przykrych objawów zespołu abstynencyjnego (np. bólów głowy). Następuje to poprzez zmniejszenie zależności funkcjonowania organizmu od konieczności przyjmowania nikotyny. Celem takiego działania jest odzwyczajenie od palenia papierosów i całkowite zaprzestanie stosowania jakichkolwiek produktów z nikotyną w składzie. Nikotynowa terapia zastępcza jest dostępna pod różnymi postaciami:

gumy do żucia;
pastylki do ssania;
systemy transdermalne;
aerozole doustne [4,5];

W aptece preparaty należące do niej można otrzymać bez recepty. Panu Tomaszowi ze względu na bardzo dużą ilość wypalanych papierosów (powyżej 20 dziennie) zalecana zostaje terapia przy użyciu gum do żucia [5]. Farmaceuta zaleca pacjentowi żucie gumy zawierającej 4 mg nikotyny w odstępach 1-2 -godzinnych aż do momentu pojawienia się smaku i uczucia mrowienia w jamie ustnej. Następnie należy umieścić gumę pomiędzy policzkiem a dziąsłami. Czynność ta powinna trwać ok. 30 minut. Wówczas nie powinno się spożywać żadnych posiłków oraz płynów. W ciągu doby pan Tomasz nie powinien stosować więcej niż 8-12 gum. Co więcej, w ciągu 3 miesięcy od początku terapii zaleca się, by spróbował on zastosować gumy do żucia z mniejszą zawartością nikotyny (2 mg), a przez kolejne kilka miesięcy rozpoczął stopniowe ich odstawianie (do 6 miesięcy od początku kuracji). Pacjent został także poinformowany o wystąpieniu możliwych działań niepożądanych, takich jak suchość w jamie ustnej, podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, kaszel, czy zaburzenia snu [5,6].

Pan Tomasz został także poinformowany o bardzo ważnej roli, jaką odgrywają metody psychologiczne w procesie rzucania palenia. Mowa tu o takich działaniach jak:

nagradzaniu siebie za niepalenie papierosów;
samokontrola swojego nałogu, np. oduczenie się odruchu palacza, czyli chęci ciągłego trzymania czegoś w ręce;
psychoterapia grupowa, czyli spotkania z innymi uzależnionymi osobami i wymiana doświadczeń w dotarciu do celu [2];

Również, jako sposób wspomagający rzucenie palenia należy rozważyć akupunkturę. Ta niekonwencjonalna metoda, pozwala na rozluźnienie swojego ciała, zredukowanie stresu i pozbycie się w ten sposób chęci palenia. Jest coraz częściej wykorzystywana jako metoda wspomagająca farmakoterapię u osób zmagających się z nałogiem palenia tytoniu [3].

Literatura:

Walewska E, Ścisło L, Szczepanik A, Nowak A, Gądek M, Machnik K. Palenie tytoniu wśród pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2015; 3:170-175.
Kośmicki M. Palenie tytoniu przez pacjentów z chorobą niedokrwienną serca- możliwości terapii. Przewodnik Lekarza: 38-47
Lempart A. Sposoby zaprzestania nałogu palenia papierosów- mity i kontrowersje. Akademia Krakowska Frycza-Modrzewskiego. Kraków 2015, dostęp online: https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/2813/Aleksandra%20Lempart.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Lachowicz M. Uzależnienie od papierosów – jak zwiększyć szanse na pokonanie nałogu? Aptekarz Polski 2020; dostęp online: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/uzaleznienie-od-papierosow-jak-zwiekszyc-szanse-na-pokonanie-nalogu/6/
Mejza F, Cedzyńska M, Bała M, Górecka D. Uzależnienie od tytoniu, Medycyna Praktyczna 2022; dostęp online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.23.
CHPL Nicorette gumy do żucia.