REKLAMA
czw. 7 września 2023, 14:01

Pandemia COVID-19 miała wpływ na mikrobiom jelitowy?

Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 odbiła się na wielu aspektach życia codziennego. Szczególnie mocno odcisnął się w pamięci nas wszystkich lockdown. Okazuje się jednak, że poza wpływem chociażby na sferę psychiczną i społeczną pandemia ingerowała pośrednio także w stan ludzkiej mikrobioty jelitowej. Bardzo dobrze widać to na przykładzie niemowląt, dla których pierwsze miesiące życia są szczególnie ważne…

Szacuje się, że mikroflora jelitowa człowieka zawiera około sto razy więcej genów niż ludzki genom (fot. Shutterstock)
Wygląda na to, że pandemia COVID-19 zmodyfikowała mikrobiom jelitowy nie tylko u dorosłych, ale też u małych dzieci (fot. Shutterstock)

Wybuch pandemii w marcu 2020 roku oznaczał szereg zmian w dotychczasowym sposobie życia. Wszak miało miejsce zamykanie szkół i przedszkoli, czy też przechodzenie w tryb pracy zdalnej. Generalnie rzecz ujmując – doszło do znacznego ograniczenia bezpośrednich kontaktów międzyludzkich oraz zmiany nawyków higienicznych. W wyniku tego zaczęto się później zastanawiać się, jak wpłynęły i mogą dalej wpływać one na ludzkie zdrowie.

Pojawiły się spekulacje, że pandemia mogła mieć drastyczny wpływ na fizjologię dzieci, w szczególności na rozwój mikrobiomu jelitowego – podkreślają autorzy jednego z ostatnich badań na ten temat.

Czytaj również: Metformina zmniejsza ryzyko długiego COVID-19?

Okazuje się bowiem, że we wczesnym dzieciństwie aspekty społeczne i środowiskowe mają olbrzymi wpływ na to, jakie i ile bakterii kolonizuje przewód pokarmowy. W szczególności izolacja, wzmożona higiena, praktyki żywieniowe w tamtym czasie i stres towarzyszący tamtym chwilom. Jak zatem pandemia COVID-19 odbiła się na mikrobiomie obecnym w przewodzie pokarmowym?

Pandemia COVID-19 zmodyfikowała mikrobiom u dzieci?

W literaturze fachowej pojawiły się już badania na osobach dorosłych. Z ich wyników płynie wniosek, że zmiany środowiskowe wywołane pandemią mogły mieć wpływ na stan mikrobiomu. Szczególnie widać to na podstawie zmniejszonej liczebności bakterii z rodzaju Actinobacteria.

Odkrycia te potwierdzają hipotezę, że pandemia COVID-19 i związane z nią zmiany w środowisku społecznym i fizycznym ukształtowały indywidualny skład mikrobiomu jelitowego – zauważają badacze.

Niemniej jednak struktura bakteryjna w przewodzie pokarmowym u dzieci (zwłaszcza niemowląt) jest odmienna od tej, jaka występuje u dorosłych. Dlatego też postanowiono sprawdzić, jaki wpływ COVID-19 wywarł na tą grupę wiekową. W tym celu przebadano próbki pobrane z przewodu pokarmowego niemowląt. Dla porównania badano próbki pochodzące sprzed marca 2022 roku oraz te pobrane już po ogłoszeniu pandemii (do grudnia 2020 roku).

Postawiliśmy hipotezę, że próbki pobrane po rozpoczęciu pandemii będą charakteryzowały się znacznie niższą różnorodnością niż próbki sprzed pandemii – podkreślili we wstępie do swojej pracy naukowcy na łamach Scientific Reports.

Jakie wyniki uzyskano?

Badanie na grupie 12-miesięcznych dzieci pokazało bezsprzecznie, że pandemia COVID-19 miała wpływ na stan mikrobiomu jelitowego w tej grupie wiekowej. Autorzy pracy odkryli, że „próbki pandemiczne” charakteryzowały się zdecydowanie mniejszą różnorodnością od tych pobranych sprzed wybuchu pandemii. Co szczególnie ważne – nie tylko ilość bakterii uległa zubożeniu, ale też zmiany nastąpiły w rodzaju drobnoustrojów kolonizujących jelita.

Próbki pandemiczne charakteryzowały się (…) mniejszą liczebnością taksonów Pasteurellaceae i niższą liczebnością taksonów Haemophilus niż próbki przed pandemią – czytamy w treści artykułu.

Tak więc zmiany środowiskowe, jakie nastąpiły w marcu 2020 roku odegrały znaczącą rolę w budowaniu mikrobiomu małych dzieci. Nie tylko zmodyfikowały jego różnorodność, ale też liczebność poszczególnych rodzajów bakterii. Równie interesujący jest fakt, że wpływ pandemii na strukturę bakteryjną przewodu pokarmowego był taki sam na jej początku, jak i w trakcie jej trwania. Wpływ koronawirusa jest jednak wyraźnie zauważalny.

Spekulujemy, że zmiany w mikrobiomie jelitowym spowodowane pandemią nastąpiły stosunkowo szybko i utrzymywały się, a nie kumulowały w czasie – sugerują autorzy badania.

Badanie przeprowadzone zostało na dzieciach, mieszkających na stałe w Nowym Jorku. W związku z tym, że jest to wysoce zurbanizowane miasto wpływ pandemii na jej mieszkańców był stosunkowo wysoki. Przyjmuje się jednak, że bez względu na miejsce zamieszkania modyfikacja mikrobiomu jelitowego na skutek zmian związanych z SARS-CoV-2 będzie wszędzie podobna.

Pierwsze miesiące życia są bardzo ważne dla mikrobiomu jelitowego…

Bakterie zasiedlają przewód pokarmowy dziecka przede wszystkim w momencie narodzin. Pierwsze miesiące życia to budowanie mikrobiomu, który będzie stanowił podstawę późniejszej flory jelitowej. Dlatego też wszelkie nieprawidłowości na samym początku jego kształtowania się mogą wpływać na późniejszą jego pracę.

W wieku późniejszym mniejsza różnorodność jest zazwyczaj związana z gorszymi wynikami zdrowotnymi – podkreślono w niedawno opublikowanej pracy.

Może (choć nie musi) mieć to wpływu chociażby na rozwój astmy czy też atopowego zapalenia skóry w wieku dziecięcym. Jak podkreślają jednak autorzy badania, potrzebne są dalsze prace. Powinny one objąć dzieci, które doświadczyły pandemii na wczesnym etapie życia. Cel? Weryfikacja tego, jaki wpływ pandemia mogła mieć na ich zdrowie. Zwłaszcza w kontekście zmodyfikowanego mikrobiomu.

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany

Czy stres wpływa na poziom naszej odporności?

4 grudnia 202308:06

Wielkimi krokami zbliża się okres zwiększonej liczby zachorowań wśród społeczeństwa. W tym czasie warto zwrócić szczególną uwagę na kwestie związane z naszym układem odpornościowym. Wszystko, co zakłóca jego prawidłowe funkcjonowanie przyczynia się do wzrostu ryzyka zachorowania na popularne jesienią i zimą infekcje. Jednym z takich czynników jest chociażby stres…

Co możesz zarekomendować pacjentowi, który poszukuje preparatu łagodzącego objawy stresu? (fot. Shutterstock)

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY I JEGO FUNKCJE

Układ immunologiczny to swojego rodzaju strażnik strzegący nasz organizm przed wszechobecnymi patogenami. W odpowiedzi na kontakt z patogenem układ ten aktywuje dostępne mu mechanizmy obronne. Wśród nich są przede wszystkim komórki układu immunologicznego, takie jak makrofagi, monocyty, czy też limfocyty [1]. Działanie całego systemu obronnego organizmu opiera się przede wszystkim na procesach fagocytozy, czyli likwidacji drobnoustrojów, które dostały się do organizmu. Każde zakłócenie pracy tegoż układu przekłada się na spadek odporności organizmu. Wśród czynników negatywnie wpływających na jego pracę jest m.in. stres [1].

STRES – CZYM JEST I JAK WPŁYWA NA ORGANIZM?

Stres to osobnicza, zależna od indywidualnych cech reakcja organizmu na różnego rodzaju czynniki zewnętrzne, zwane stresorami [2]. Co może być stresorami/stresogenami? Zarówno czynniki fizyczne (głód, zimno, wysiłek) jak i psychiczne (strach, depresja) i biologiczne (infekcja) [1,3]. Organizm nie pozostaje obojętny na odczuwany stres, który niejako pełni rolę regulacyjną wobec zależności zdrowie – choroba [4]. Silny, a zwłaszcza długotrwały stres obniża odporność organizmu na czynniki stresogenne i zaburza homeostazę całego organizmu, w tym funkcjonowanie układu odpornościowego [5,6]. W jaki sposób?

WZAJEMNA ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY UKŁADEM NERWOWYM, ODPORNOŚCIOWYM I HORMONALNYM

Zapamiętaj – układ nerwowy jest nierozerwalnie powiązany z układem hormonalnym i układem immunologicznym [1,6,7]. Narażenie organizmu na stres (zwłaszcza chroniczny) potęguje zmiany neurohormonalne w jego obrębie [1]. Stres moduluje pracę układu nerwowego, który poprzez wpływ na wytwarzanie hormonów wywołuje zmiany w obrębie funkcjonowania systemu odpornościowego całego organizmu. Dlatego też należy walczyć ze stresem – łagodząc tym samym jego wpływ na odporność w okresie jesienno – zimowym. Bezsprzecznie główną rolę w tym całym mechanizmie odgrywa kortyzol [7].

HORMON STRESU – KORTYZOL – W JAKI SPOSÓB OBNIŻA ODPORNOŚĆ?

Kortyzol to hormon glikokortykosteroidowy, którego produkcja wzrasta w sytuacjach stresowych [5,7,8,9]. Kortyzol syntetyzowany jest przez nadnercza, będące częścią tzw. osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (oś HPA) [7,8]. Oś ta to jeden z najważniejszych sposobów oddziaływania układu nerwowego na reakcje odpornościowe [9]. A wszystko to właśnie za sprawą kortyzolu. Stres, za sprawą zwiększonej ilości kortyzolu, przyczynia się do wzmożonej immunosupresji – kortyzol obniża poziom odporności komórkowej w obrębie układu immunologicznego i tym samym upośledza jego pracę [6]. W jaki dokładnie sposób? Okazuje się, że zwiększone ilości kortyzolu zakłócają równowagę w obrębie limfocytów Th1 i Th2, hamują proliferację limfocytów i uwalnianie czynników prozapalnych [1]. Mówiąc zatem ogólnikowo – stres zmniejsza całkowitą liczbę limfocytów i przyczynia się do spadku odporności [1]. Mając zatem na uwadze, że poziom kortyzolu bardzo mocno reaguje na stres – w jaki sposób można zminimalizować wpływ stresu na układ immunologiczny [8]?

JAK ZMNIEJSZYĆ STRES I OGRANICZYĆ JEGO WPŁYW NA HOMEOSTAZĘ ORGANIZMU?

Najlepszym rozwiązaniem byłoby unikanie czynników stresogennych. Wszyscy wiemy jednak, że zwykle jest to niemożliwe lub przynajmniej trudne do wykonania. Z pomocą przyjść mogą jednak związki obecne w niektórych roślinach, stanowiące podstawę niektórych produktów dostępnych w aptekach. Mowa chociażby o walerianie, chmielu czy też męczennicy [10].

Dlaczego akurat te 3 konkretne rośliny? Chociażby dlatego, że posiadają dobrze udokumentowany, pozytywny wpływ na redukcję stresu [11]. Warto też wiedzieć, że zarówno waleriana, chmiel oraz męczennica wpisane są przez Europejską Agencję Leków do monografii obejmującej produkty stosowane w redukowaniu łagodnych objawów stresu psychicznego [11]. Pamiętaj o tym, rekomendując preparat mający na celu wsparcie pacjenta w sytuacjach stresowych.

VALUSED TO PRODUKT LECZNICZY NA BAZIE WALERIANY, CHMIELU I MĘCZENNICY

Co możesz zarekomendować pacjentowi, który poszukuje preparatu łagodzącego stany napięcia nerwowego? Zwłaszcza w nadchodzącym okresie jesienno – zimowym, kiedy wiesz już, że stres potrafi osłabić działanie układu odpornościowego? Warto wybrać produkt leczniczy na bazie sprawdzonych substancji. Takim preparatem jest chociażby lek Valused [12].

W składzie produktu leczniczego Valused znajdują się wyciągi z kozłka lekarskiego, chmielu zwyczajnego i męczennicy cielistej [12]. Produkt łagodzi objawy napięcia nerwowego, wynikające chociażby z narażenia na sytuacje stresogenne. Dodatkowo może być również stosowany, jako środek wspomagający w trudnościach z zasypianiem na tle nerwowym [12]. Rekomendowany jest osobom dorosłych oraz pacjentom powyżej 12 roku życia [12].  Valused to dobre rozwiązanie także dla osób, u których ciągłe narażenie na stres może negatywnie wpływać na poziom odporności. Pamiętaj o tym.


Literatura:
  1. Czynniki modulujące układ immunologiczny człowieka, Ewelina Dymarska, Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy, nr 19(2)/2016
  2. Magnesium status and stress: the vicious circle concept revisited, Gisele Pickering, Andre Mazur, Marion Trousselard, Przemysław Bienkowski, Natalia Yaltsewa, Mohamed Amessou, Lionel Noah, Etienne Pouteau, Nutrients 2020, 12, 3672
  3. Pojęcie stresu w medycynie i psychologii, Agnieszka Grygorczuk, Psychiatry 2008; 5:111-115
  4. Problematyka stresu – przegląd koncepcji, Anna Kaczmarska, Patrycja Curyło-Sikora, Hygeia Public Health 2016, 51(4): 317-321
  5. Understanding the relationships between physiological and psychosocial stress, cortisol and cognition, Katharine Ann James, Juliet Ilena Stromin, Nina Steenkamp, Macr Irwin Combrinck, Front Endocrinol. 2023, 14:1085950.
  6. Rola hormonów w regulacji homeostazy organizmu człowieka, Bogusław Pawlaczyk, Homines Hominibus, Vol.6, 2010, 7-20
  7. Molecular links between endocrine, nervous and immune system during chronic stress, Roberto Zefferino, Sante Di Gioia, Massimo Conese, Brain and Behavior, 2021;11:e01960
  8. Diurnal cortisol slopes and mental and physical health outcomes: a systematic review and meta-analysis, Emma K. Adam, et.al., Psychoneuroendocrinology 2017 September; 83:25-41
  9. Wpływ stresu na układ odpornościowy w przebiegu choroby nowotworowej z perspektywy biomedycznej, Agnieszka Rolińska, Jacek Furmaga, Wojciech Czyżewski, Psychoonkologia 2017, 21(2): 58-65
  10. Surowce roślinne o działaniu przeciwlękowym i antydepresyjnym, Gerard Nowak, Herba Polonica, vol 55, no 1, 2009
  11. Medicinal plants used for anxiety, depression, or stress treatment: an update, Masa Kenda, et.al., Molecules 2022,27,6021
  12. Charakterystyka Produktu Leczniczego Valused

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

0 komentarzy - napisz pierwszy Komentujesz jako gość [ lub zarejestruj]