W Rządowym Centrum Legislacyjnym pojawił się wczoraj projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. W sumie obejmuje on zmiany w sześciu różnych ustawach i zawiera propozycje niezwykle istotne z punktu widzenia aptekarzy i kontroli NFZ w aptekach. Zakłada on m.in. przeniesienie uprawnień kontrolnych Funuszu na poziom Prezesa Funduszu. Obecnie regulacja realizacji kontroli jest zadaniem własnym dyrektorów oddziałów wojewódzkich, a kompetencja kontrolna Prezesa NFZ ogranicza się do sytuacji wyjątkowych. W rezultacie apteki podczas kontroli NFZ bardzo często spotykają się m.in. z różną interpretacją tych samych przepisów i odmiennymi procedurami przeprowadzania kontroli oraz nakładania kar.

Utworzenie „korpusu kontrolerskiego”

Obecnie kontrolerzy zatrudnieni w Funduszu nie są objęci żadnymi szczególnymi regulacjami dotyczącymi wymogów szkoleniowych, posiadania uprawnień kontrolerskich (na kształt profesjonalnej kadry kontrolerskiej Najwyższej Izby Kontroli, czy Krajowej Administracji Skarbowej), ani też nie stworzono dla tej grupy zawodowej – szczególnie istotnej zważywszy na znaczenie kontroli w funkcjonowaniu podmiotu dysponującego środkami publicznymi – żadnych regulacji dotyczących ich stosunku pracy oraz czynników motywacyjnych. Zasoby kadrowe wydziałów kontroli opierają się na pracownikach wyłonionych w wyniku przeprowadzonych rekrutacji, w których jest sprawdzana ich wiedza i kwalifikacje niezbędne do realizacji zadań.

Skutkiem medialnych informacji o likwidacji Funduszu było nie tylko odejście wielu pracowników, ale też bardzo ograniczone możliwości pozyskania nowych, wykwalifikowanych osób.

– Utworzenie korpusu kontrolerskiego opartego na przygotowanym programie kształcenia pozwoli na pozyskanie osób, które zostaną przygotowane do pracy kontrolera w trakcie programu szkolenia skonstruowanego w sposób umożliwiający zdobycie jak najszerszego zakresu wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego przeprowadzenia każdego typu kontroli – czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji.

Przeniesienie podległości służbowej

Zgodnie z dotychczasowymi regulacjami realizacja kontroli jest zadaniem własnym dyrektorów oddziałów wojewódzkich Funduszu. Projekt przewiduje przeniesienie podległości służbowej pracowników kontroli oddziałów wojewódzkich Funduszu do struktur centrali Funduszu. Utworzenie korpusu kontrolerskiego i skupienie uprawnień kontrolnych na poziomie Prezesa Funduszu ma na celu wzmocnienie roli kontroli w działalności Funduszu. Projektowane przepisy umożliwią to, aby wszyscy pracownicy kontroli stali się pracownikami zatrudnionymi w strukturze centrali Funduszu i tym samym realizowali politykę kontrolną Prezesa Funduszu.

Zmiana ta ma na celu nie tylko gwarancję unifikacji realizacji zadań i ocen podmiotów kontrolowanych, ale i ocen pracy kontrolerów.

– Obecny system, co potwierdziły kontrole instytucjonalne oddziałów wojewódzkich, nie daje takich gwarancji. Zarówno dobór prób, oceny, jak i skutki kontroli różnią się w zależności od oddziału prowadzącego kontrolę – czytamy w uzasadnieniu projektu. – Włączenie wydziałów kontroli w struktury Departamentu Kontroli centrali Funduszu wyeliminuje te nierówności.

Ponadto w dotychczasowym stanie prawnym pracownicy wydziałów kontroli oddziałów wojewódzkich Funduszu realizują szereg innych zadań, które nie są związane bezpośrednio z czynnościami kontrolnymi, co ma istotny wpływ na liczbę przeprowadzonych kontroli.

Ujednolicenie trybu kontrolnego

Dotychczasowe regulacje ustawy o świadczeniach i ustawy refundacyjnej w odmienny sposób regulują tryb kontroli realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz kontroli ordynacji leków i kontroli aptek. Utrzymanie odmienności rozwiązań jest w ocenie projektodawcy niezasadne i nieuzasadnione merytorycznie, skutkuje bowiem zróżnicowanym trybem odwoławczym dla kontrolowanych podmiotów, gdyż w przypadku aptek zawierają powtórzenia przez prawodawcę uprawnień do trybu odwoławczego do Prezesa Funduszu (odwołania). Prawo w tym zakresie wynika bowiem z art. 42 ustawy refundacyjnej (zażalenie).

Przepis art. 42 ust. 1 ustawy o refundacji daje podmiotowi prowadzącemu aptekę uprawnienie do złożenia zażalenia na czynności związane z realizacją umowy, a zatem również możliwość złożenia zażalenia od wyników kontroli (w tym zaleceń pokontrolnych). Dlatego też niecelowe jest powtarzanie tego uprawnienia w ust. 16, w sposób odrębny, jako „odwołania” do Prezesa Funduszu.

Regulacja ta wprowadza ustawową podstawę pozwalającą na realizację kontroli refundacji przez – działających z upoważnienia Prezesa Funduszu, np.: pracowników centrali Funduszu – co w dotychczasowej regulacji było ograniczone tylko do uprawnień dyrektora oddziału wojewódzkiego Funduszu.

Jeden dokument z wynikami i kontrola zakończona w 30 dni

W nowelizacji zaproponowano ograniczenie dokumentowania ustaleń z kontroli do wystąpienia pokontrolnego wraz z
określeniem trybu odwoławczego.

– Zaproponowane zmiany wynikają z długotrwałego postępowania kontrolnego związanego z koniecznością sporządzania protokołu kontroli (zawiera ustalenia stanu faktycznego), przy którym zawarte jest prawo do złożenia zastrzeżeń do protokołu (w terminie 7 dni oraz 14 dni na ich rozpatrzenie), a następnie obowiązek sporządzenia wystąpienia pokontrolnego (zawiera ocenę i ewentualne zalecenia pokontrolne), do którego podmiot kontrolowany ponownie ma prawo złożenia zastrzeżeń (w terminie 7 dni oraz 14 dni na ich rozpatrzenie) – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Zaproponowane zmiany mają na celu:

• wprowadzenie jednego dokumentu z kontroli, tj. wystąpienia pokontrolnego, zawierającego ustalenia stanu faktycznego oraz ocenę skontrolowanej działalności oraz ewentualne zalecenia pokontrolne – umożliwi to jednoczasowe zapoznanie się podmiotu kontrolowanego zarówno z ustaleniami, jak i z oceną skontrolowanej działalności,
  
• usprawnienie i istotne skrócenie czasu na przeprowadzenie jednostkowej kontroli co najmniej o połowę w odniesieniu do obecnie obowiązującego trybu.
  

Wprowadzenie jednego dokumentu pokontrolnego skróci czas procedowania od momentu wszczęcia kontroli do jej zakończenia o około 30 dni, licząc maksymalny czas na złożenie uwag do protokołu i udzielenie odpowiedzi. Bezpośrednio wpłynie to na liczbę przeprowadzonych kontroli. Dodatkowo można założyć, że gromadzenie ustaleń w jednym dokumencie i skrócenie trybu odwoławczego wpłynie na jakość ustaleń.

Etap procedowania: Konsultacje publiczne
Projekt dostępny w Rządowym Centrum Legislacyjnym