REKLAMA
śr. 30 marca 2022, 08:01

Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych – reportaż

24 marca w Warszawie odbyła się uroczysta inauguracja pilotażu przeglądów lekowych. Była to okazja do spotkania koordynatorów projektu, jego ekspertów oraz farmaceutów wyłonionych w procedurze naboru realizatorów Pilotażu. Jego uczestnicy powtarzali, że to wydarzenie historyczne dla polskiej farmacji.

Eksperci podczas inauguracji Pilotażu Przeglądów Lekowych podkreślali znaczenie programu (fot. MGR.FARM)
Eksperci podczas inauguracji Pilotażu Przeglądów Lekowych podkreślali znaczenie programu (fot. MGR.FARM)

Od 1 kwietnia w 75 aptekach na terenie całego kraju odpowiednio przygotowani farmaceuci będą przeprowadzać przeglądy lekowe zrekrutowanym przez siebie pacjentom. W ubiegłym tygodniu spotkali się w Warszawie by uroczyście zainaugurować Pilotaż Przeglądów Lekowych i zakończenie naboru jego realizatorów. Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie pilotażu przeglądów lekowych, wyłonionych zostało 75 farmaceutów. Chętnych było jednak prawie dwa razy więcej.

To pokazuje z jednej strony, że mamy dużo przygotowanych farmaceutów, ale też dużo osób chce wziąć udział w tym działaniu, które niewątpliwie tworzy nową jakość, a więc tworzy historię – mówi prof. dr hab. Katarzyna Wieczorowska-Tobis z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Koordynatorzy projektu przyznają, że początkowo mieli obawy czy do Pilotażu zgłosi się wystarczająca liczba realizatorów. A wszystko przez wysokie wymagania stawiane farmaceutom, którzy będą przeprowadzać przeglądy lekowe (czytaj również: Pilotaż Przeglądów Lekowych rusza w 75 aptekach w całej Polsce. Ile było chętnych?).

Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych (fot. MGR.FARM)
Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych (fot. MGR.FARM)

Może się wydawać, że 75 aptek to nieduża liczba, ale z perspektywy innych pilotaży różnego rodzaju, które miały miejsce za granicą, nawet w zakresie przeglądów lekowych, ta liczba jest jak najbardziej wystarczająca. Dlaczego? Ponieważ będzie łatwiejszy „follow up”, czyli wizyty powdrożeniowe – wyjaśnia dr n. farm. Piotr Merks, koordynator pomocniczy Pilotażu Przeglądów Lekowych.

W jego ocenie kluczowym elementem Pilotażu jest ciągły kontakt z farmaceutami, którzy będą wykonywali przeglądy lekowe. Dlatego też liczba 75 realizatorów pozwoli na skuteczny nadzór nad projektem, a w konsekwencji też jego dobre wyniki.

Sukces naboru realizatorów Pilotażu

Satysfakcji z wyników naboru realizatorów Pilotażu Przeglądów Lekowych nie ukrywa też dr hab. n. med. Agnieszka Neumann-Podczaska.

– Rekrutacja, przerosła nasze oczekiwania. To jest ogromny sukces. To jest taki sukces, który mówi nam, że farmaceuci chcą i nie boją się nowego wyzwania. Rzeczywiście początek rekrutacji to było zadanie sobie pytania, jak ona przebiegnie, czy będziemy mieli pokrytą całą Polskę? Czy rzeczywiście to rozłożenie geograficzne pozwoli nam w przyszłości wnioskować o tej usłudze. I mamy sukces. Jest równomierne rozłożenie. Mamy wielkie miasta, średniej wielkości miasta, miasteczka, wsie. Mamy dużych graczy na rynku, sieciowe apteki mamy i apteki indywidualne. Mamy farmaceutów z uprawnieniami z zagranicy, a także tych z uprawnienia z Polski – wymienia koordynatorka Pilotażu Przeglądów Lekowych.

Ekspertka jest przekonana, że takie rozłożenie realizatorów Pilotażu zapewni prawidłowe wnioskowanie merytoryczne. Jak podkreśla, to ono tak naprawdę jest celem Pilotażu. Jego wyniki zadecydują bowiem czy usługa ta zostanie na stałe wprowadzona do polskich aptek.



W ocenie Piotra Merksa fakt, że chętnych do wzięcia udziału w Pilotażu było prawie dwa razy więcej niż miejsc, to także dobry prognostyk na przyszłość.

– Oczywiście bierzemy też pod uwagę tak zwany dropout rate [wskaźnik rezygnacji], który często w badaniach ma miejsce i wynosi nawet do 50%. Nie wiem czy tak będzie w naszym polskim przypadku, natomiast mamy „backup plan”, gdyby coś się złego wydarzyło, gdyby przegląd były w jakiś sposób opóźniony – mówi ekspert.

Jednocześnie Piotr Merks zaznacza, że ważny jest terminowy przebieg Pilotażu, bo im szybciej będą znane jego wyniki, tym szybciej przeglądy lekowe mają szanse trafić do polskich aptek, jako świadczenie finansowanie z budżetu NFZ.

Wsparcie dla pacjentów

Eksperci są zgodni co do tego, że na przeglądach lekowych najwięcej zyskają pacjenci. Opieka farmaceuty będzie dla nich gwarancją bezpiecznej terapii.

– Pacjenci korzystają z wielu produktów leczniczych, a dodatkowo sięgają po suplementy diety czy leki. Narażeni są przez to na problem interakcji lekowych, a także obniżenie skuteczności farmakoterapii. Wsparcie ze strony farmaceuty, które jeszcze wiąże się z powtórną konsultacją z lekarzem pozwoli zoptymalizować proces leczenia, uzyskać tak zwany compliance i adherence po stronie pacjenta. W konsekwencji farmakoterapia zostanie prowadzona bardziej skutecznie, efektywnie i przede wszystkim w sposób bezpieczny dla pacjenta – wyjaśnia dr n. farm. Anna Kowalczuk, dyrektor Narodowego Instytutu Leków.

Obecni na inauguracji Pilotażu Przeglądów Lekowych farmaceuci doskonale zdają sobie z tego sprawę. Dołączając do programu, część z nich już wiedziała, którym ze swoich stałych pacjentów zaproponują przegląd lekowy.

Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych (fot. MGR.FARM)
Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych (fot. MGR.FARM)

– Mam takich pacjentów, którzy na pewno mają takie baterie, leków, gdzie to wszystko mieści się czasami na 4 kodach e-recepty. Do tego jeszcze leki OTC i ziółka. Naprawdę będzie co robić – przyznaje mgr farm. Szymon Jaworski.

To jest zdecydowanie wyjście poza dotychczas prowadzone usługi. Myślę, że z jednej strony spowoduje to budowanie jeszcze większych kompetencji po stronie farmaceutów, ale też skonsoliduje nasze środowisko i spowoduje, że wszyscy dążąc do tych samych celów będą mieli poczucie bycia częścią jakiegoś większego planu – twierdzi dr Kowalczuk.

Współpraca z lekarzami

Eksperci podkreślają, że sukces przeglądów lekowych i opieki farmaceutycznej nie będzie możliwy bez współpracy z lekarzami. Ci z kolei muszą przekonać się, że farmaceuci mogą stanowić dla nich istotne wsparcie w procesie terapii pacjenta.

– Myślę, że bardzo ważna jest, żeby budować dialog między i lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzami rodzinnymi, a farmaceutami. Dlatego, że tak naprawdę wspólnie stanowimy zespół opiekujący się pacjentem. Bardzo ważne jest, żebyśmy wymieniali się doświadczeniami, żebyśmy budowali kompleksową opiekę nad pacjentem. I tutaj akurat kwestia przeglądu lekowego dokonywanego przez farmaceutę wpisuje się w kompleksowość tej opieki. Farmaceuta może być bardzo ważnym wsparciem dla lekarza w procesie leczenia pacjenta – twierdzi prof. dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, Konsultant Krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej.

Inauguracja Pilotażu Przelądów Lekowych (Fot. MGR.FARM)
Inauguracja Pilotażu Przelądów Lekowych (Fot. MGR.FARM)

W jej ocenie przedstawianie przeglądów lekowych, w sposób kompleksowy wraz z informacją o zasadach ich funkcjonowania sprawi, że każdy lekarz zrozumie, iż farmaceuta będzie dla niego wsparciem, a nie konkurencją. 

– Bardzo ważne jest to, żeby lekarze i farmaceuci przyzwyczaili się do tego, że stoją obok siebie w systemie. Jeśli chodzi o farmaceutów, to bardzo ważne jest, żeby potrafili pokazać co robią dla pacjenta. Żeby w rekomendacjach dla lekarza zawsze zawierali informację, co zauważyli, ale też gdzie zastosowali edukację. Chodzi o to, żeby lekarz widział, że ma w systemie partnera – podkreśla z kolei prof. dr hab. Katarzyna Wieczorowska-Tobis.

Inspekcja farmaceutyczna i prawo farmaceutyczne

W inauguracji Pilotażu Przeglądów Lekowych wziął udział także przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia – Łukasz Szmulski – oraz Główny Inspektor Farmaceutyczny – Ewa Krajewska. W trakcie swojego wystąpienia podkreślała, że przegląd lekowy jest „perłą w koronie w opiece farmaceutycznej”. Jednocześnie zapewniała o swoim wsparciu dla programu, z którym związana była już kilka lat temu w momencie prac zespołu ds. opieki farmaceutycznej, działającym przy Ministrze Zdrowia (czytaj również: Ewa Krajewska: przegląd lekowy to perła w koronie w opiece farmaceutycznej).

– Usługa przeglądów i lekowego jest usługą niezwykle ambitną, niezwykle skomplikowaną. To farmaceuta musi zmierzyć się z tym zadaniem. To nie Inspekcja jest tutaj najważniejsza i nie planujemy związku z rozpoczęciem Pilotażu, żadnych działań kontrolnych, zintensyfikowania jakichś działań czy zmiany podejścia do aptek – zapewnia Ewa Krajewska.

W pilotażu przeglądów lekowych weźmie udział 75 aptek z całej Polski. Ich dokładna lista zostanie opublikowana na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia. Same apteki również będą mogły informować o udziale w Pilotażu. A jak powinny to robić, by nie naruszyć zakazu reklamy aptek? 

Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych (fot. MGR.FARM)
Inauguracja Pilotażu Przeglądów Lekowych (fot. MGR.FARM)

– Myślę, że to powinna być informacja bardzo obiektywna, bez żadnych wartościujących cech. Można odnieść się do komunikatu, który przygotowaliśmy specjalnie aptekom, tak, żeby na samym początku, zanim jeszcze ruszy Pilotaż, nie było żadnych wątpliwości co do tego, jak taką informację stworzyć. Zakaz reklamy aptek i ich działalności obowiązuje dalej. W związku z tym musimy przestrzegać pewnych reguł w tym zakresie – przypomina Krajewska.

Pierwsze przeglądy lekowe w ramach pilotażu ruszą już 1 kwietnia. Ten etap programu potrwa 6 miesięcy.  W jego trakcie farmaceuci przeprowadzą przeglądy lekowe 750 do nawet 1000 pacjentów. Od wyniku pilotażu będzie zależało wdrożenie tej usługi opieki farmaceutycznej w polskich aptekach. Wyniki te poznamy pod koniec 2022 roku (czytaj więcej: Pilotaż Przeglądów Lekowych: komunikat GIF w sprawie oznaczania aptek). 

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany
Redakcja mgr.farm

Pacjent po zawale z problemem rzucenia palenia

28 marca 202323:18

Do apteki, przychodzi 39-letni pan Tomasz. Od ponad 20 lat jest on czynnym palaczem, wypalającym ponad 20 papierosów dziennie. 10 lat temu zdiagnozowano u niego nadciśnienie tętnicze, w związku z czym stosuje on metoprolol (Metocard ZK) w dawce 47,5 mg/dzień. 3 lata temu pan Tomasz przeszedł zawał mięśnia sercowego, co było impulsem dla niego do porzucenia nałogu. W tym celu rozpoczął on farmakoterapię preparatem zawierającym w składzie cytyzynę. Niestety ta próba okazała się nieskuteczna. Teraz, po raz kolejny chce on porzucić palenie tytoniu, więc przyszedł do apteki z prośbą o pomoc farmaceuty w doborze najlepszej ku temu metody.

Palenie papierosów zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych

Zdiagnozowane u Pana Tomasza nadciśnienie tętnicze krwi z pewnością ma związek z uzależnieniem od nikotyny. Palenie papierosów obok zaburzeń gospodarki lipidowej należy do czynników ryzyka pierwszego rzędu wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych [1]. Co więcej, to właśnie uzależnienie od nikotyny przyczyniło się prawdopodobnie również do wystąpienia zawału mięśnia sercowego, w tak młodym wieku. Szacuje się, że ryzyko wczesnej śmierci sercowej u palaczy w porównaniu z osobami niepalącymi wzrasta nawet 3-krotnie. Ponadto wykazano, że główną przyczyną rozwoju choroby wieńcowej serca oraz miażdżycy naczyń krwionośnych u osób poniżej 40. roku życia jest palenie papierosów [2].

Zależność pomiędzy zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, a paleniem papierosów wynika z kilku mechanizmów:

  • dym tytoniowy uszkadza śródbłonek naczyń krwionośnych;
  • składniki dymu tytoniowego zwiększają aktywność płytek krwi, prowadząc do większego prawdopodobieństwa ich nadmiernej agregacji. Zwiększona krzepliwość krwi jest w głównej mierze odpowiedzialna za powstawanie zawału i determinuje jego rozległość;
  • następuje wzrost skłonności do skurczów naczyń wieńcowych (prowadzi to do odczucia bólu w klatce piersiowej , a przy długotrwałym skurczu do zawału mięśnia sercowego) [2];

Palenie papierosów nasila objawy choroby niedokrwiennej serca i zwiększa ryzyko zgonu

Palenie papierosów przez pana Tomasza po zdiagnozowaniu u niego nadciśnienia tętniczego i włączenia do jego farmakoterapii metoprololu nie było rozsądne. Wykazano, że u pacjentów palących papierosy występuje osłabiona skuteczność działania beta-blokerów, do których należy metoprolol. Decyzja o porzuceniu nałogu po przebytym zawale mięśnia sercowego jest niezwykle istotnym wydarzeniem w życiu pana Tomasza. U osób kontynuujących palenie papierosów po przebytym zawale mięśnia sercowego, przeżywalność w okresie 8 lat wynosi zaledwie 23%. Natomiast, gdy po wystąpieniu zawału mięśnia sercowego pacjent zdecyduje się na porzucenie nałogu, przeżywalność w okresie 8 lat wzrasta do ponad 50% [1,2]. Dlatego rzucenie palenia należy uznać za najważniejszy element niefarmakologicznej terapii zmniejszania ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych [1].

Farmaceuta w rozmowie z pacjentem stara się wyjaśnić, jakie zalety niesie ze sobą rzucenie palenia papierosów w odniesieniu do ryzyka związanego z występującymi u pana Tomasza chorobami przewlekłymi. Ponadto uspokaja go w związku z nieudaną próbą rzucenia palenia sprzed kilku lat. Farmaceuta wspomina, że zaledwie 10% palaczy podejmujących próbę rzucenia palenia, osiąga sukces [3]. W związku z tym zachęca go, do podjęcia kolejnej próby walki z nałogiem. Ze względu na to, że poprzednio stosowany preparat z cytyzyną okazał się nieskuteczny, tym razem proponuje mu wybrać nikotynową terapię zastępczą. Polega ona na zastąpieniu nikotyny pochodzącej z papierosów, nikotyną w innej postaci- pozbawionej szkodliwych substancji znajdujących się w dymie papierosowym [3].

Zastosowanie nikotynowej terapii zastępczej ma na celu stopniowe zmniejszenie głodu nikotynowego, przy jednoczesnym niwelowaniu ryzyka wystąpienia przykrych objawów zespołu abstynencyjnego (np. bólów głowy). Następuje to poprzez zmniejszenie zależności funkcjonowania organizmu od konieczności przyjmowania nikotyny. Celem takiego działania jest odzwyczajenie od palenia papierosów i całkowite zaprzestanie stosowania jakichkolwiek produktów z nikotyną w składzie. Nikotynowa terapia zastępcza jest dostępna pod różnymi postaciami:

  • gumy do żucia;
  • pastylki do ssania;
  • systemy transdermalne;
  • aerozole doustne [4,5];

W aptece preparaty należące do niej można otrzymać bez recepty. Panu Tomaszowi ze względu na bardzo dużą ilość wypalanych papierosów (powyżej 20 dziennie) zalecana zostaje terapia przy użyciu gum do żucia [5]. Farmaceuta zaleca pacjentowi żucie gumy zawierającej 4 mg nikotyny w odstępach 1-2 -godzinnych aż do momentu pojawienia się smaku i uczucia mrowienia w jamie ustnej. Następnie należy umieścić gumę pomiędzy policzkiem a dziąsłami. Czynność ta powinna trwać ok. 30 minut. Wówczas nie powinno się spożywać żadnych posiłków oraz płynów. W ciągu doby pan Tomasz nie powinien stosować więcej niż 8-12 gum. Co więcej, w ciągu 3 miesięcy od początku terapii zaleca się, by spróbował on zastosować gumy do żucia z mniejszą zawartością nikotyny (2 mg), a przez kolejne kilka miesięcy rozpoczął stopniowe ich odstawianie (do 6 miesięcy od początku kuracji). Pacjent został także poinformowany o wystąpieniu możliwych działań niepożądanych, takich jak suchość w jamie ustnej, podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, kaszel, czy zaburzenia snu [5,6].

Pan Tomasz został także poinformowany o bardzo ważnej roli, jaką odgrywają metody psychologiczne w procesie rzucania palenia. Mowa tu o takich działaniach jak:

  • nagradzaniu siebie za niepalenie papierosów;
  • samokontrola swojego nałogu, np. oduczenie się odruchu palacza, czyli chęci ciągłego trzymania czegoś w ręce;
  • psychoterapia grupowa, czyli spotkania z innymi uzależnionymi osobami i wymiana doświadczeń w dotarciu do celu [2];

Również, jako sposób wspomagający rzucenie palenia należy rozważyć akupunkturę. Ta niekonwencjonalna metoda, pozwala na rozluźnienie swojego ciała, zredukowanie stresu i pozbycie się w ten sposób chęci palenia. Jest coraz częściej wykorzystywana jako metoda wspomagająca farmakoterapię u osób zmagających się z nałogiem palenia tytoniu [3].

Literatura:

  1. Walewska E, Ścisło L, Szczepanik A, Nowak A, Gądek M, Machnik K. Palenie tytoniu wśród pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2015; 3:170-175.
  2. Kośmicki M. Palenie tytoniu przez pacjentów z chorobą niedokrwienną serca- możliwości terapii. Przewodnik Lekarza: 38-47
  3. Lempart A. Sposoby zaprzestania nałogu palenia papierosów- mity i kontrowersje. Akademia Krakowska Frycza-Modrzewskiego. Kraków 2015, dostęp online: https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/2813/Aleksandra%20Lempart.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  4. Lachowicz M.  Uzależnienie od papierosów – jak zwiększyć szanse na pokonanie nałogu? Aptekarz Polski 2020; dostęp online: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/uzaleznienie-od-papierosow-jak-zwiekszyc-szanse-na-pokonanie-nalogu/6/
  5. Mejza F, Cedzyńska M, Bała M, Górecka D. Uzależnienie od tytoniu, Medycyna Praktyczna 2022; dostęp online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.23.
  6. CHPL Nicorette gumy do żucia.

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

0 komentarzy - napisz pierwszy Komentujesz jako gość [ lub zarejestruj]