Od 1 kwietnia w 75 aptekach na terenie całego kraju odpowiednio przygotowani farmaceuci będą przeprowadzać przeglądy lekowe zrekrutowanym przez siebie pacjentom. W ubiegłym tygodniu spotkali się w Warszawie by uroczyście zainaugurować Pilotaż Przeglądów Lekowych i zakończenie naboru jego realizatorów. Zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie pilotażu przeglądów lekowych, wyłonionych zostało 75 farmaceutów. Chętnych było jednak prawie dwa razy więcej.

– To pokazuje z jednej strony, że mamy dużo przygotowanych farmaceutów, ale też dużo osób chce wziąć udział w tym działaniu, które niewątpliwie tworzy nową jakość, a więc tworzy historię – mówi prof. dr hab. Katarzyna Wieczorowska-Tobis z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Koordynatorzy projektu przyznają, że początkowo mieli obawy czy do Pilotażu zgłosi się wystarczająca liczba realizatorów. A wszystko przez wysokie wymagania stawiane farmaceutom, którzy będą przeprowadzać przeglądy lekowe (czytaj również: Pilotaż Przeglądów Lekowych rusza w 75 aptekach w całej Polsce. Ile było chętnych?).

– Może się wydawać, że 75 aptek to nieduża liczba, ale z perspektywy innych pilotaży różnego rodzaju, które miały miejsce za granicą, nawet w zakresie przeglądów lekowych, ta liczba jest jak najbardziej wystarczająca. Dlaczego? Ponieważ będzie łatwiejszy „follow up”, czyli wizyty powdrożeniowe – wyjaśnia dr n. farm. Piotr Merks, koordynator pomocniczy Pilotażu Przeglądów Lekowych.

W jego ocenie kluczowym elementem Pilotażu jest ciągły kontakt z farmaceutami, którzy będą wykonywali przeglądy lekowe. Dlatego też liczba 75 realizatorów pozwoli na skuteczny nadzór nad projektem, a w konsekwencji też jego dobre wyniki.

Sukces naboru realizatorów Pilotażu

Satysfakcji z wyników naboru realizatorów Pilotażu Przeglądów Lekowych nie ukrywa też dr hab. n. med. Agnieszka Neumann-Podczaska.

– Rekrutacja, przerosła nasze oczekiwania. To jest ogromny sukces. To jest taki sukces, który mówi nam, że farmaceuci chcą i nie boją się nowego wyzwania. Rzeczywiście początek rekrutacji to było zadanie sobie pytania, jak ona przebiegnie, czy będziemy mieli pokrytą całą Polskę? Czy rzeczywiście to rozłożenie geograficzne pozwoli nam w przyszłości wnioskować o tej usłudze. I mamy sukces. Jest równomierne rozłożenie. Mamy wielkie miasta, średniej wielkości miasta, miasteczka, wsie. Mamy dużych graczy na rynku, sieciowe apteki mamy i apteki indywidualne. Mamy farmaceutów z uprawnieniami z zagranicy, a także tych z uprawnienia z Polski – wymienia koordynatorka Pilotażu Przeglądów Lekowych.

Ekspertka jest przekonana, że takie rozłożenie realizatorów Pilotażu zapewni prawidłowe wnioskowanie merytoryczne. Jak podkreśla, to ono tak naprawdę jest celem Pilotażu. Jego wyniki zadecydują bowiem czy usługa ta zostanie na stałe wprowadzona do polskich aptek.

W ocenie Piotra Merksa fakt, że chętnych do wzięcia udziału w Pilotażu było prawie dwa razy więcej niż miejsc, to także dobry prognostyk na przyszłość.

– Oczywiście bierzemy też pod uwagę tak zwany dropout rate [wskaźnik rezygnacji], który często w badaniach ma miejsce i wynosi nawet do 50%. Nie wiem czy tak będzie w naszym polskim przypadku, natomiast mamy „backup plan”, gdyby coś się złego wydarzyło, gdyby przegląd były w jakiś sposób opóźniony – mówi ekspert.

Jednocześnie Piotr Merks zaznacza, że ważny jest terminowy przebieg Pilotażu, bo im szybciej będą znane jego wyniki, tym szybciej przeglądy lekowe mają szanse trafić do polskich aptek, jako świadczenie finansowanie z budżetu NFZ.

Wsparcie dla pacjentów

Eksperci są zgodni co do tego, że na przeglądach lekowych najwięcej zyskają pacjenci. Opieka farmaceuty będzie dla nich gwarancją bezpiecznej terapii.

– Pacjenci korzystają z wielu produktów leczniczych, a dodatkowo sięgają po suplementy diety czy leki. Narażeni są przez to na problem interakcji lekowych, a także obniżenie skuteczności farmakoterapii. Wsparcie ze strony farmaceuty, które jeszcze wiąże się z powtórną konsultacją z lekarzem pozwoli zoptymalizować proces leczenia, uzyskać tak zwany compliance i adherence po stronie pacjenta. W konsekwencji farmakoterapia zostanie prowadzona bardziej skutecznie, efektywnie i przede wszystkim w sposób bezpieczny dla pacjenta – wyjaśnia dr n. farm. Anna Kowalczuk, dyrektor Narodowego Instytutu Leków.

Obecni na inauguracji Pilotażu Przeglądów Lekowych farmaceuci doskonale zdają sobie z tego sprawę. Dołączając do programu, część z nich już wiedziała, którym ze swoich stałych pacjentów zaproponują przegląd lekowy.

– Mam takich pacjentów, którzy na pewno mają takie baterie, leków, gdzie to wszystko mieści się czasami na 4 kodach e-recepty. Do tego jeszcze leki OTC i ziółka. Naprawdę będzie co robić – przyznaje mgr farm. Szymon Jaworski.

– To jest zdecydowanie wyjście poza dotychczas prowadzone usługi. Myślę, że z jednej strony spowoduje to budowanie jeszcze większych kompetencji po stronie farmaceutów, ale też skonsoliduje nasze środowisko i spowoduje, że wszyscy dążąc do tych samych celów będą mieli poczucie bycia częścią jakiegoś większego planu – twierdzi dr Kowalczuk.

Współpraca z lekarzami

Eksperci podkreślają, że sukces przeglądów lekowych i opieki farmaceutycznej nie będzie możliwy bez współpracy z lekarzami. Ci z kolei muszą przekonać się, że farmaceuci mogą stanowić dla nich istotne wsparcie w procesie terapii pacjenta.

– Myślę, że bardzo ważna jest, żeby budować dialog między i lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzami rodzinnymi, a farmaceutami. Dlatego, że tak naprawdę wspólnie stanowimy zespół opiekujący się pacjentem. Bardzo ważne jest, żebyśmy wymieniali się doświadczeniami, żebyśmy budowali kompleksową opiekę nad pacjentem. I tutaj akurat kwestia przeglądu lekowego dokonywanego przez farmaceutę wpisuje się w kompleksowość tej opieki. Farmaceuta może być bardzo ważnym wsparciem dla lekarza w procesie leczenia pacjenta – twierdzi prof. dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, Konsultant Krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej.

W jej ocenie przedstawianie przeglądów lekowych, w sposób kompleksowy wraz z informacją o zasadach ich funkcjonowania sprawi, że każdy lekarz zrozumie, iż farmaceuta będzie dla niego wsparciem, a nie konkurencją. 

– Bardzo ważne jest to, żeby lekarze i farmaceuci przyzwyczaili się do tego, że stoją obok siebie w systemie. Jeśli chodzi o farmaceutów, to bardzo ważne jest, żeby potrafili pokazać co robią dla pacjenta. Żeby w rekomendacjach dla lekarza zawsze zawierali informację, co zauważyli, ale też gdzie zastosowali edukację. Chodzi o to, żeby lekarz widział, że ma w systemie partnera – podkreśla z kolei prof. dr hab. Katarzyna Wieczorowska-Tobis.

Inspekcja farmaceutyczna i prawo farmaceutyczne

W inauguracji Pilotażu Przeglądów Lekowych wziął udział także przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia – Łukasz Szmulski – oraz Główny Inspektor Farmaceutyczny – Ewa Krajewska. W trakcie swojego wystąpienia podkreślała, że przegląd lekowy jest „perłą w koronie w opiece farmaceutycznej”. Jednocześnie zapewniała o swoim wsparciu dla programu, z którym związana była już kilka lat temu w momencie prac zespołu ds. opieki farmaceutycznej, działającym przy Ministrze Zdrowia (czytaj również: Ewa Krajewska: przegląd lekowy to perła w koronie w opiece farmaceutycznej).

– Usługa przeglądów i lekowego jest usługą niezwykle ambitną, niezwykle skomplikowaną. To farmaceuta musi zmierzyć się z tym zadaniem. To nie Inspekcja jest tutaj najważniejsza i nie planujemy związku z rozpoczęciem Pilotażu, żadnych działań kontrolnych, zintensyfikowania jakichś działań czy zmiany podejścia do aptek – zapewnia Ewa Krajewska.

W pilotażu przeglądów lekowych weźmie udział 75 aptek z całej Polski. Ich dokładna lista zostanie opublikowana na stronach Narodowego Funduszu Zdrowia. Same apteki również będą mogły informować o udziale w Pilotażu. A jak powinny to robić, by nie naruszyć zakazu reklamy aptek? 

– Myślę, że to powinna być informacja bardzo obiektywna, bez żadnych wartościujących cech. Można odnieść się do komunikatu, który przygotowaliśmy specjalnie aptekom, tak, żeby na samym początku, zanim jeszcze ruszy Pilotaż, nie było żadnych wątpliwości co do tego, jak taką informację stworzyć. Zakaz reklamy aptek i ich działalności obowiązuje dalej. W związku z tym musimy przestrzegać pewnych reguł w tym zakresie – przypomina Krajewska.

Pierwsze przeglądy lekowe w ramach pilotażu ruszą już 1 kwietnia. Ten etap programu potrwa 6 miesięcy.  W jego trakcie farmaceuci przeprowadzą przeglądy lekowe 750 do nawet 1000 pacjentów. Od wyniku pilotażu będzie zależało wdrożenie tej usługi opieki farmaceutycznej w polskich aptekach. Wyniki te poznamy pod koniec 2022 roku (czytaj więcej: Pilotaż Przeglądów Lekowych: komunikat GIF w sprawie oznaczania aptek). 

©MGR.FARM