Dieta osób starszych powinna opierać się nie tylko o prawidłowy bilans energetyczny spożywanych posiłków. Niezwykle istotne jest także, aby na konsumowane potrawy składały się różnorodne produkty, które dostarczą organizmowi odpowiednich ilości składników odżywczych, minerałów oraz witamin. Niestety, osoby w wieku senioralnym często nie stosują się do zasad prawidłowego żywienia. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest mnóstwo. Począwszy od zaburzeń fizjologicznych, poprzez problemy natury emocjonalnej, na czynnikach ekonomicznych kończąc. Dlatego tak istotne jest dostarczanie do organizmu przez osoby starsze w odpowiednich proporcjach wszelkich składników odżywczych wraz z niezbędnymi witaminami i minerałami [3].   

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA WYSTĄPIENIE NIEDOŻYWIENIA U SENIORÓW

Niestosowanie się przez osoby starsze do zasad prawidłowego żywienia często nie jest bezprzyczynowe. Wśród czynników, które mogą na taki stan rzeczy wpływać, możemy wyróżnić:

• spowolniony metabolizm: wpływa na słabsze odczuwanie głodu, wolniejszą perystaltykę jelit, a także pogorszenie wchłaniania składników odżywczych; 
• choroby zębów i przyzębia: skutkują one wystąpieniem problemów z pobieraniem pokarmów, a tym samym znacznie zmniejsza się różnorodność spożywanych posiłków;
• choroby układu pokarmowego i zaburzenia aktywności enzymów trawiennych: mogą prowadzić do zaburzeń wchłaniania dostarczanych wraz z pożywieniem składników odżywczych;  
• zanik smaku oraz węchu: wiąże się to z tym, że osoba starsza nie odczuwa przyjemności z jedzenia; 
• zaburzenia emocjonalne: ich występowanie wiąże się z problemami z racjonalnym myśleniem i problemami z poczuciem czasu. W związku z tym nie spożywają oni posiłków regularnie oraz nie przywiązują wagi do jakości spożywanych posiłków; 
• złe warunki materialno-bytowe: problemy ekonomiczne powodują, że seniorów nie stać na zakup odpowiedniej jakościowo i ilościowo żywności; 
• samotność: wielu seniorów nie przywiązuje wagi do jakości przygotowywanych posiłków, gdyż czują się wykluczeni społecznie; 
• zażywanie niektórych leków: np. glikokortykosteroidy zaburzają wchłanianie wapnia i metabolizm mikroelementów; leki przeczyszczające wpływają negatywnie na wchłanianie witamin A,D3,K; tetracykliny zaburzają wchłanianie witamin D3, B6, kwasu foliowego; inhibitory pompy protonowej zaburzają wchłanianie witaminy B12 [2,4,5,6];

NIEDOBORY WITAMIN I SKŁADNIKÓW MINERALNYCH U OSÓB STARSZYCH

Ze względu na powyższe czynniki, niezwykle istotne jest, aby dieta osób starszych dostarczała do ich organizmu odpowiednią ilość składników odżywczych, witamin oraz minerałów. Powinna ona uwzględniać takie czynniki, jak stan fizjologiczny seniora, wiek, płeć, nałogi, czy stosowane leki. Dieta nie zawsze okazuje się wystarczająca do tego, by uzupełnić wszelkie niedobory odżywcze. W takich sytuacjach zaleca się zastosowanie odpowiednio skomponowanych suplementów diety. Należy, jednak pamiętać, że nie są one nieobojętne dla zdrowia człowieka. Nieodpowiednio dobrane mogą wywoływać działania niepożądane i wchodzić w interakcje ze stosowanymi lekami. Dlatego ważne jest, aby ich zakupu dokonywać w aptekach, gdzie fachowy personel udzieli stosownych informacji odnośnie składu danego preparatu, czy zaleceń dotyczących jego dawkowania [3]. 

U osób powyżej 65. roku życia obserwuje się, m.in. deficyt witaminy D3. Jej niedobór może przyczyniać się do rozwoju chorób nowotworowych, chorób serca, cukrzycy typu I, a także chorób psychicznych. Ważną kwestią wynikającą z niedoboru tej witaminy jest zaburzenie gospodarki wapniowo-fosforanowej, co przyczynia się do rozwoju osteoporozy oraz osłabienia siły mięśniowej [7].  

Innymi witaminami, które koniecznie powinny się znaleźć w diecie seniorów, są witaminy A, C i E. Są one silnymi utleniaczami, dzięki czemu spowalniają procesy starcze, a także zapobiegają rozwojowi miażdżycy oraz chorób nowotworowych [3]. Co więcej, witamina C korzystnie wpływa na gojenie się wszelkiego rodzaju owrzodzeń i odleżyn, a witamina E odgrywa zasadniczą rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego [2,5].  U osób w podeszłym wieku wzrasta także zapotrzebowanie na witaminy z grupy B. Przykładowo odpowiednia podaż witamin B2, B6, B12 i kwasu foliowego opóźnia rozwój choroby Alzheimera [5]. Natomiast niedobór kwasu foliowego, witaminy B12 oraz żelaza może ujawnić się w postaci anemii [3]. Osoby w wieku senioralnym powinni ponadto zwrócić uwagę na właściwą podaż wapnia i fosforu. Ma to istotne znaczenie dla zahamowania rozwoju niekorzystnych zmian w ich układzie kostnym. U osób w podeszłym wieku stwierdza się także dość często niedobór takich składników mineralnych jak cynku, magnezu, selenu, czy chromu [5].  

Przykładem preparatu zawierającego w swoim składzie kompleks witamin oraz minerałów pozwalających na wzmocnienie funkcjonowania organizmu osób starszych jest Pharmaton Geriavit®. Co więcej, w jego składzie znajduje się także ekstrakt z żeń-szenia będący źródłem ginsenozydów. Substancje te posiadają szereg właściwości prozdrowotnych. Mają one, m.in. zdolność stymulowania hemoglobiny do przyłączania większej ilości tlenu, a także pobudzają aktywność makrofagów, komórek NK, neutrofili i zwiększają syntezę cytokin prozapalnych [8].

Dzięki temu: 

• następuje wzrost odporności; 
• poprawie ulega pamięć i koncentracja; 
• wzrasta ogólna wydolność fizyczna i psychiczna organizmu [9]; 

Z tego względu stosowanie preparatu Pharmaton Geriavit nie tylko poprawia funkcjonowanie ludzkiego organizmu i zmniejsza ryzyko rozwoju przewlekłych chorób, ale i zapewnia witalność i pełnie energii na każdy dzień. 

Warto uświadamiać w tym osoby starsze, które nie zawsze potrafią samodzielnie dokonać właściwego wyboru odpowiednich preparatów uzupełniających niedobory witaminowo-mineralne. Zbliżające się święta Bożego Narodzenia mogą być idealną okazją, by zadbać o swoich rodziców i dziadków. Podarowanie im wysokiej jakości preparatu, którego zażywanie poprawi ich jakość życia może być najlepszym prezentem.

Bibliografia: 

1. Gancarek J, Wanot B, Biskupek-Wanot A.  Proces starzenia i jego aspekty. Zaburzenia odżywiania. DOI: 10.16926/daziw.2020.05
2. Dąbrowska K, Wanot B, Pilis K. Starzenie się i dieta osób starszych. DOI: 10.16926/daziw.2020.07
3. Macias M, Doskocz J, Biskupek-Wanot A, Doskocz M. Żywienie i suplementy diety u osób starszych. DOI: 10.16926/daziw.2020.11
4. Burmecha-Olszowy M, Kaczyński M. Żywienie osób w wieku podeszłym. Alter Ego Seniora 2014; 1 (2): 40-41. 
5. Jurczak I, Barylski M, Irzmański R. Znaczenie diety u osób w wieku podeszłym- ważny aspekt prewencji zdrowia czy nieistotna codzienność? Geriatria 2011; 5: 127-133. 
6. Duda G, Saran A. Polskie rekomendacje dotyczące spożywania witamin i składników mineralnych przez osoby w starszym wieku, Farmacja Współczesna 2008; 1: 16-23.
7. Kupisz-Urbańska M, Galus K Epidemiologia niedoboru witaminy D u osób w podeszłym wieku. Wybrane Zagadnienia. Gerontologia Polska 2011; 19 (1): 1-6. 
8. Jankowska K, Suszczewicz N. Naturalne metody wspomagania odporności w walce z koronawirusem, Wiedza Medyczna 2020; wydanie specjalne: 46-65.
9. Dąbrowska- Bernstein B, Moskalik M, Wydro D. Adaptogeny korygujące reakcję organizmu na stres i zaburzenia homeostazy- pomocą w prewencji chorób cywilizacyjnych, 2015. 

MAT-PL-2202376-1.0-11.2022