Wakacje – wyjazdy są już możliwe!

Jeszcze kilka miesięcy temu nikt z nas nie wiedział, czy podróżowanie w czasie pandemii będzie w ogóle możliwe. Dziś wiemy już, że dzięki prowadzonym równolegle na całym świecie szczepieniom przeciwko SARS-CoV-2 podróżowanie jest i będzie możliwe. Widać to chociażby w ilości przyjmowanych przez hotele i biura podróży rezerwacji. Polacy bardzo chętnie chcą spędzić urlop poza domem. Co ciekawe – dość sporym zainteresowaniem cieszą się również zagraniczne wyjazdy [1]. Według analiz to właśnie one mogą być w tym roku na czele listy najczęściej wybieranych opcji wakacyjnych. Jednak bez względu na to, czy wakacje spędzimy w kraju czy za granicą warto się do nich odpowiednio przygotować. Jednym z wielu punktów na liście ważnych w tym czasie spraw jest kwestia „wakacyjnej” apteczki. O czym należy pamiętać, aby być przygotowanym do najczęstszych wakacyjnych problemów?

Czytaj również: Wakacyjna pierwsza pomoc – jakie leki zabrać w podróż?

Ukąszenia owadów

Lato to czas nasilonej aktywności różnorodnych owadów. Niektóre z nich, jak np. komary, meszki, pszczoły czy osy potrafią ukąsić, ugryźć i użądlić. Efektem tego są histaminozależne reakcje skórne, objawiające się m.in.: bólem, obrzękiem, rumieniem czy też swędzeniem [2,3]. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby nadwrażliwe na jad pszczół i os.

Wakacyjna apteczka powinna zatem obejmować preparaty mogące efektywnie wspomóc łagodzenie nieprzyjemnych dolegliwości po ukąszeniach owadów. W tym celu warto wyposażyć ją w specjalistyczne okłady, tzw. ciepło/zimno. Zimny okład pozwala ograniczyć obrzęk i zmniejszyć doznania bólowe.

Poza wspomnianym okładem na uwagę zasługują stosowane miejscowo środki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwhistaminowym:

• Hydrokortyzon – dostępne bez recepty są stężenia 0,5% i 1%. Substancja ta ogranicza miejscowy stan zapalny i zmniejsza intensywność swędzenia.
• Dimetinden – miejscowa substancja przeciwhistaminowa – jej zastosowanie na skórę pozwala ograniczyć wywołane histaminą objawy, takie jak swędzenie czy też zaczerwienienie.
• Arnika górska – tzw. maść arnikowa. Arnika zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych dzięki czemu sprzyja ograniczeniu obrzęku [3,4,5].

Czytaj również: Repelenty – środki odstraszające komary

Wakacje – czas ran i skaleczeń

Dobra pogoda i wysoka temperatura sprzyjają spędzaniu czasu na świeżym powietrzu – nierzadko aktywnie. W szczególności dotyczy to dzieci. Niestety – nierzadko wraz z tą aktywnością idą w parze liczne urazy i skaleczenia. Wakacyjna apteczka powinna zatem być przygotowana na taką ewentualność.

W okresie letnim często spotykamy się z ranami, czyli uszkodzeniem, któremu towarzyszy przerwanie ciągłości powłok ciała (np. skóry) [6]. W przypadku wystąpienia ran naszym celem jest zahamowanie krwawienia i zapobieganie zakażeniom. Pierwszym krokiem w takim postępowaniu jest oczyszczenie rany i jej odkażenie. W tym celu warto mieć w wakacyjnej apteczce np.:

• Wodę utlenioną (nadtlenek wodoru) – odznacza się niską toksycznością i wysoką aktywnością przeciwko bakteriom i wirusom. Jej zaletą jest niskie prawdopodobieństwo podrażnienia skóry.
• Oktenidynę – dostępną zwykle w formie aerozoli na skórę. Odznacza się działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Nie działa cytotoksyczni[7].

Najnowsze dane pokazują, że w miarę możliwości należy unikać stosowania spirytusu salicylowego, ze względu na jego działania drażniące i przyśpieszające wysychanie skóry [6].

Rana przemyta i zdezynfekowana powinna być następnie zabezpieczona przed dalszym podrażnieniem i czynnikami zewnętrznymi. W tym celu stosuje się jałowe kompresy gazowe i bandaże, które również powinny znaleźć się z naszej wakacyjnej apteczce. Należy pamiętać, aby unikać stosowania waty i ligniny, które mogą zanieczyszczać ranę.

Obok ran i skaleczeń niezwykle częste są również stłuczenia, czyli uszkodzenia tkanek miękkich bez przerwania ciągłości skóry. Odznaczają się one zwykle sporym obrzękiem, czyli wylewem krwi w miejscu uderzenia [6]. W celu ograniczenia obrzęku stosuje się zwykle aerozole chłodzące bądź octanowinian glinu (w formie żelu lub okładów) [6,8]. Związek ten działa ściągająco i obkurczająca, co zmniejsza obrzęk i doznania bólowe. Niekiedy stosuje się także arnikę górską – również o działaniu przeciwobrzękowym. Nie zapominajmy o tym w swojej apteczce.

Czytaj również: Wakacyjna apteczka, bezpieczna podróż dla leków

Oparzenia słoneczne

Wakacje to czas intensywnej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Niestety – skóra nieprzyzwyczajona do słońca, a także pozbawiona ochronnych filtrów może dość szybko doznać uszkodzeń. Wszystkiemu winne jest promieniowanie UV, będące częścią promieniowania słonecznego [9]. Nadmierne opalanie może doprowadzić do powstania rumienia na skórze i uporczywych oparzeń słonecznych. Wakacyjna apteczka powinna być przygotowana również na taką ewentualność. Z pomocą przyjść mogą:

• Alantoina – działa osłaniająco na skórę i sprzyja wzrostowi jej nawilżenia. Dodatkowo wspomaga procesy wzrostu komórek.
• Dekspantenol – substancja o działaniu regenerującym i nawilżającym. Występuje zarówno w postaci maści/kremów, jak również w formie popularnych aerozoli do stosowania na skórę [10].

W naszej apteczce możemy również umieścić specjalne mleczka po opalaniu, w skład których często wchodzi witamina E – o działaniu antyoksydacyjnym. Pierwszą pomocą przy oparzeniach powinno być jednak schłodzenie miejsca zmienionego na skórze – letnią wodą bądź chłodnymi okładami [11].

Czytaj również: Dermokosmetyki na słońce okiem farmaceuty. O czym pamiętać?

Wakacje – pora zadbać o wagę

Lato to czas, kiedy każdy z nas znacznie bardziej niż w trakcie pozostałych pór roku eksponuje swoje ciało. Nic zatem dziwnego, że w tym okresie chętnie korzystamy z preparatów wspomagających odchudzanie. Walory zewnętrzne biorą w tym czasie górę nawet nad walorami zdrowotnymi niższej wagi własnego ciała [12]. Nasza wakacyjna apteczka nierzadko zawiera więc substancje wspomagające redukcję masy ciała. Wśród nich znajdziemy m.in.:

• Błonnik pokarmowy – pozytywnie wpływa na perystaltykę jelit, przyśpiesza przechodzenie treści pokarmowej przez jelita i zapobiega zaparciom. Co więcej – pozytywnie wpływa na rozwój mikroflory jelitowej. Błonnik sprawia, że szybciej pojawia się uczucie sytości – zmniejszając tym samym wielkość przyjmowanych posiłków.
• Inulina – włókno pokarmowe, które jako prebiotyk wpływa pozytywnie na perystaltykę.
• Chitosan – w żołądku związek ten ulega rozpuszczeniu tworząc strukturę na wzór żelu. W tej formie ma on zdolność do wiązania cząsteczek tłuszczów, zmniejszając stopień ich wchłaniania w przewodzie pokarmowym.
• Kwas linolowy (CLA) sprzyja zmniejszaniu ilości cholesterolu i redukuje ilość tkanki tłuszczowej.
• Glukomannan – wielocukier, który daje szybsze uczucie sytości, a do tego przyczynia się do zmniejszania poziomu triglicerydów i cholesterolu LDL. Stanowi częsty składnik preparatów wspomagających odchudzanie [13,14].

Czytaj również: Suplementy diety wspomagające odchudzanie – czy działają?

Dolegliwości wakacyjne u dzieci

Wakacyjna apteczka powinna być przygotowana również na ewentualność wystąpienia wakacyjnych dolegliwości u dzieci. Bezsprzecznie najważniejszą z nich jest biegunka, będąca często wynikiem zakażenia wirusowego lub zmiany dotychczasowej diety. Pierwszym krokiem w postępowaniu przeciwbiegunkowym u dzieci jest zadbanie o właściwy stopień nawodnienia dziecka. Dlatego też w wakacyjnej apteczce nie powinno zabraknąć:

• Doustnego płynu nawadniającego – zapobiega on odwodnieniu i utracie cennych elektrolitów wraz z biegunką. Dostępne są one w formie proszku do rozpuszczenia w wodzie lub już w formie gotowych do spożycia płynów.
• Probiotyku – opartego na bakteriach kwasu mlekowego (Lactobacillus). Praktyka pokazuje, że mogą one korzystnie wpływać na przebieg biegunki, ale także zmniejszają ryzyko jej wystąpienia.
• Loperamidu – zaleca się go stosować w przypadku zdecydowanej konieczności, kiedy biegunka nie zmniejsza się. Dozwolony od 6 roku życia [13,14].

Czytaj również: Choroba lokomocyjna u dzieci

Literatura:

1. https://biznes.wprost.pl/firmy-i-rynki/10458111/wakacje-po-pandemii-duze-zainteresowanie-wyjazdami-zagranicznymi.html
2. Alergia na owady niebłonkoskrzydłe, Krzysztof Buczyłko, Emilia Majsiak, Aneta Wagner, Alergia Astma Immunologia 2015, 20(3): 170-177
3. Bee updated: current knowledge on bee venom and bee envenoming therapy, Manuela B. Pucca, Felipe A. Cerni, Isadora S. Oliveira, Timothy P. Jenkins, Lidia Argemi, Christoffer V. Sorensen, Shirin Ahmadi, Jose E. Barbosa, Andreas H. Laustsen, Front. Immunol. 10:2090., 2019
4. Nadmierne reakcje miejscowe po ukąszeniu przez komary – jak diagnozować i leczyć?, Małgorzata Piechota, Wioletta Zagórska, Pediatria po Dyplomie, 2015, 04
5. Management of simple insect bites: where’s the evidence?, DTB, Vol 50, No 4, April 2012
6. Wakacyjny poradnik pierwszej pomocy, Daniel Sieniawski, Aptekarz Polski, Nr 46, 2010
7. Środki dezynfekcyjne i ich wpływ na stan skóry, Radosław Balwierz, Kamila Respondek, Beata Sarecka-Hujar, Agnieszka Klama-Baryła, Anna Kurek-Górecka, Zofia Dzierżewicz, Kosmetologia Estetyczna, 2/2018, vol.7
8. Charakterystyka Produktu Leczniczego Altacet żel
9. Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka, Marcin Ebisz, Marta Brokowska, Hygeia Public Health 2015, 50(3): 467-473
10. Charakterystyka Produktu Leczniczego Alantan Plus krem
11. Oparzenia słoneczne, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie, https://pssekrakow.pl/attachments/article/322/Oparzenia%20sloneczne.pdf
12. Motywacja pacjentów do utraty masy ciała podczas kuracji odchudzającej, Patrycja Kłósek, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2015, tom 6, nr 1, 14-24
13. Suplementy diety. Część II. Wybrane składniki suplementów diety oraz ich przeznaczenie, Halina Bojarowicz, Paulina Dźwigulska, Hygeia Public Health 2012, 47(4): 433-441
14. Glukomannan i inne substancje pochodzenia roślinnego stosowane w leczeniu otyłości oraz chorób towarzyszących, Małgorzata Kania, Natalia Derebecka, Przemysław Ł. Mikołajczak, Radosław Kujawski, Przemysław M. Mrozikiewicz, Postępy Fitoterapii 2/2013.