REKLAMA
pt. 19 maja 2023, 08:01

Leki recepturowe i inflacja. Farmaceuci wyliczają największe podwyżki…

Opublikowany niedawno raport NFZ dotyczący kwot poniesionych na refundację apteczną uwidocznił stale rosnące koszty sporządzania leków recepturowych. Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie całkowita wartość refundacji leków recepturowych w 2022 roku przekroczyła pół miliarda zł. Z czego wynikają tak szybko rosnące koszty receptury aptecznej?

Resort zdrowia wskazuje na francuski preparat, który może zastąpić mieszankę fosforanową (fot. Shutterstock)
Co jest powodem ciągle rosnących cen surowców farmaceutycznych? (fot. Shutterstock)

Kwota refundacji, przeznaczona na leki recepturowe w całym poprzednim roku wyniosła dokładnie 548 378 889,90 zł. To o ponad 18% więcej niż w całym 2021 roku. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby w poprzednim roku miał miejsce w Polsce wzrost liczby aptek i punktów aptecznych. Tak jednak nie było…

W końcu 2022 roku działalność prowadziło 11,7 tyś. aptek ogólnodostępnych, tj. spadek o 1,8% w porównaniu z rokiem poprzednim – wynika z danych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny.

Czytaj również: Leki recepturowe coraz droższe dla NFZ. Padł rekord refundacji…

Rosnące koszty refundacji receptury podkreśla także raport NFZ pt. „Rynek leków recepturowych w Polsce”. Dowiadujemy się z niego, że pod względem wartości refundacji rynek leków recepturowych rośnie znacznie szybciej niż rynek pozostałych leków. W okresie 2015-2019 wartość refundacji wzrosła w tej kategorii aż o 73%. Z czego to zatem wynika?

Przeprowadzone analizy wskazują, ze stale rosnący koszt wykonania leku recepturowego wynika ze wzrostu cen surowców farmaceutycznych – czytamy w treści dokumentu.

Jak widzą tą kwestię farmaceuci zatrudnieni w aptekach ogólnodostępnych?

Ceny surowców oszalały. Leki recepturowe drożeją…

Farmaceuci pracujący na co dzień w aptekach i wykonujący leki recepturowe potwierdzają to, co zauważa również narodowy płatnik. Stale rosnąca kwota refundacji w głównej mierze wynika właśnie z galopujących cen poszczególnych surowców. Wszak to właśnie cena składników w głównej mierze warunkuje koszt sporządzenia danego leku recepturowego.

Surowce farmaceutyczne bardzo podrożały w ostatnich latach, ale szczególnie widoczne jest to od połowy zeszłego roku – zauważa Justyna Nowak z apteki w Skierniewicach.

W kontekście których surowców widoczne są największe różnice w cenach? Jak podkreśla farmaceutka największa dynamika wzrostu cen dotyczy substancji w małych opakowaniach. A zatem – im mniejsza gramatura, tym szybszy i większy wzrost ceny. Przykłady?

– Na przykład 1 gram ditranolu jeszcze w 2020 roku kosztował niecałe 300 zł. Obecnie jest to około 700 zł netto za opakowanie – informuje farmaceutka ze Skierniewic.

Podobnego zdania jest także farmaceuta z apteki w Żyrardowie, choć w jego przypadku ceny wspomnianego już ditranolu są nawet jeszcze wyższe.

W tej chwili 1 gram ditranolu to wydatek około 1300 zł. Drożeją surowce wszystkich firm, bez względu na to kto jest producentem – wyjaśnia Filip Pietruszewski.

Czytaj również: Receptura apteczna w ogniu krytyki. Lepsze byłyby laboratoria galenowe?

To, na co zwracają uwagę farmaceuci to fakt, że ceny surowców mogą znacząco różnić się pomiędzy różnymi hurtowniami. Jako przykład podają bardzo często stosowany w recepturze azotan srebra. W zależności od dostawcy hurtowego ceny wahają się pomiędzy 150 zł a nawet 450 zł za opakowanie o gramaturze 1 gram. Dlaczego?

Apteki za często korzystają z małych opakowań?

Wspomniany już raport „Rynek leków recepturowych w Polsce” sugeruje, że za „sztucznie” rosnącą kwotą refundacji leków recepturowych stać może zmowa cenowa pomiędzy uczestnikami rynku. Autorzy raportu wskazują też na nadużywanie droższych opakowań surowców w mniejszej pojemności. Jak wygląda to z perspektywy aptek?

Rzeczywiście często korzystam z małych opakowań, ale wynika to głównie z obaw o ewentualne przeterminowanie się surowców. U nas w aptece dość mocno zwracamy uwagę na straty, jakie niesie ze sobą konieczność utylizacji jakiegoś leku – argumentuje farmaceutka ze Skierniewic.

To na co zwracają uwagę farmaceuci to także możliwość szybszego wykonania leku recepturowego. Jak podkreślają – nie muszą tracić czasu na odważanie konkretnej dawki z dużego opakowania. Wystarczy, że przesypią zawartość małego opakowania. Filip Pietruszewski zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt przemawiający na korzyść małych opakowań surowców.

Uważam, że małe opakowania powinny być dostępne, bo pozwalają zachować czystość mikrobiologiczną surowca – stwierdził farmaceuta.

Obecne przepisy w żaden sposób nie zabraniają korzystania z małych opakowań surowców do receptury. Farmaceuci zgadzają się jednak z tym, że koszt leku sporządzonego z takich opakowań jest znacząco wyższy niż przy wykorzystaniu większych pojemników.

NFZ zajmie się sprawą refundacji leków recepturowych?

Narodowy Fundusz Zdrowia ze szczególnym zainteresowaniem zajmuje się kwestią refundacji preparatów sporządzanych w aptekach. Dowodem tego są liczne kontrole i nałożone na apteki kary finansowe. Rekordziści muszą płacić nawet dziesiątki tysięcy zł kary.

Obszar leków recepturowych jest przedmiotem systematycznej kontroli ze strony płatnika – podkreśla w swoim raporcie NFZ.

Fundusz sugerował także, aby kwestii ewentualnego zawyżania cen surowców farmaceutycznych przyjrzał się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Na chwilę obecną jednak takie postępowanie nie jest prowadzone.

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany
Redakcja mgr.farm

Osoby z niepełnosprawnością w aptece

29 maja 202309:24

Istotne, że niepełnosprawność odnosi się do stanu zdrowia o charakterze fizycznym oraz psychicznym. Natomiast ograniczenia wynikające z niepełnosprawności wpływają na codzienne funkcjonowanie jednostki w zakresie dysfunkcji fizycznych i czynnościowych organizmu, a także życia społecznego, gdzie zaburzone jest pełnienie określonych ról. Ponadto, z niepełnosprawności wynikają ograniczenia o charakterze psychologicznym, związanych z utratą podmiotowego traktowania oraz samodzielności w podejmowaniu decyzji dotyczących życia codziennego.

Codziennie w aptece farmaceuci spotykają się z osobami z niepełnosprawnościami (OzN), które wymagają szczególnego podejścia – pod względem fizycznym, społecznym oraz psychologicznym. Pamiętając o tym, że każdy pacjent wymaga indywidualnego podejścia, farmaceuci powinni być szczególnie wrażliwi na ich potrzeby oraz wymagania i wykazywać się wysokim poziomem empatii oraz zrozumienia dla pacjenta z niepełnosprawnością, aby zapewnić mu jak najwyższą jakość opieki i wsparcia.

Trudności osób z niepełnosprawnością w aptece

Osoby z niepełnosprawnościami często mają problemy z komunikowaniem się – nadawaniem mowy oraz jej rozumieniem, co wpływa na trudności w zrozumieniu instrukcji dotyczących zamawiania i przyjmowania leków. Wskazanymi trudnościami może być brak wglądu w swój stan zdrowia, co skutkuje problemami w komunikowaniu potrzeb oraz zrozumieniu własnych ograniczeń o charakterze psychoruchowym. Efektem nakładających się problemów jest rezygnacja z wykupowania leków oraz ich regularnego przyjmowania. Do takiej grupy zaliczamy pacjentów z zaburzeniami mowy, problemami słuchowymi, pacjentów po udarze oraz pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi. Inną grupą pacjentów są osoby z trudnością w poruszaniu się. Mogą być to osoby niewidome czy z zaburzeniami ruchowymi oraz osoby poruszające się o kulach lub na wózkach inwalidzkich. Wskazane jest aby farmaceuci, i generalnie personel aptek, powinni być przygotowani do kontaktu z pacjentem z niepełnosprawnością w celu zapewnienia mu odpowiedniej opieki – uwzględniającej komfort fizyczny, społeczny oraz emocjonalny.

Indywidualne podejście

To jeden z najważniejszych aspektów w kontaktach z OzN   – uwzględniający jej możliwości oraz potrzeby wynikające z niepełnosprawności. Szczególnie ważna jest tutaj cierpliwość, wyrozumiałość oraz gotowość do pomocy. Dlatego szczególnie istotną umiejętnością w pracy farmaceuty jest identyfikacja indywidualnych potrzeb pacjenta w celu zapewnienia mu profesjonalnej opieki oraz wysokie umiejętności komunikacyjne. Istotą jest tutaj umiejętność aktywnego słuchania, czyli skupienie uwagi na tym, co mówi i o co pyta pacjent, akceptacja jego aktualnego stanu zdrowia oraz wynikającej z niej niepełnosprawności i trudności w poruszaniu się, komunikowaniu czy rozumieniu, stwarzanie przestrzeni do zadawania pytań czy wyrażenia obaw i wątpliwości związanych z farmakoterapią, a także podążanie za pacjentem, czyli sygnalizowanie, że rozumiemy, co pacjent chce nam przekazać oraz proponowanie rozwiązań w leczeniu, uwzględniających ograniczenia psychoruchowe pacjenta. Ponadto umiejętności komunikacyjne farmaceuty powinny obejmować skuteczne radzenie sobie ze stresem własnym oraz pacjenta. Umiejętności te podnoszą jakość obsługi oraz pozwalają stworzyć bezpieczną przestrzeń do komunikacji między farmaceutą, a pacjentem. Dlatego już w trakcie studiów zajęcia z psychologii komunikacji oraz zarządzania emocjami powinny stanowić podstawę kształcenia przyszłych farmaceutów.

Pacjent niewidomy i niedowidzący

Pacjentów należących do tej grupy można wesprzeć poprzez czytanie etykiet leków, opisanie ich dawkowania oraz szczególnych instrukcji ich zażywania, a także pomagając przy ich zamawianiu. Farmaceuta może także zaproponować alternatywne postaci leków, takie jak tabletki o wyraźnej strukturze lub leki w płynie z etykietami w reliefie.

Pacjent z trudnościami w poruszaniu się

Osoby na wózkach inwalidzkich lub z innymi niepełnosprawnościami ruchowymi mogą mieć trudności z dostępem do półek z suplementami, popularnymi lekami bez recepty lub z poruszaniem się po aptece. Farmaceuci powinni zapewnić im wygodne miejsce do oczekiwania na swoją kolejkę lub obsłużyć ich w pierwszej kolejności, minimalizując lub eliminując dyskomfort oczekiwania i stania nieruchomo w jednej pozycji. Mogą również zaoferować dostawę leków bezpośrednio do domu pacjenta.

Pacjent z problemami poznawczymi

Farmaceuci powinni stosować jasne i zrozumiałe instrukcje dotyczące zażywania leków, używając prostych i łatwych do zrozumienia określeń. Pacjenci z niepełnosprawnościami mogą mieć trudności ze zrozumieniem bardziej skomplikowanych instrukcji, dlatego farmaceuci powinni upewnić się, że pacjent w pełni rozumie w jaki sposób zażywać i dawkować leki. – Można to zrobić prosząc go, aby powtórzył swoimi słowami instrukcje, które chwile wcześniej usłyszał od farmaceuty.

Pacjent z problemami emocjonalnymi

Pacjenci z niepełnosprawnościami często doświadczają problemów o charakterze emocjonalnym – na przykład wysokiego poziomu lęku i stresu związanego z obawami o swój stan zdrowia. W kontakcie z nimi farmaceuci powinni wykazać się empatią i zrozumieniem oraz wskazać na możliwość skorzystania ze wsparcia psychologicznego lub wizyty u lekarza psychiatry. To istotne z punktu widzenia rozszerzonej opieki farmaceutycznej, która wzmacnia rolę farmaceuty w systemie opieki zdrowotnej. Dzięki temu  współpraca pomiędzy nim, lekarzem i pacjentem ulegnie umocnieniu. Biorąc pod uwagę częste nakładanie się objawów somatycznych i psychosomatycznych u OzN, poszerzona opieka farmaceutyczna umożliwi wyższą jakość obsługi pacjenta w postaci lepszej diagnostyki różnicowej problemów o charakterze emocjonalnym oraz umożliwi pacjentom szybsze dotarcie do specjalisty w celu wdrożenia ewentualnego leczenia psychiatrycznego lub poradnictwa psychologicznego.

Podsumowanie

Farmaceuta odgrywa istotną rolę w zapewnieniu wysokiej jakości opieki farmaceutycznej dla pacjentów z niepełnosprawnościami, którzy mają trudności na poszczególnych etapach zakupu leków – od momentu ich zamówienia, przez problemy w komunikacji dotyczące rodzaju przyjmowanych leków i ich dawkowania, po problemy w dotarciu do apteki oraz sprawnym poruszaniu się po niej. Wszystkie te aspekty stanowią problemy o podłożu psychologicznym, które mogą wpłynąć na niechęć do odwiedzania apteki oraz w konsekwencji wpłynąć na zaburzenie lub zaniechanie farmakoterapii. Mając to na uwadze, farmaceuci powinni wykazywać wysoki poziom empatii wobec tej grupy pacjentów, a w kontakcie z nimi wykazać się wysokim poziomem komunikacji, uwzględniającym zindywidualizowane potrzeby oraz wymagania każdego pacjenta.

dr n. społ Milena Marczak

 

 

Gedeon Richter Plc., z siedzibą w Budapeszcie, jest jedną z największych firm farmaceutycznych w Europie Środkowo-Wschodniej, coraz prężniej rozwijającą swoją działalność na rynkach Europy Zachodniej, w Chinach i Ameryce Łacińskiej. Wachlarz produktów firmy Richter obejmuje wiele ważnych obszarów terapeutycznych, m.in. ginekologię, ośrodkowy układ nerwowy oraz układ sercowo-naczyniowy. Posiadając największe centrum badawczo-rozwojowe w Europie Środkowo- Wschodniej, spółka Richter koncentruje swoje badania nad lekami oryginalnymi w dziedzinie chorób ośrodkowego układu nerwowego. Za sprawą swojego powszechnie uznanego doświadczenia w dziedzinie chemii steroidów firma Richter odgrywa na świecie znaczącą rolę w zakresie zdrowia kobiet. Aktywnie angażuje się również w rozwój produktów biopodobnych.

 

Literatura

  1. Bąbelek T. (2009). Wskazania WHO do sprawowania opieki farmaceutycznej, Aptekarz Polski. Pismo Naczelnej Izby Aptekarskiej, 31(9e), 23–25.
  2. Kaczan, D. (2019). Świadczenie usług farmaceutycznych jako udzielanie świadczeń zdrowotnych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 81(4), 151–163.
  3. Łazowski J. (2005). Podstawy opieki farmaceutycznej w teorii i praktyce aptecznej, Farmapress, Warszawa.
  4. Mełgieś, K. (2021). Prawne determinanty funkcjonowania aptek ogólnodostępnych a bezpieczeństwo pacjenta, Roczniki Nauk Prawnych, 31(2), 43–60.
  5. Mełgieś, K.,, Miaskowska-Daszkiewicz, K. (2017). Zdrowie ludzkie jako wartość determinująca zadania administracji publicznej [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, red. Zimmermann, J., Warszawa, Tom 1, 257–272.
  6. Mikołajczyk, A., Biuro RPO. (2020). Dostępność usług opieki zdrowotnej dla osób z niepełnosprawnościami – analiza i zalecenia. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
  7. Szalonka K. (2011), Opieka farmaceutyczna w ochronie zdrowia Polaków, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  8. Waszyk-Nowaczyk, M., Simon, M. (2009). Znaczenie porady farmaceuty w procesie samoleczenia się pacjentów, Farmacja Polska, 65(11), 772–774.
  9. Żak, K. (2017). Implementacja programu opieki farmaceutycznej w aptece ogólnodostępnej — dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych, Ekonomia-Wroclaw Economic Review, 23(1), 83–103.

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

1 komentarz Komentujesz jako gość [ lub zarejestruj]

Substancje drożeją, ale mimo to refundacja całej receptury w Polsce to 0,5 mld a program 800+ to aż 70 mld (rozdawać za darmo można, a za ciężką pracę farmaceutów trzeba karać?)