Wielka Brytania: duży spadek w sprzedaży awaryjnych środków antykoncepcyjnych

Pandemia SARS-CoV-2 i wprowadzone w jej wyniku restrykcje, spowodowały wyraźny spadek w zakupach środków antykoncepcji awaryjnej wśród mieszkanek Wielkiej Brytanii. Według Pregnancy Advisor Service (BPAS), to dowód na to, że awaryjna antykoncepcja powinna być dostępna w supermarketach i bez konsultacji.

The Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG) i BPAS chcą, by Wielka Brytania poszła śladem innych państw europejskich, i pozwoliła na to, by awaryjna koncepcja dostępna była w supermarketach, i to bez uprzedniej konsultacji(fot. Shutterstock).

Sytuację najlepiej obrazują dane dotyczące „pigułki dzień po” – według nich, jej sprzedaż detaliczna spadła z marca na kwiecień o 50%, podczas gdy ilość recept przepisanych przez NHS zmalała o 20%. Według Pregnancy Advisor Service (BPAS), informacje te najlepiej dowodzą słuszności jego dążenia do tego, by awaryjna antykoncepcja dostępna była w supermarketach i bez konsultacji. Tymczasem rząd twierdzi, że jakakolwiek zmiana w prawie, musi spełniać kryteria bezpieczeństwa.

Dane dotyczące antykoncepcji awaryjnej

Według danych IRI dotyczących sprzedaży detalicznej w Wielkiej Brytanii, które obejmują zarówno sprzedaż bez recepty, jak i tą online, ilość produktów do antykoncepcji awaryjnej miała spaść z 38553 w marcu do 18500 w kwietniu. W maju, nieznacznie wzrosła ona do 23918 (czytaj też: Ciąża i urlop macierzyński przeszkodą dla kariery farmaceutki w Wielkiej Brytanii).

Większość „pigułek dzień po” wydawanych jest bez recepty w aptekach, ale liczba wystawionych w Anglii recept przez NHS również spadła. W styczniu tego roku, wynosiła ona 6865, podczas gdy w marcu – 5094, a w kwietniu – 4099. W kwietniu zanotowano również spadek w sprzedaży prezerwatyw.

Dokąd po środki antykoncepcji awaryjnej

Antykoncepcja awaryjna jest dostępna za darmo w przychodniach oraz klinikach, może być także zakupiona u aptekarzy po uprzedniej konsultacji z farmaceutą, albo wypełnieniu kwestionariusza w przypadku zakupów online.

– Usunięcie tych barier jest teraz ważniejsze niż kiedykolwiek, ze względu na naciski na system służby zdrowia powodowane pandemią – mówi przewodniczący RCOG, dr Ed Morris. – Jest to jedyne sprawiedliwe wyjście, by kobiety oraz dziewczęta miały dostęp do awaryjnej antykoncepcji w wybranym otoczeniu, bez konieczności konsultacji, w trybie pilnym.

The Faculty of Sexual and Reproductive Healthcare twierdzi natomiast, że usługi dotyczące antykoncepcji uległy naruszeniu, ze względu na to, że wielu specjalistów zostało przegrupowanych, po to, by wesprzeć w leczeniu pacjentów, u których stwierdzono COVID-19. Ostatnie badanie wśród jej członków pokazuje, że aż 77% lekarzy pierwszego kontaktu oraz 64% innych specjalistów, zawiesiło lub ograniczyło swoje usługi dotyczące antykoncepcji i zdrowia seksualnego.

The Medicines and Healthcare products Regulatory Agency (MHRA) przyjmuje natomiast wnioski dotyczące rozszerzenia dostępu do antykoncepcji awaryjnej tam, gdzie jest to bezpieczne (zobacz również: Wielka Brytania: specjalny kod ma pomóc w walce z przemocą domową).

„Zdając się na los”

– Nie ma wątpliwości. że lockdown przyczynił się do zmniejszenia zjawiska przypadkowego seksu – relacjonuje Deborah Evans, farmaceutka w Winchester i doradca do „pigułki dzień po” EllaOne. – Popyt na awaryjne środki antykoncepcyjne znacząco spadł, i dotyczy to także naszych lokalnych miast uniwersyteckich, z których powyjeżdżali studenci.

– Co zaś tyczy się par, które spędzają lockdown razem, to jestem bardzo zmartwiona, że nie szukają one pomocy i zdają się na los, jeśli chodzi o nieplanowane ciąże – kontynuuje Evans.

Zamknięcie i restrykcje miały także wpływ na ilość kobiet, które decydują się na przerwanie ciąży. BPAS, który przeprowadza około jedną trzecią aborcji w Wielkiej Brytanii, zanotował wzrost konsultacji o 15% od kwietnia, z 415 do 478. Jednocześnie, BPAS twierdzi, że cięcia związane z usługami antykoncepcyjnymi, reguły dotyczące społecznego dystansu oraz hasło „zostań w domu”, sprawiły, że część osób zrezygnowała z szukania wsparcia.

Katherine O’Brien z BPAS komentowała:

– Nie jest pewne, czy lockdown doprowadzi do baby boom; wątpliwości nie ulega jednak to, że bez usprawnień w dostępie do antykoncepcji, w tym do antykoncepcji awaryjnej, w dobie pandemii, zanotujemy ogromny wzrost nieplanowanych ciąż.

Prawo zostało już tymczasowo zmienione, tak, by pozwolić kobietom, które wiedzą, że są w ciąży, przerwać ją, przyjmując pigułkę w domu, a nie w klinice.

AM/bbc.com

Artykuł sponsorowany

Redakcja mgr.farm

Pacjent po zawale z problemem rzucenia palenia

28 marca 202323:18

Do apteki, przychodzi 39-letni pan Tomasz. Od ponad 20 lat jest on czynnym palaczem, wypalającym ponad 20 papierosów dziennie. 10 lat temu zdiagnozowano u niego nadciśnienie tętnicze, w związku z czym stosuje on metoprolol (Metocard ZK) w dawce 47,5 mg/dzień. 3 lata temu pan Tomasz przeszedł zawał mięśnia sercowego, co było impulsem dla niego do porzucenia nałogu. W tym celu rozpoczął on farmakoterapię preparatem zawierającym w składzie cytyzynę. Niestety ta próba okazała się nieskuteczna. Teraz, po raz kolejny chce on porzucić palenie tytoniu, więc przyszedł do apteki z prośbą o pomoc farmaceuty w doborze najlepszej ku temu metody.

Palenie papierosów zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych

Zdiagnozowane u Pana Tomasza nadciśnienie tętnicze krwi z pewnością ma związek z uzależnieniem od nikotyny. Palenie papierosów obok zaburzeń gospodarki lipidowej należy do czynników ryzyka pierwszego rzędu wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych [1]. Co więcej, to właśnie uzależnienie od nikotyny przyczyniło się prawdopodobnie również do wystąpienia zawału mięśnia sercowego, w tak młodym wieku. Szacuje się, że ryzyko wczesnej śmierci sercowej u palaczy w porównaniu z osobami niepalącymi wzrasta nawet 3-krotnie. Ponadto wykazano, że główną przyczyną rozwoju choroby wieńcowej serca oraz miażdżycy naczyń krwionośnych u osób poniżej 40. roku życia jest palenie papierosów [2].

Zależność pomiędzy zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, a paleniem papierosów wynika z kilku mechanizmów:

dym tytoniowy uszkadza śródbłonek naczyń krwionośnych;
składniki dymu tytoniowego zwiększają aktywność płytek krwi, prowadząc do większego prawdopodobieństwa ich nadmiernej agregacji. Zwiększona krzepliwość krwi jest w głównej mierze odpowiedzialna za powstawanie zawału i determinuje jego rozległość;
następuje wzrost skłonności do skurczów naczyń wieńcowych (prowadzi to do odczucia bólu w klatce piersiowej , a przy długotrwałym skurczu do zawału mięśnia sercowego) [2];

Palenie papierosów nasila objawy choroby niedokrwiennej serca i zwiększa ryzyko zgonu

Palenie papierosów przez pana Tomasza po zdiagnozowaniu u niego nadciśnienia tętniczego i włączenia do jego farmakoterapii metoprololu nie było rozsądne. Wykazano, że u pacjentów palących papierosy występuje osłabiona skuteczność działania beta-blokerów, do których należy metoprolol. Decyzja o porzuceniu nałogu po przebytym zawale mięśnia sercowego jest niezwykle istotnym wydarzeniem w życiu pana Tomasza. U osób kontynuujących palenie papierosów po przebytym zawale mięśnia sercowego, przeżywalność w okresie 8 lat wynosi zaledwie 23%. Natomiast, gdy po wystąpieniu zawału mięśnia sercowego pacjent zdecyduje się na porzucenie nałogu, przeżywalność w okresie 8 lat wzrasta do ponad 50% [1,2]. Dlatego rzucenie palenia należy uznać za najważniejszy element niefarmakologicznej terapii zmniejszania ryzyka wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych [1].

Farmaceuta w rozmowie z pacjentem stara się wyjaśnić, jakie zalety niesie ze sobą rzucenie palenia papierosów w odniesieniu do ryzyka związanego z występującymi u pana Tomasza chorobami przewlekłymi. Ponadto uspokaja go w związku z nieudaną próbą rzucenia palenia sprzed kilku lat. Farmaceuta wspomina, że zaledwie 10% palaczy podejmujących próbę rzucenia palenia, osiąga sukces [3]. W związku z tym zachęca go, do podjęcia kolejnej próby walki z nałogiem. Ze względu na to, że poprzednio stosowany preparat z cytyzyną okazał się nieskuteczny, tym razem proponuje mu wybrać nikotynową terapię zastępczą. Polega ona na zastąpieniu nikotyny pochodzącej z papierosów, nikotyną w innej postaci- pozbawionej szkodliwych substancji znajdujących się w dymie papierosowym [3].

Zastosowanie nikotynowej terapii zastępczej ma na celu stopniowe zmniejszenie głodu nikotynowego, przy jednoczesnym niwelowaniu ryzyka wystąpienia przykrych objawów zespołu abstynencyjnego (np. bólów głowy). Następuje to poprzez zmniejszenie zależności funkcjonowania organizmu od konieczności przyjmowania nikotyny. Celem takiego działania jest odzwyczajenie od palenia papierosów i całkowite zaprzestanie stosowania jakichkolwiek produktów z nikotyną w składzie. Nikotynowa terapia zastępcza jest dostępna pod różnymi postaciami:

gumy do żucia;
pastylki do ssania;
systemy transdermalne;
aerozole doustne [4,5];

W aptece preparaty należące do niej można otrzymać bez recepty. Panu Tomaszowi ze względu na bardzo dużą ilość wypalanych papierosów (powyżej 20 dziennie) zalecana zostaje terapia przy użyciu gum do żucia [5]. Farmaceuta zaleca pacjentowi żucie gumy zawierającej 4 mg nikotyny w odstępach 1-2 -godzinnych aż do momentu pojawienia się smaku i uczucia mrowienia w jamie ustnej. Następnie należy umieścić gumę pomiędzy policzkiem a dziąsłami. Czynność ta powinna trwać ok. 30 minut. Wówczas nie powinno się spożywać żadnych posiłków oraz płynów. W ciągu doby pan Tomasz nie powinien stosować więcej niż 8-12 gum. Co więcej, w ciągu 3 miesięcy od początku terapii zaleca się, by spróbował on zastosować gumy do żucia z mniejszą zawartością nikotyny (2 mg), a przez kolejne kilka miesięcy rozpoczął stopniowe ich odstawianie (do 6 miesięcy od początku kuracji). Pacjent został także poinformowany o wystąpieniu możliwych działań niepożądanych, takich jak suchość w jamie ustnej, podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, kaszel, czy zaburzenia snu [5,6].

Pan Tomasz został także poinformowany o bardzo ważnej roli, jaką odgrywają metody psychologiczne w procesie rzucania palenia. Mowa tu o takich działaniach jak:

nagradzaniu siebie za niepalenie papierosów;
samokontrola swojego nałogu, np. oduczenie się odruchu palacza, czyli chęci ciągłego trzymania czegoś w ręce;
psychoterapia grupowa, czyli spotkania z innymi uzależnionymi osobami i wymiana doświadczeń w dotarciu do celu [2];

Również, jako sposób wspomagający rzucenie palenia należy rozważyć akupunkturę. Ta niekonwencjonalna metoda, pozwala na rozluźnienie swojego ciała, zredukowanie stresu i pozbycie się w ten sposób chęci palenia. Jest coraz częściej wykorzystywana jako metoda wspomagająca farmakoterapię u osób zmagających się z nałogiem palenia tytoniu [3].

Literatura:

Walewska E, Ścisło L, Szczepanik A, Nowak A, Gądek M, Machnik K. Palenie tytoniu wśród pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2015; 3:170-175.
Kośmicki M. Palenie tytoniu przez pacjentów z chorobą niedokrwienną serca- możliwości terapii. Przewodnik Lekarza: 38-47
Lempart A. Sposoby zaprzestania nałogu palenia papierosów- mity i kontrowersje. Akademia Krakowska Frycza-Modrzewskiego. Kraków 2015, dostęp online: https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/2813/Aleksandra%20Lempart.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Lachowicz M. Uzależnienie od papierosów – jak zwiększyć szanse na pokonanie nałogu? Aptekarz Polski 2020; dostęp online: https://www.aptekarzpolski.pl/wiedza/uzaleznienie-od-papierosow-jak-zwiekszyc-szanse-na-pokonanie-nalogu/6/
Mejza F, Cedzyńska M, Bała M, Górecka D. Uzależnienie od tytoniu, Medycyna Praktyczna 2022; dostęp online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.23.
CHPL Nicorette gumy do żucia.