REKLAMA
pon. 4 września 2023, 07:30

Prezydent podpisał kolejną ustawę ważną dla pracowników aptek

W miniony piątek (1 września) Prezydent podpisał ustawę z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych. Jest ona ważna dla rynku aptecznego z dwóch powodów. Po pierwsze reguluje zasady wykonywania zawodu technika farmaceutycznego. Po drugie zawiera przepisy umożliwiające organizację kursów kwalifikacyjnych dla farmaceutów.

Ustawa o niektórych zawodach medycznych reguluje zasady wykonywania zawodu technika farmaceutycznego, ale też otwiera drogę farmaceutom do kursów kwalifikacyjnych (fot. Shutterstock)
Ustawa o niektórych zawodach medycznych reguluje zasady wykonywania zawodu technika farmaceutycznego, ale też otwiera drogę farmaceutom do kursów kwalifikacyjnych (fot. Shutterstock)

1 września Prezydent podpisał ustawę z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych. Jej celem jest uregulowanie zasad i warunków wykonywania następujących zawodów medycznych:

  • asystentka stomatologiczna,
  • elektroradiolog,
  • higienistka stomatologiczna,
  • instruktor terapii uzależnień,
  • opiekun medyczny,
  • optometrysta,
  • ortoptystka,
  • podiatra,
  • profilaktyk,
  • protetyk słuchu,
  • technik farmaceutyczny,
  • technik masażysta,
  • technik ortopeda,
  • technik sterylizacji medycznej,
  • terapeuta zajęciowy.

W ustawie uregulowano ponadto zasady ustawicznego rozwoju zawodowego oraz zasady odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących wyżej wskazane zawody medyczne. Ma ona na celu „wprowadzenie mechanizmu mającego zapewnić dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom w danym zawodzie, którzy posiadają wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki lub kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje, wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego.”

Wymagane, dla określonych w ustawie zawodów medycznych, wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zawodu medycznego zostały uregulowane szczegółowo w załączniku do ustawy.

Co istotne zgodnie z ustawą osoba wykonująca zawód medyczny będzie traciła uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego w przypadku:

  1. utraty albo ograniczenia zdolności do czynności prawnych;
  2. pozbawienia praw publicznych;
  3. prawomocnego skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
  4. pozbawienia uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego.

Kursy kwalifikacyjne dla farmaceutów

Oprócz uregulowania zasad wykonywania wspomnianych zawodów medycznych, ustawa zawiera także zmiany w ustawie o zawodzie farmaceuty. Dotyczą one zasad organizacji kursów kwalifikacyjnych dla farmaceutów, które mają im pozwolić na świadczenie w aptekach nowych usług.

Przypomnijmy, że we wrześniu ubiegłego roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie kursów kwalifikacyjnych dla farmaceutów. Dokument miał umożliwić opracowanie programu kursów, dzięki którym farmaceuci mogliby nabywać uprawnienia do świadczenia nowych usług. A konkretnie rozporządzenie wskazuje na trzy kursy kwalifikacyjne. Dwa z nich przygotują farmaceutów do przeprowadzania badań kwalifikacyjnych i szczepień przeciw COVID-19 oraz grypie, a trzeci do wykonywania podstawowych badań diagnostycznych:

  • ciśnienia krwi,
  • tętna,
  • pulsu oraz saturacji krwi,
  • pomiaru masy ciała,
  • wzrostu i obwodu w pasie, a także obliczania wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index) i stosunku obwodu talii do obwodu bioder (WHR – ang. Waist-Hip Ratio),
  • testu stężenia glukozy we krwi,
  • kontroli panelu lipidowego (cholesterol, frakcja HDL i LDL oraz trójglicerydy)
  • szybkiego testu do wykrywania grypy, stężenia białka C-reaktywnego, antygenu Streptococcus z Grupy A, Helicobacter – testu z krwi.

Problemem jednak okazały się zapisy w ustawie o zawodzie farmaceuty, określające czas trwania każdego z takich kursów. Zgodnie z ustawą powinny one bowiem trwać nie krócej niż 2 miesiące. Eksperci oceniali, że to zdecydowanie za długo. Głosy w tej sprawie dotarły do resortu zdrowia, który obiecywał zmianę przepisów. Ostatecznie trzeba było na nią czekać aż do maja, gdy podczas posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia, przyjęto poprawkę w tej sprawie właśnie do projektu ustawy o niektórych zawodach medycznych (druk nr 3183).

Poprawka zawiera zmianę w art. 75 ust. 3 pkt 1 ustawy o zawodzie farmaceuty i zakłada możliwość realizowania kursów kwalifikacyjnych trwających krócej niż 2 miesiące.

Ostatnia przeszkoda usunięta

Podpisana przez Prezydenta ustawa likwiduje ostatnią przeszkodę, jaka stała na drodze do organizacji kursów kwalifikacyjnych dla farmaceutów. Na początku tego roku resort zdrowia usunął bowiem inny problem, który znajdował się w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w tej sprawie. W jego pierwotnej wersji znalazł się bowiem problematyczny opis zakresu kursu kwalifikacyjnego ze szczepień przeciwko grypie. Jak się okazuje, dotyczył on samego przeprowadzania badania kwalifikacyjnego… bez szczepienia.

Na problem ten farmaceuci zwracali uwagę już od kilku miesięcy. Mówił o nim również prof. Ryszard Gellert w trakcie programu „Kwadrans z farmacją”, na początku grudnia 2022 r. Ostatecznie resort „naprawił” rozporządzenie, a jego nowelizacja została opublikowana 25 maja w Dzienniku Ustaw. Zmiany wejdą w życie 9 czerwca.

Wszystko to sprawia, że już wkrótce będą mogły ruszyć kursy kwalifikacyjne dla farmaceutów. Za przygotowanie ich programu od strony merytorycznej odpowiada zespół, w skład którego wchodzą m.in. Prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, Konsultant krajowy w dziedzinie farmacji klinicznej, Konsultant krajowy w dziedzinie farmacji aptecznej, Konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii. Przygotowany przez zespół program zostanie przedstawiony CMKP do akceptacji, a następnie przedłożony Ministrowi Zdrowia do podpisu.

Kursy kwalifikacyjne nie dla wszystkich

Na kursy kwalifikacyjne szczególnie mocno liczą młodzi farmaceuci, chcący nabyć uprawnienia do wykonywania szczepień. Aktualnie nie są bowiem już organizowane szkolenia w tym zakresie. Farmaceuci mogli w nich brać udział przez zaledwie kilka miesięcy, w trakcie pandemii. Kiedy zainteresowanie nimi spadło, ministerstwo zdrowia zakończyło ich finansowanie, a CMKP organizację.

Warto przypomnieć, że o możliwość odbycia kursu kwalifikacyjnego będą mogli wnioskować wyłącznie farmaceuci z udokumentowanym co najmniej 12-miesięcznym stażem pracy w zawodzie, w pełnym wymiarze. Innymi słowy nie będą mogli z nich skorzystać świeżo upieczeni absolwenci farmacji, którzy dopiero rozpoczynają swoją pracę zawodową. Póki co nie jest też roztrzygnięcia kwestia finansowania kursów kwalifikacyjnych. Wiele wskazuje na to, że zainteresowani nimi farmaceuci będą musieli sami pokrywać ich koszt.

Ustawa dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Natomiast zapisana w niej zmiana w art. 75 ust. 3 pkt 1 ustawy o zawodzie farmaceuty wchodzi w życie dzień po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

©MGR.FARM

Artykuł sponsorowany
Redakcja mgr.farm

Kontaktowe zmiany skórne – jak sobie z nimi radzić?

18 września 202308:50

Lato to okres, kiedy zdecydowanie chętniej odsłaniamy swoją skórę. To w prosty sposób zwiększa jej kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. W niektórych sytuacjach skutkować może to pojawieniem się na skórze określonych zmian, będących efektem kontaktu skóry z różnego rodzaju czynnikami zewnętrznymi. Mówimy wówczas o alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry, określanym nierzadko jako alergia kontaktowa [1,2].

Lato to okres, kiedy zdecydowanie chętniej odsłaniamy swoją skórę. (fot. Shutterstock)

ALERGIA KONTAKTOWA – CO TO TAKIEGO?

Alergią kontaktową nazywamy skórne reakcje alergiczne, które mają zwykle charakter zapalny [2]. Zmiany te indukowane są przez kontakt skóry z substancjami ze środowiska zewnętrznego. Związki drażniące po  zetknięciu ze skórą wywołują odczyn alergiczny. Efekt? Kontaktowe zmiany skórne. Charakteryzują się one silnym świądem, obrzękiem, rumieniem, a w ostrej fazie również wysiękiem.

Intensywność objawów skórnych uzależniona jest od kilku czynników [1]. Nie bez znaczenia dla wyglądu zmian jest stan bariery naskórkowej. Podatność na określone związki drażniące jest także cechą osobniczą, dlatego też pewien udział w rozwoju zmian skórnych ma czynnik genetyczny. Wśród innych istotnych elementów, wymienić należy czas ekspozycji na czynnik uczulający, a także rodzaj tego czynnika[2]. W okresie letnim alergiczne kontaktowe zapalenie skóry jest często powodowane kontaktem z uczulającymi roślinami. 

ROŚLINY I KONTAKTOWE ZAPALENIE SKÓRY

Rośliny to rodzaj czynnika drażniącego, któremu przypisuje się częste wywoływanie kontaktowych zmian skórnych [1,3,4]. Mechanizm, na drodze którego na skórze dochodzi do powstania różnorodnych zmian, uzależniony jest od danej rośliny. Niemniej jednak wyróżnia się przede wszystkim mechanizm drażniący, alergiczny oraz toksyczny [1].

Skutkiem oddziaływania rośliny o takim potencjale może być:

  • kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia – podrażnienie może mieć podłoże mechaniczne (np. kolce) lub chemiczne (w odniesieniu do związków chemicznych zawartych w roślinach)
  • alergiczne kontaktowe zapalenie skóry – u osób wykazujących cechy alergii na dany alergen
  • reakcja fitofototoksyczna – będąca efektem kontaktu z daną rośliną i późniejszej ekspozycji na promieniowanie UV – dotyczy np. barszczu Sosnowskiego [1,4].

Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia bardzo często wywołują kaktusy, zboża i trawy [1]. Z kolei podrażnienia chemiczne to efekt kontaktu ze związkami chemicznymi, znajdującymi się w roślinach. Zwykle są to: szczawian wapnia, izotiocyjaniny, alkaloidy [1]. 

ALERGIA KONTAKTOWA – NA CO JESZCZE?

Pajęczaki (tj. o pająki, kleszcze, roztocza czy też o przędziorek) również mogą wywoływać zmiany skórne o podłożu alergicznym [6,7]. Na skutek reakcji organizmu na ukąszenie, następuje uwalnianie histaminy z komórek tucznych. Histamina aktywuje receptory H1, które znajdują się na powierzchni komórek śródbłonka, nabłonka, mięśni gładkich naczyń krwionośnych oraz limfocytów, makrofagów, eozynofilii i bazofilii. W następstwie: wzrasta stężenie cytokin prozapalnych, przepuszczalność naczyń krwionośnych, kurczliwość mięśni gładkich, w tym tych znajdujących się w naczyniach krwionośnych. To wszystko powoduje obrzęk, świąd i zaczerwienienie.[13]

W Polsce najbardziej rozpowszechniona jest alergia kontaktowa na nikiel – nawet 17% społeczeństwa doświadcza tego typu alergii [1]. Co ciekawe – problem nawet 4 razy częściej dotyczy kobiet. Związane jest to z popularnością tego metalu w produkcji m.in. biżuterii czy zegarków. Używany jest on także do wytwarzania monet, noży, metalowych części implanów oraz narzędzi [15]. Prawie 25% przypadków alergii kontaktowej na nikiel związana jest z wykonywaną pracą. Do zawodów najbardziej narażonych zaliczane są: fryzjerzy, lekarze, stomatolodzy,oraz pracownicy fabryk metalurgicznych. W jaki sposób można przeciwdziałać skutkom tego typu reakcji alergicznych?

Z POMOCĄ PRZYJŚĆ MOGĄ MIEJSCOWE LEKI PRZECIWHISTAMINOWE

Histamina to związek obecny w soku niektórych roślin, np. pokrzywy. To także substancja magazynowana przez komórki tuczne i uwalniana po kontakcie z czynnikiem alergizującym [8]. Histamina odpowiada za rozwój reakcji alergicznej, której efektem może być świąd i rumień pojawiający się na skórze..  Skuteczna terapia alergicznego kontaktowego zapalenia skóry opiera się na zastosowaniu odpowiednich leków przeciwhistaminowych.

Difenhydramina to lek przeciwhistaminowy I generacji [9]. Ma zdolność do odwracalnego wiązania się z receptorami H1.Po związaniu się z nimi uniemożliwia przyłączenie się do nich histaminy- substancji wywołującej nieprzyjemne dolegliwości skórne, m.in. świąd, obrzęk i zaczerwienienie. W ten sposób zapobiega ich wystąpieniu.  [9,10].–

Oprócz zastosowania substancji przeciwhistaminowej, w niwelowaniu objawów kontaktowego zapalenia skóry korzystne może okazać się również stosowanie lidokainy. Substancja ta posiada zdolność do odwracalnego blokowania kanałów sodowych znajdujących się w błonie komórkowej. Przez to zmniejsza się jej przepuszczalność dla jonów Na+ i zablokowany zostaje proces depolaryzacji. Przekłada się to na brak osiągnięcia, tzw. progu czynnościowego, przez co nie są przenoszone impulsy elektryczne. W efekcie w miejscu aplikacji lidokainy nie jest odczuwany ból. [14]Dzięki zastosowaniu lidokainy, pacjent nie odczuwa nieprzyjemnego i dokuczliwego bólu i swędzenia. Warto wspomnieć, że dodatkową zaletą jest szybki początek działania lidokainy – efekt pojawia się już w czasie 2 minut od aplikacji na skórę [10,11].

ALLEFIN ŻEL NA SKÓRĘ

Allefin to produkt leczniczy wskazany w objawowym leczeniu kontaktowych zmian alergicznych i zapalnych skóry z towarzyszącym świądem, reagujących na leczenie lekami antyhistaminowymi i powstałych w skutek działania czynników zewnętrznych, takich jak: ukąszenia i ugryzienia (np. owadów, pajęczaków), kontakt z niektórymi roślinami (np. pokrzywą, bluszczem), poparzenie przez meduzy. [10]. Dużą zaletą leku Allefin jest obecność w jego składzie 2 substancji czynnych: przeciwhistaminowej difenhydraminy i miejscowo znieczulającej lidokainy.

Ważne – produkt leczniczy Allefin może być stosowany u dzieci już powyżej 2 roku życia. Co więcej – początek działania (dzięki obecności lidokainy) obserwowany jest już w czasie poniżej 2 minut od aplikacji na skórę [10]. Allefin to zatem dobre rozwiązanie w kontekście kontaktowych zmian skórnych.

 

Literatura:

  1. Poparzenia przez rośliny – zbiór praktycznych informacji, Klaudia Dopytalska, i inni, Dermatologia po Dyplomie, 2021, 04
  2. Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowania, Alergia Astma Immunologia, 2007, 12(3): 109-127
  3. Distribution, ecology, chemistry and toxicology of plant stinging hairs, Hans-Jurgen Ensikat, et.al., Toxins 2021,13,141
  4. Reakcja fitofototoksyczna ze współistniejącymi zmianami odpowiadającymi erythema multiforme związana z ekspozycją na barszcz Sosnowskiego, Andrzej K. Jaworek, Karolina Michałek, Anna Wojtas-Pełc, Przegl. Dermatol 2017, 104, 16-21
  5. Kontaktowe zapalenie skóry: od patomechanizmu do immunotoksykologii, Stefan F. Martin, Alergologia po Dyplomie, tom 4, nr 1, 2013
  6. Najczęściej występujące przyczyny i rodzaje alergii u dzieci w świetle aktualnej epidemiologii, Ewa Dadas-Stasiak, Bolesław Kalicki, Anna Jung, Pediatr Med. Rodzi 2010, 6(2), 9. 92-99
  7. Pajęczaki jako czynniki narażenia zawodowego, Wiadomości Parazytologiczne, T.41(3), 1995: 253-266
  8. Topical antihistamines display potent anti-inflammatory activity linked in part to enhanced permeability barier function, Tzu-Kai Lin, et.al., J Invest Dermatol. 2013 Feb; 133(2): 469-478
  9. Aktualne możliwości leczenia atopowego zapalenia skóry z perspektywy pediatry, Barbara Klasa, Ewa Cichocka-Jarosz, Przegląd Lekarski 2017/74/8
  10. Charakterystyka Produktu Leczniczego Allefin
  11. Lidocaine and pain management in the emergency department: a review article, Samad Ej Golzari, et.al., Anesth Pain Med. 2014 February; 4(1): e15444
  12. Topical lidocaine for chronic pain treatment, Marion Voute, et.al., Drug Design, Development and Therapy 2021: 15 4091-4103
  13. Sybilski A. Rola desloratadyny jako skutecznego i bezpiecznego leku przeciwhistaminowego. Standardy Medyczne/ Pediatria
  14. Makuła M, Szkutnik- Fiedler D. Środki znieczulające miejscowo, Farmacja Współczesna 2018; 11: 83-88.
  15. Profilaktyka chorób zawodowych skóry poradnik dla lekarzy pod redakcją Beaty Kręcisz, Instytut Medycyny Pracy im. Prof. J. Nofera, Łódź, 2010

Allefin, (20 mg + 10 mg)/g, żel. Skład: 1 g żelu zawiera: 20 mg difenhydraminy chlorowodorku (Diphenhydramini hydrochloridum) i 10 mg lidokainy chlorowodorku jednowodnego (Lidocaini hydrochloridum monohydricum). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: 1 g żelu zawiera: 60 mg glikolu propylenowego (E 1520). Postać farmaceutyczna: Żel. Wskazania do stosowania: Produkt leczniczy Allefin jest wskazany w objawowym leczeniu kontaktowych zmian alergicznych i zapalnych skóry z towarzyszącym świądem, reagujących na leczenie lekami antyhistaminowymi i powstałych w skutek działania czynników zewnętrznych, takich jak: ukąszenia i ugryzienia (np. owadów, pajęczaków), kontakt z niektórymi roślinami (np. pokrzywą, bluszczem), poparzenie przez meduzy. Produkt leczniczy Allefin jest wskazany do stosowania u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku powyżej 2 lat. Dawkowanie i sposób podawania: Dawkowanie: Nanieść niewielką ilość żelu na zmienione miejsce na skórze i delikatnie rozprowadzić. Stosować w zależności od potrzeb 2 lub 3 razy na dobę. Sposób podawania: Podanie na skórę. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Dermatozy wysiękowe i pęcherzykowe. Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 2 lat. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Produkt leczniczy należy stosować ostrożnie po przebytych porażeniach neurologicznych oraz w niewydolności mięśnia sercowego. Nie należy nasłoneczniać skóry leczonej produktem Allefin. Działania niepożądane: Dotychczas nie stwierdzono nasilonych działań niepożądanych po miejscowym podaniu difenhydraminy i lidokainy. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych): Rumień, reakcja alergiczna. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 26329. Kategoria dostępności: Produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC.

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

0 komentarzy - napisz pierwszy Komentujesz jako gość [ lub zarejestruj]