Czy pierwszy Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny odbędzie się jeszcze w tym roku?

Zgodnie z brzmieniem Ustawy o Zawodzie Farmaceuty dwa razy do roku będzie odbywał się Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny. Dzięki niemu pracę w polskiej aptece będzie mógł podjąć farmaceuta spoza UE, bez konieczności nostryfikacji dyplomu. Pierwszy tego typu egzamin może odbyć się już jesienią…

W czerwcu do FEW przystąpiło 62 farmaceutów z Ukrainy, 9 z Białorusi i 1 z Azerbejdżanu (fot. Shutterstock)

Do 31 lipca chętni do przystąpienia do FEW powinni złożyć wniosek do Dyrektora Centrum Egzaminów Medycznych (fot. Shutterstock)

Dokładnie 10 lipca weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego. Dokument został wydany na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o zawodzie farmaceuty. Rozporządzenie określa zasady organizowania i przeprowadzania FEW, który jest nowością jeśli chodzi o zasady uznawania kwalifikacji farmaceutów, chcących podjąć pracę w zawodzie w Polsce (czytaj również: FEW: 4 godziny na 200 pytań i 650 zł opłaty egzaminacyjnej).

Do FEW będą mogli przystąpić farmaceuci spoza Unii Europejskiej. Do tej pory jedynym sposobem uznania ich kwalifikacji była nostryfikacja dyplomu ukończenia studiów. W ocenie resortu zdrowia procedura ta była jednak zbyt długotrwała, co zniechęcało wielu farmaceutów do podjęcia pracy w Polsce. Dlatego opracowano nową procedurę (analogiczną jak w przypadku lekarzy) opartą o egzamin centralny, która jednolicie dla wszystkich będzie badała spełnienie minimalnych wymogów kształcenia.

Ministerstwo w trakcie procedowania zapisów o FEW przekonywało, że nie będzie on zastępował postępowania nostryfikacyjnego prowadzonego na uczelni. Będzie uznaniem kwalifikacji do celów zawodowych (spełniając warunki wskazane w przepisach Unii Europejskiej). Nie będzie natomiast uznaniem wykształcenia do celów akademickich i naukowych. Farmaceuta, który uzyska prawo wykonywania zawodu po zdaniu FEW nie będzie mógł korzystać z możliwości, jakie daje nostryfikacja dyplomu. Mowa tutaj o możliwości podjęcia kształcenia w szkole doktorskiej czy zatrudnienia w uczelni w charakterze nauczyciela (czytaj również: NIA zaniepokojona Farmaceutycznym Egzaminem Weryfikacyjnym).

Kiedy pierwszy FEW?

Zgodnie z brzmieniem ustawy o zawodzie farmaceuty Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny ma być organizowany dwa razy w roku przez Centrum Egzaminów Medycznych. Pierwszy termin ma być wyznaczany w okresie od 15 maja do 15 czerwca. Drugi termin egzaminu przewidziano z kolei między 15 października i 15 listopada. Co ciekawe ustawa przewiduje, że osoby zamierzające przystąpić do FEW w drugim ze wskazanych terminów, mają złożyć do dyrektora CEM wniosek najpóźniej do 31 lipca danego roku.

To oznacza, że zostały niespełna 2 tygodnie dla tych farmaceutów spoza UE, którzy chcieliby jeszcze w tym roku zaliczyć FEW i podjąć pracę w polskiej aptece. Co ciekawe Centrum Egzaminów Medycznych w żaden sposób nie komunikuje możliwości składania takich wniosków – mimo, że od od 10 lipca obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia dokładnie określające zasady przeprowadzania FEW. W odpowiedzi na nasze pytanie CEM potwierdziło jednak, że taki egzamin jeszcze w tym roku się odbędzie (czytaj również: Wątpliwości wokół Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego).

200 pytań i 4 godziny

Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny ma składać się z 200 pytań testowych. Aby go zdać, należy poprawnie zaznaczyć 60% odpowiedzi. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie FEW precyzuje jaki będzie przebieg i zakres egzaminu. A ma on zawierać pytania z następującego zakresu:

biomedyczne podstawy farmacji;
fizykochemiczne podstawy farmacji;
analiza, synteza i technologia leków;
biofarmacja i skutki działania leków;
praktyka farmaceutyczna

Egzamin będzie trwał 4 godziny. Aby do niego przystąpić farmaceuta będzie musiał uiścić opłatę w wysokości 650 zł.

Kontrowersje wokół FEW i sprzeciw farmaceutów

Przypomnijmy, że wprowadzenie zapisów o FEW do ustawy o zawodzie farmaceuty wywołało kontrowersje w trakcie jej procedowania. Część środowiska protestowała przeciwko takiemu rozwiązaniu, obawiając się napływu farmaceutów z Ukrainy na polski rynek. Do Ministra Zdrowia trafiła również oddolna petycja młodych farmaceutów w tej sprawie.

– Naszym zdaniem, wprowadzenie FEW odbije się negatywnie na pacjentach, którzy będą obsługiwani przez osoby o niższych kwalifikacjach. Sprowadzenie farmaceutów spoza UE, gdzie standardy często są niższe, metody leczenia nieeuropejskie, a dyplom uzyskuje się niekiedy poprzez zapłacenie odpowiedniej ilości pieniędzy, może spowodować zagrożenie zdrowia, a nawet życia pacjentów. Dodatkowo, słaba znajomość języka polskiego, który jest językiem trudnym, może przyczynić się do niezrozumienia pacjenta, które powinno być perfekcyjne jeśli chodzi o sprawy zdrowia – pisali autorzy petycji.

Farmaceuci przede wszystkim obawiają się napływu dużej liczby farmaceutów ze wschodu i obniżenia prestiżu zawodu. Ich zdaniem spowoduje jeszcze większą jego degradację i ucieczkę polskich specjalistów, ale też obniżenie wynagrodzeń na rynku (czytaj również: Farmaceuci przeciwni FEW. Setki podpisów pod petycją do Ministerstwa…).

Samorząd przeciwny nowym przepisom

Przeciwko wprowadzeniu FEW protestował też samorząd aptekarski. Naczelna Rada Aptekarska wydała nawet w tej sprawie oficjalne stanowisko przekonując, że Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny nie jest w stanie zweryfikować, niejednokrotnie głębokich, różnic programowych pomiędzy polskimi standardami kształcenia, a standardami obowiązującymi poza Unią Europejską.

W ocenie NRA, umożliwienie farmaceutom spoza Unii Europejskiej nabycia kwalifikacji zawodowych w drodze Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego przyczyni się do powstania dwóch kategorii farmaceutów. Z jednej strony będą farmaceuci, których kwalifikacje są zbieżne z polskimi standardami kształcenia, potwierdzonymi w procesie nostryfikacji dyplomu oraz farmaceutów. A z drugiej strony pojawią się farmaceuci, których kwalifikacje zostaną potwierdzone jedynie w drodze Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego, określającym mniejsze wymagania (czytaj równie: NIA negatywnie o Farmaceutycznych Egzaminach Weryfikacyjnych).

– Taki stan rzeczy w konsekwencji może stanowić niebezpieczeństwo dla samych pacjentów. Polski system kształcenia farmaceutów opiera się na ściśle zdefiniowanych podstawach programowych, umożliwiających nabycie odpowiedniej wiedzy, umiejętności i kompetencji. Polskie wydziały farmaceutyczne podlegają ponadto Polskiej Komisji Akredytacyjnej, która ocenia jakość kształcenia. Zaproponowany Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny jest egzaminem czysto teoretycznym, który nie gwarantuje prawidłowego zweryfikowania efektów kształcenia w zakresie umiejętności, które w przygotowaniu do wykonywania zawodu farmaceuty stanowią istotną część procesu kształcenia – skazuje NRA.

Samorząd aptekarski przekonywał, że FEW spowoduje obniżenie jakości wykształcenia osób, które zostaną dopuszczone do pracy w zawodzie farmaceuty na podstawie ścieżki pomijającej nostryfikację dyplomu, w tym w odniesieniu do doświadczenia kontaktu z pacjentem oraz innych praktycznych aspektów pracy w zawodzie farmaceuty. Ostatecznie jednak Ministerstwo Zdrowia nie zareagowało na te apele, a pierwszy FEW może odbyć się jeszcze w tym roku.

©MGR.FARM

Redakcja mgr.farm

Opuchnięte nogi? Zobacz, jak pomóc takim pacjentom

29 września 202309:32

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko – zwłaszcza w czasie nadchodzącej wiosny i lata [1]. Wśród czynników predysponujących to występowania tego typu dolegliwości jest m.in. wiek pacjenta [1]. Dlatego też osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym w obrębie kończyn dolnych. I to właśnie z takim problemem pojawiła się dziś w aptece Pani Maria.

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko. (fot. Shutterstock)

OPIS PRZYPADKU

Pacjentką, której problem dziś zostanie przybliżony jest 65-letnia Pani Maria. Przyszła do apteki z dokuczającym jej od dłuższego czasu problemem opuchniętych nóg. Pacjentka narzeka na dokuczliwe i praktycznie stale utrzymujące się obrzęki w nogach, przez co czuje się niekomfortowo. Zapytana jak długo zmaga się z tymi dolegliwościami odpowiedziała, że problem jest przewlekły, a widoczne na skórze żylaki utrzymują się już od dłuższego czasu. Pani Maria prosi Cię o rekomendację produktu, który zniwelowałby dokuczające jej uczucie ciężkości nóg i zmniejszył obecny na nogach obrzęk, gdyż stosowane dotychczas żele z heparyną nie okazały się zbyt skuteczne.
Pani Maria leczy się na nadciśnienie tętnicze, ale zapewnia, że terapia jest dobrze dobrana, a wartości ciśnienia są obecnie w normie. Co zatem można polecić Pani Marii?

OPUCHNIĘTE NOGI TO JEDEN Z OBJAWÓW CVD

CVD (ang. chronic venous disease), czyli przewlekła niewydolność żylna to schorzenie o stale rosnącej częstości występowania w populacji ogólnej – także w polskiej. Szacuje się, że problem ten w Polsce dotyczy nawet 47% kobiet i około 37% mężczyzn [1]. Wpływ na pojawienie się przewlekłej niewydolności żylnej mają zarówno czynniki modyfikowalne (jak tryb życia, wykonywana praca, czy też dieta i masa ciała) oraz niemodyfikowalne. Do tych drugich należą:

czynniki genetyczne (jeśli 1 rodzic miał żylaki to ryzyko pojawienia się ich u jego dziecka wynosi 40%, jeśli dwoje rodziców – ryzyko wzrasta aż do 90%!)
wiek – osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym kończyn dolnych
płeć żeńska [1].

Pacjenci dotknięci problemem CVD skarżą się najczęściej na uczucie ciężkości nóg, wynikające przede wszystkim z obrzęków w obrębie kończyn dolnych [1,2]. Poza tym może pojawić się ból i mrowienie, a także skurcze (zwłaszcza w porze nocnej) [1,2]. Obrzęki doskwierające pacjentom dotkniętym problemami z krążeniem żylnym wynikają przede wszystkim ze zmian w strukturze śródbłonka. Stan zapalny, spowodowany nadciśnieniem żylnym, przyczynia się do powstawania luk i przerw pomiędzy komórkami śródbłonka naczyniowego, przez co elementy krwi i osocza przesączają się do przestrzeni pozanaczyniowej tworząc obrzęk [1]. Właściwym postępowaniem powinno być zatem skupienie się na uszczelnieniu naczyń żylnych i limfatycznych oraz zmniejszeniu ich przepuszczalności [1,2]. Jak to zrobić?

DOBEZYLAN WAPNIA POMOŻE W PROBLEMIE OPUCHNIĘTYCH NÓG

Skoro właściwym postępowaniem w terapii CVD i obecnego w jej przebiegu obrzęku jest uszczelnienie naczyń i zmniejszenie ich przepuszczalności warto dobrym okiem spojrzeć na dobezylan wapnia.

Dobezylan wapnia to związek z długą historią stosowania w ramach terapii problemów żylnych [3,4]. W ramach swojej aktywności leczniczej wykazuje wielokierunkowe działanie [5]. Mając na uwadze dolegliwości, z jakimi po pomoc zgłosiła się Pani Maria warto podkreślić, że dobezylan wapnia:

uszczelnia śródbłonek naczyń włosowatych
zmniejsza przepuszczalność naczyń limfatycznych i poprawia drenaż limfatyczny
usprawnia przepływ krwi przez naczynia żylne poprzez zmniejszenie lepkości osocza krwi oraz agregacji płytek krwi i czerwonych krwinek [3,4].

Dobezylan wapnia przyczynia się zatem do redukcji obrzęków na drodze poprawy drenażu limfatycznego i uszczelniania naczyń żylnych. Efektywność w kontekście opuchniętych nóg potwierdzają też badania przeprowadzane na pacjentach z obrzękami kończyn dolnych. W jednym z nich związek przyczynił się do 24% spadku objętości dolnych części nóg, tym samym redukując znacznie problem obrzęku [6].

Tym, co również wyróżnia dobezylan wapnia jest dobry profil bezpieczeństwa i małe ryzyko występowania działań niepożądanych [3,4]. Związek nie wykazuje istotnych interakcji z innymi lekami, co w kontekście starszych pacjentów jest na pewno sporą zaletą [7].

DOBENOX FORTE NA PROBLEMY Z OBRZĘKAMI

Rekomendacją dla Pani Marii może być zatem produkt leczniczy Dobenox Forte [7]. Lek ten zawiera w swoim składzie dobezylan wapnia w dawce 500mg i może być przyjmowany 1-2x dziennie w przypadku:

występowania objawów przewlekłej niewydolności żylnej, takich jak bóle i nocne kurcze, uczucie ciężkości, obrzęk
występowania żylaków kończyn dolnych [7].

Dobenox Forte będzie zatem odpowiednim wyborem dla Pani Marii i pomoże jej zredukować dokuczający jej obrzęk nóg. Pamiętaj tylko, aby wspomnieć pacjentce o tym, że Dobenox Forte najlepiej przyjmować po posiłkach [7].

Literatura:

Przewlekła choroba żylna, Renata Zubilewicz, Andrzej Jaroszyński, Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 5, 400-404
Calcium dobesilate for chronic venous insufficiency: a systematic review, Agustin Ciapponi, et.al., Angiology, Volume 55, Number 2, 2004
Safety of calcium dobesilate in chronic venous disease, diabetic retinopathy and haemorrhoids, Herve Allain, et.al., Drug Safety 2004;27(9): 649-660
Leczenie farmakologiczne przewlekłej niewydolności żylnej i owrzodzeń żylnych, Marek Ciecierski, https://marekciecierski.pl/choroby-zyl/przewlekla-niewydolnosc-zylna/
Dobezylan wapnia – nowe zastosowania, Karolina Lesner, Adam Reich, Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 4, 134-138
Effectiveness and safety of calcium dobesilate in treating chronic venous insufficiency: randomized, double-blind, placebo-controlled trial, K.H. Labs, et.al., Phlebology 2004; 19: 123-130
Charakterystyka Produktu Leczniczego Dobenox Forte

DOBENOX Forte, 500 mg, tabletki powlekane. Skład: 1 tabletka zawiera 500 mg wapnia dobezylanu jednowodnego (Calcii dobesilas monohydricus). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza jednowodna. Postać farmaceutyczna: tabletka powlekana. Wskazania do stosowania: Objawy przewlekłej niewydolności krążenia żylnego kończyn dolnych (bóle i nocne kurcze nóg, uczucie ciężkości nóg, parestezje, obrzęk, zmiany skórne na tle zastoju krwi), żylaki kończyn dolnych. Objawowe leczenie żylaków odbytu. Dawkowanie i sposób dawkowania: Zalecana dawka dobowa dla osób dorosłych to 500 mg do 1000 mg dobezylanu wapnia jednowodnego: niewydolność żylna – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę; żylaki odbytu – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę. Podanie doustne. Tabletki należy przyjmować po posiłkach w celu uniknięcia lub zminimalizowania objawów niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenie i środki ostrożności dotyczące stosowania: Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy, z nawracającym zapaleniem błony śluzowej żołądka oraz z niewydolnością nerek. W przypadku ciężkiej niewydolności nerek, jeśli konieczna jest dializoterapia, dawkę produktu leczniczego należy zmniejszyć. Na podstawie doniesień o działaniach niepożądanych stwierdzono, że przyjmowanie wapnia dobezylanu jednowodnego może bardzo rzadko wywołać agranulocytozę, związaną prawdopodobnie z reakcją nadwrażliwości. Agranulocytoza może objawiać się wysoką gorączką, zakażeniami w obrębie jamy ustnej, bólem gardła, zmianami zapalnymi w obrębie odbytu i narządów płciowych oraz innymi objawami, które wskazują na zakażenie. Pacjent musi być poinformowany, że w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów zakażenia, powinien zgłosić je lekarzowi. W razie wystąpienia takiej sytuacji, konieczne jest sprawdzenie morfologii krwi wraz z rozmazem oraz zaprzestanie stosowania produktu leczniczego. Produkt zawiera laktozę jednowodną. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy–galaktozy. Jedna tabletka DOBENOX Forte zawiera 50 mg laktozy. Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia żołądka i jelit: Rzadko: nudności, biegunka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Rzadko: odczyny skórne. Zaburzenia mięśniowo–szkieletowe i tkanki łącznej: Rzadko: bóle stawów. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: agranulocytoza. Opisywane działania niepożądane na ogół przemijały samoistnie po zaprzestaniu leczenia. W razie wystąpienia objawów zakażenia produkt należy odstawić. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO–LEK S.A. 51–131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: pozwolenie nr 22090. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC.