REKLAMA
śr. 19 lutego 2020, 11:57

Jak problem nitrozoamin może wpłynąć na rynek leków?

„W roku 2019 przebadaliśmy łącznie 954 próbki produktów leczniczych, wśród których ok. 3,3% nie spełniało wymagań określonych w zatwierdzonej dokumentacji” – mówi dr n. farm. Anna Kowalczuk w rozmowie z MGR.FARM. Najczęściej stwierdzane niezgodności z obowiązującymi wymaganiami dla danego leku dotyczą przekroczenia limitów zanieczyszczeń.

Anna Kowalczuk skomentowała decyzję o odwołaniu ze stanowiska Dyrektor NIL oraz plany likwidacji instytutu (fot. MGR.FARM)
Do momentu przypadkowego zidentyfikowania nitrozoaminy NDMA w walsartanie, nie były prowadzone badania w kierunku celowanego wykrywania obecności tych zanieczyszczeń (fot. MGR.FARM)

W grudniu media poinformowały o stwierdzeniu obecności nitrozoamin w lekach z metforminą. Póki co nie podjęto jednak decyzji wstrzymaniu lub wycofaniu ich z obrotu. Cały czas czekamy na wynik analiz, do których przeprowadzenia zostały zobligowane podmioty odpowiedzialne. Badania w tym obszarze prowadzi także Narodowy Instytut Leków, który otrzymane wyniki raportuje do Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. Co czeka rynek farmaceutyczny, jeśli potwierdzą się najgorsze prognozy dotyczące zanieczyszczenia metforminy?

– Sądzę, że po przeprowadzeniu analiz ryzyka, potwierdzonych badaniami analitycznymi, producenci leków w przypadku stwierdzenia występowania zanieczyszczeń nitrozoaminami podejmą w pierwszej kolejności próby wyeliminowania nitrozoamin z profilu zanieczyszczeń, poprzez zmiany procesowe, a gdy to będzie niemożliwe wprowadzą dla nich, w rutynowym podejściu, limity i monitoring, obejmujący badania każdej serii produktu wprowadzanego na rynek – uważa dr n. farm. Anna Kowalczuk, szefowa Narodowego Instytutu Leków.

W wywiadzie udzielonym do najnowszego numeru magazynu MGR.FARM podkreśla, że pozyskane doświadczenie i świadomość niezauważanych dotychczas zagrożeń, dzięki rozwojowi metod analitycznych niewątpliwie korzystnie wpłynie na jakość dostępnych na rynku leków oraz pozwoli uniknąć podobnych problemów w przyszłości. W tym kontekście mówi się również o okresie przejściowym na wprowadzenie odpowiednich zmian w produkcji, ponieważ jest to proces wymagający czasu i przygotowania oraz zatwierdzenia poprawionej dokumentacji (czytaj również: Metformina – ślady NDMA znalezione w gotowych produktach, a nie w substancji czynnej).

Wycofania są możliwe…

– Nie należy także wykluczać możliwych wycofań określonych serii produktów z obrotu, jeżeli okaże się, że ustalone limity bezpieczeństwa dla nitrozoamin zostały przekroczone. Każdorazowo jednak wydaje się, że decyzje powinny być podejmowane w oparciu o ocenę stosunku korzyści do ryzyka, mając na względzie utrzymanie dostępności określonych leków dla pacjentów, w szczególności leków stosowanych przewlekle – mówi Kowalczuk w wywiadzie dla MGR.FARM.

Zwraca uwagę, że podmioty odpowiedzialne za leki wykonują obecnie analizy ryzyka, więc trudno jednoznacznie stwierdzić przed ich zakończeniem jakie będą wnioski. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń nie należy wykluczać, że problem obecności nitrozoamin nie obejmie również innych produktów z innymi substancjami czynnymi, ale to nie musi wiązać się z masowymi wycofaniami leków z obrotu, bo wiele zależy od rodzaju produktu i poziomu występowania zanieczyszczeń (czytaj również: NDMA w metforminie? Możliwe, że chińscy chemicy poszli na skróty…).



– Przypomnę w tym miejscu, że problem obecności nitrozoamin jest powszechny w odniesieniu do środków spożywczych, z uwagi na stosowanie w przemyśle spożywczym azotanów (konserwanty, składniki nawozów sztucznych). Związki te znajdziemy nie tylko w warzywach i owocach, ale także mięsie, serze, rybach i w wodzie pitnej. Stąd nie należy demonizować ich śladowej obecności w lekach tylko systematycznie je eliminować w oparciu o dostępną wiedzę – mówi Anna Kowalczuk.

Wszystko zaczęło się od przypadku…

Z aktualnych danych wynika, że nitrozoaminy wykrywane w lekach są typowymi zanieczyszczeniami procesowymi, pojawiającymi się podczas syntezy substancji czynnej (i wraz z nią przenoszone do produktu leczniczego) lub podczas wytwarzania gotowej postaci leku. Do momentu przypadkowego zidentyfikowania nitrozoaminy NDMA w walsartanie, nie były prowadzone badania w kierunku celowanego wykrywania obecności tych zanieczyszczeń. Ich śladowa zawartość, kwalifikowała je, o ile były widziane przez metodę badawczą, jako pojedyncze nieznane zanieczyszczenia, spełniające wymagania (czytaj również: Większe ryzyko raka po zażywaniu leków z zanieczyszczonym walsartanem).

– Sytuacja zmieniła się gdy okazało się że wśród tych nieznanych zanieczyszczeń są takie, których toksyczność jest znana i bardzo wysoka. Tym samym należało po pierwsze zmienić status tego zanieczyszczenia z nieznanego na znane, po drugie wprowadzić monitoring jego obecności i po trzecie ustalić dla niego bezpieczny limit. W przypadku nitrozoamin w lekach (z sartanami, ranitydyną, czy metforminą) dotychczasowe rekomendacje wydawane przez EMA uwzględniały maksymalną dawkę leku zażywanego przez pacjentów dziennie i zostawiały margines bezpieczeństwa dla ewentualnych nitrozoamin mogących dostawać się do organizmu pacjenta wraz ze spożywaną żywnością – mówi Anna Kowalczuk w rozmowie z MGR.FARM.

Redakcja mgr.farm

Opuchnięte nogi? Zobacz, jak pomóc takim pacjentom

29 września 202309:32

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko – zwłaszcza w czasie nadchodzącej wiosny i lata [1]. Wśród czynników predysponujących to występowania tego typu dolegliwości jest m.in. wiek pacjenta [1]. Dlatego też osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym w obrębie kończyn dolnych. I to właśnie z takim problemem pojawiła się dziś w aptece Pani Maria.

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko. (fot. Shutterstock)

OPIS PRZYPADKU

Pacjentką, której problem dziś zostanie przybliżony jest 65-letnia Pani Maria. Przyszła do apteki z dokuczającym jej od dłuższego czasu problemem opuchniętych nóg. Pacjentka narzeka na dokuczliwe i praktycznie stale utrzymujące się obrzęki w nogach, przez co czuje się niekomfortowo. Zapytana jak długo zmaga się z tymi dolegliwościami odpowiedziała, że problem jest przewlekły, a widoczne na skórze żylaki utrzymują się już od dłuższego czasu. Pani Maria prosi Cię o rekomendację produktu, który zniwelowałby dokuczające jej uczucie ciężkości nóg i zmniejszył obecny na nogach obrzęk, gdyż stosowane dotychczas żele z heparyną nie okazały się zbyt skuteczne.
Pani Maria leczy się na nadciśnienie tętnicze, ale zapewnia, że terapia jest dobrze dobrana, a wartości ciśnienia są obecnie w normie. Co zatem można polecić Pani Marii?

OPUCHNIĘTE NOGI TO JEDEN Z OBJAWÓW CVD

CVD (ang. chronic venous disease), czyli przewlekła niewydolność żylna to schorzenie o stale rosnącej częstości występowania w populacji ogólnej – także w polskiej. Szacuje się, że problem ten w Polsce dotyczy nawet 47% kobiet i około 37% mężczyzn [1]. Wpływ na pojawienie się przewlekłej niewydolności żylnej mają zarówno czynniki modyfikowalne (jak tryb życia, wykonywana praca, czy też dieta i masa ciała) oraz niemodyfikowalne. Do tych drugich należą:

  • czynniki genetyczne (jeśli 1 rodzic miał żylaki to ryzyko pojawienia się ich u jego dziecka wynosi 40%, jeśli dwoje rodziców – ryzyko wzrasta aż do 90%!)
  • wiek – osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym kończyn dolnych
  • płeć żeńska [1].

Pacjenci dotknięci problemem CVD skarżą się najczęściej na uczucie ciężkości nóg, wynikające przede wszystkim z obrzęków w obrębie kończyn dolnych [1,2]. Poza tym może pojawić się ból i mrowienie, a także skurcze (zwłaszcza w porze nocnej) [1,2]. Obrzęki doskwierające pacjentom dotkniętym problemami z krążeniem żylnym wynikają przede wszystkim ze zmian w strukturze śródbłonka. Stan zapalny, spowodowany nadciśnieniem żylnym, przyczynia się do powstawania luk i przerw pomiędzy komórkami śródbłonka naczyniowego, przez co elementy krwi i osocza przesączają się do przestrzeni pozanaczyniowej tworząc obrzęk [1]. Właściwym postępowaniem powinno być zatem skupienie się na uszczelnieniu naczyń żylnych i limfatycznych oraz zmniejszeniu ich przepuszczalności [1,2]. Jak to zrobić?

DOBEZYLAN WAPNIA POMOŻE W PROBLEMIE OPUCHNIĘTYCH NÓG

Skoro właściwym postępowaniem w terapii CVD i obecnego w jej przebiegu obrzęku jest uszczelnienie naczyń i zmniejszenie ich przepuszczalności warto dobrym okiem spojrzeć na dobezylan wapnia.

Dobezylan wapnia to związek z długą historią stosowania w ramach terapii problemów żylnych [3,4]. W ramach swojej aktywności leczniczej wykazuje wielokierunkowe działanie [5]. Mając na uwadze dolegliwości, z jakimi po pomoc zgłosiła się Pani Maria warto podkreślić, że dobezylan wapnia:

  • uszczelnia śródbłonek naczyń włosowatych
  • zmniejsza przepuszczalność naczyń limfatycznych i poprawia drenaż limfatyczny
  • usprawnia przepływ krwi przez naczynia żylne poprzez zmniejszenie lepkości osocza krwi oraz agregacji płytek krwi i czerwonych krwinek [3,4].

Dobezylan wapnia przyczynia się zatem do redukcji obrzęków na drodze poprawy drenażu limfatycznego i uszczelniania naczyń żylnych. Efektywność w kontekście opuchniętych nóg potwierdzają też badania przeprowadzane na pacjentach z obrzękami kończyn dolnych. W jednym z nich związek przyczynił się do 24% spadku objętości dolnych części nóg, tym samym redukując znacznie problem obrzęku [6].

Tym, co również wyróżnia dobezylan wapnia jest dobry profil bezpieczeństwa i małe ryzyko występowania działań niepożądanych [3,4]. Związek nie wykazuje istotnych interakcji z innymi lekami, co w kontekście starszych pacjentów jest na pewno sporą zaletą [7].

DOBENOX FORTE NA PROBLEMY Z OBRZĘKAMI

Rekomendacją dla Pani Marii może być zatem produkt leczniczy Dobenox Forte [7]. Lek ten zawiera w swoim składzie dobezylan wapnia w dawce 500mg i może być przyjmowany 1-2x dziennie w przypadku:

  • występowania objawów przewlekłej niewydolności żylnej, takich jak bóle i nocne kurcze, uczucie ciężkości, obrzęk
  • występowania żylaków kończyn dolnych [7].

Dobenox Forte będzie zatem odpowiednim wyborem dla Pani Marii i pomoże jej zredukować dokuczający jej obrzęk nóg. Pamiętaj tylko, aby wspomnieć pacjentce o tym, że Dobenox Forte najlepiej przyjmować po posiłkach [7].

Literatura:

  1. Przewlekła choroba żylna, Renata Zubilewicz, Andrzej Jaroszyński, Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 5, 400-404
  2. Calcium dobesilate for chronic venous insufficiency: a systematic review, Agustin Ciapponi, et.al., Angiology, Volume 55, Number 2, 2004
  3. Safety of calcium dobesilate in chronic venous disease, diabetic retinopathy and haemorrhoids, Herve Allain, et.al., Drug Safety 2004;27(9): 649-660
  4. Leczenie farmakologiczne przewlekłej niewydolności żylnej i owrzodzeń żylnych, Marek Ciecierski, https://marekciecierski.pl/choroby-zyl/przewlekla-niewydolnosc-zylna/
  5. Dobezylan wapnia – nowe zastosowania, Karolina Lesner, Adam Reich, Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 4, 134-138
  6. Effectiveness and safety of calcium dobesilate in treating chronic venous insufficiency: randomized, double-blind, placebo-controlled trial, K.H. Labs, et.al., Phlebology 2004; 19: 123-130
  7. Charakterystyka Produktu Leczniczego Dobenox Forte

DOBENOX Forte, 500 mg, tabletki powlekane. Skład: 1 tabletka zawiera 500 mg wapnia dobezylanu jednowodnego (Calcii dobesilas monohydricus). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza jednowodna. Postać farmaceutyczna: tabletka powlekana. Wskazania do stosowania: Objawy przewlekłej niewydolności krążenia żylnego kończyn dolnych (bóle i nocne kurcze nóg, uczucie ciężkości nóg, parestezje, obrzęk, zmiany skórne na tle zastoju krwi), żylaki kończyn dolnych. Objawowe leczenie żylaków odbytu. Dawkowanie i sposób dawkowania: Zalecana dawka dobowa dla osób dorosłych to 500 mg do 1000 mg dobezylanu wapnia jednowodnego: niewydolność żylna – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę; żylaki odbytu – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę. Podanie doustne. Tabletki należy przyjmować po posiłkach w celu uniknięcia lub zminimalizowania objawów niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenie i środki ostrożności dotyczące stosowania: Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy, z nawracającym zapaleniem błony śluzowej żołądka oraz z niewydolnością nerek. W przypadku ciężkiej niewydolności nerek, jeśli konieczna jest dializoterapia, dawkę produktu leczniczego należy zmniejszyć. Na podstawie doniesień o działaniach niepożądanych stwierdzono, że przyjmowanie wapnia dobezylanu jednowodnego może bardzo rzadko wywołać agranulocytozę, związaną prawdopodobnie z reakcją nadwrażliwości. Agranulocytoza może objawiać się wysoką gorączką, zakażeniami w obrębie jamy ustnej, bólem gardła, zmianami zapalnymi w obrębie odbytu i narządów płciowych oraz innymi objawami, które wskazują na zakażenie. Pacjent musi być poinformowany, że w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów zakażenia, powinien zgłosić je lekarzowi. W razie wystąpienia takiej sytuacji, konieczne jest sprawdzenie morfologii krwi wraz z rozmazem oraz zaprzestanie stosowania produktu leczniczego. Produkt zawiera laktozę jednowodną. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy–galaktozy. Jedna tabletka DOBENOX Forte zawiera 50 mg laktozy. Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia żołądka i jelit: Rzadko: nudności, biegunka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Rzadko: odczyny skórne. Zaburzenia mięśniowo–szkieletowe i tkanki łącznej: Rzadko: bóle stawów. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: agranulocytoza. Opisywane działania niepożądane na ogół przemijały samoistnie po zaprzestaniu leczenia. W razie wystąpienia objawów zakażenia produkt należy odstawić. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO–LEK S.A. 51–131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: pozwolenie nr 22090. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC. 

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

0 komentarzy - napisz pierwszy Komentujesz jako gość [ lub zarejestruj]