Na początku października Ministerstwo Zdrowia opublikowało projekt zmian w prawie farmaceutycznym, który zakłada zmiany w zakazie reklamy aptek. Mają one mieć możliwość informowania o tym, że biorą udział w programie Karta Dużej Rodziny.

– Dotychczasowe regulacje prawne w zakresie zakazu reklamy aptek i ich działalności uniemożliwiały aptekom uczestnictwa w programie Karty Dużej Rodziny. W rezultacie projekt wprowadza wyjątki od zakazu reklamy apteki i jej działalności w celu wyeliminowania niebezpieczeństwa nałożenia kary na aptekę prowadzącą taką działalność – czytamy w uzasadnieniu projektu (czytaj więcej: Duże zmiany w prawie farmaceutycznym. Ministerstwo publikuje projekt…).

Proponowane zapisy będą zezwalały na zamieszczenie w lokalu apteki znaku, o którym mowa w art. 22 pkt 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. z 2017 r. poz. 1832) oraz zamieszczenie informacji w wykazie, o którym mowa w art. 25 ust. 1 ustawy o Karcie Dużej Rodziny.

Aptekarze przeciwni zmianom

Przeciwko zmianom w zakazie reklamy aptek opowiadają się aptekarze. Część z nich wystosowała nawet list w tej sprawie do Premiera i kilku ministerstw. Zwracają oni uwagę, że „organizacje reprezentujące wpływowe grupy przedsiębiorców działających na polskim rynku farmaceutycznym od kilku lat konsekwentnie prowadzą silną akcję zmierzającą do podważenia zasadności przepisu ustalającego całkowity zakaz reklamy aptek, punktów aptecznych oraz ich działalności”. Wspomnianymi organizacjami są: ZPA PharmaNET, Konfederacja Lewiatan i Związek Przedsiębiorców i Pracodawców.

– Troska organizacji lobbystycznych i ich członków, reprezentujących wyłącznie duże sieci aptek, o polskie rodziny to iluzja, która ma przesłonić rzeczywisty cel proponowanej zmiany przepisów dotyczących zakazu reklamy aptek i prawdziwe intencje tych, którzy tę nowelizację inspirowali. Dlatego wnosimy o wycofanie szkodliwej dla polskich aptek i ich pacjentów propozycji zmiany art. 94a ustawy Prawo farmaceutyczne pod pretekstem „umożliwienia honorowania Karty Dużej Rodziny” – czytamy w liście (czytaj więcej: Farmaceuci piszą do Premiera. W jakiej sprawie?)

Pod listem podpisało się kilku obecnych i byłych prezesów Izb. Stanowisko Naczelnej Izby Aptekarskiej w tej sprawie jest podobne, choć mniej radykalne. NIA przekonuje bowiem, że udział aptek w programie Karta Dużej Rodziny nie jest zabroniony. Niedopuszczalne jest jednak wykorzystywanie programu do promocji apteki.

Prawnicy o zakazie reklamy i Karcie Dużej Rodziny

Podkreślają to też niektórzy prawnicy. Krystian Szulc, radca prawny Śląskiej Izby Aptekarskiej wskazywał wręcz, że aktualne brzmienie z art. 94a prawa farmaceutycznego, nie sprzeciwia się udziałowi apteki w projekcie Karty Dużej Rodziny pod warunkiem zachowania ograniczeń zawartych w zakazie reklamy aptek (czytaj więcej: Karta Dużej Rodziny nie jest sprzeczna z zakazem reklamy aptek).

Praktyka stosowania karty wygląda w ten sposób, że na stronach miast umieszczone są firmy honorujące Kartę. Często podawane są z określeniem, jaki rabat jest oferowany w danej firmie. Szulc podkreśla, że to w przypadku aptek jest zakazane. Apteka uczestnicząca w programie powinna tylko podać te dane, które określa art. 94a. Informacja o wysokości bonusu dla posiadacza karty winna znajdować się tylko w aptece.

Podobnego zdania jest też Piotr Sędłak, radca prawny Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej. W felietonie dla MGR.FARM wskazywał on, że obecnie obowiązujące przepisy Prawa farmaceutycznego nie stoją na przeszkodzie rodzinom wielodzietnym w realizacji przez nie w aptekach uprawnień, wynikających z ustawy o Karcie Dużej Rodziny.

– Hałaśliwa i kłamliwa propaganda sieci aptecznych nie powinna wyznaczać kierunków procesów legislacyjnych i być powodem do zmiany założonej przed laty polityki lekowej państwa – twierdzi Sędłak (czytaj więcej: Karta Dużej Rodziny a zakaz reklamy aptek: nieporozumienie czy celowe wprowadzanie w błąd?).

ZPA PharmaNET nie ukrywa swoich intencji

Tymczasem Związek Pracodawców Aptecznych PharmaNET przekonuje, że aptekarze przeciwni są programowi Karty Dużej Rodziny i przystępowaniu do niego aptek. Jednocześnie oskarża środowisko aptekarskie, o sięganie po nieprawdziwe argumenty. Organizacja przytacza wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia i Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, które wskazują, że uczestnictwo aptek w Karcie Dużej Rodziny jest traktowane jako łamanie zakazu reklamy (czytaj więcej: Zakaz reklamy aptek będzie poprawiony?). Taką tezę zawarto zresztą też w uzasadnieniu projektu nowelizacji:

– Dotychczasowe regulacje prawne w zakresie zakazu reklamy aptek i ich działalności uniemożliwiały aptekom uczestnictwa w programie Karty Dużej Rodziny. W rezultacie projekt wprowadza wyjątki od zakazu reklamy apteki i jej działalności w celu wyeliminowania niebezpieczeństwa nałożenia kary na aptekę prowadzącą taką działalność – czytamy w uzasadnieniu projektu Ministerstwa Sprawiedliwości.

Jednocześnie ZPA PharmaNET przyznaje, że najlepszym rozwiązaniem byłoby całkowite zniesienie zakazu reklamy aptek. Proponowana w projekcie zmiana jest zdaniem organizacji „zdecydowanie niewystarczająca”. Nie uwzględniono w nim bowiem innych programów prospołecznych (m.in. kart seniora organizowanych przez samorządy terytorialne). Poza tym dla ZPA PharmaNET niezrozumiałe jest, dlaczego apteka nie miałaby informować o uczestnictwie w programie na swojej stronie internetowej.

W ramach konsultacji społecznych PharmaNET złożył własną propozycję zmian w zakazie reklamy aptek, z poszerzonym katalogiem informacji niestanowiących reklamy. Znalazłyby się w nim informacje o honorowanych przez apteki programach ubezpieczeń zdrowotnych, ubezpieczeniach lekowych, programach organizowanych przez samorządu terytorialne. Na liście znalazłaby się też Karta Dużej Rodziny. Dozwolone miałoby być również informowanie o opiece farmaceutycznej, możliwości realizowania recept o zleceń elektronicznych czy usługach farmaceutycznych.

Jednocześnie kilkukrotnie ZPA PharmaNET podkreśla, w piśmie skierowanym do resortu sprawiedliwości, że najlepszym rozwiązaniem byłoby całkowite zlikwidowanie zakazu reklamy aptek.

Naczelna Izba Aptekarska za Kartą Dużej Rodziny i z własną propozycją

Wbrew temu do czego przekonuje ZPA PharmaNET, Naczelna Izba Aptekarska wcale nie sprzeciwia się obecności Karty Dużej Rodziny w aptekach. Samorząd aptekarski w ramach konsultacji publicznych, również złożył obszerne uwagi do projektu nowelizacji. Znalazła się wśród nich także alternatywna propozycja jednoznacznego rozwiązania dylematu związanego z Kartą Dużej Rodziny. NIA wskazuje, że zamiast zmian w zakazie reklamy aptek, należy wprowadzić zmiany w ustawie z 5 grudnia 2014 r. o Karcie Dużej Rodziny.

– Nie ma żadnych okoliczności faktycznych lub prawnych, które uzasadniałyby zmiany w przepisach art. 94a ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne – przekonuje NIA. Zdaniem aptekarzy zakaz reklamy aptek nie wyłącza oraz nie ogranicza prawa aptek do przyznawania uprawnień członkom rodzin wielodzietnych.

NIA wskazuje, że już teraz program Karta Dużej Rodziny funkcjonuje w innych podmiotach, których dotyczy zakaz reklamy. Mowa tutaj o podmiotach wykonujących działalność leczniczą.

– Gdyby uznać, że obowiązujące zakazy reklamy określonych podmiotów lub świadczeń stanowią ograniczenie do przyznawania uprawnień z Karty Dużej Rodziny, to należy dokonać zmiany w ustawie o Karcie Dużej Rodziny a nie we wszystkich ustawach statuujących takie zakazy – przekonuje NIA.

Dlatego w przypadku, gdyby uznano konieczność zmian w obowiązujących przepisach, NIA proponuje regulację ogólną. Taką, która dotyczyłaby wszystkich podmiotów oraz instytucji, o których mowa w art. 26 ust. 1 w ustawie o Karcie Dużej Rodziny.

Ten sam cel, inne intencje

Paradoksalnie zarówno ZPA PharmaNET jak i Naczelna Izba Aptekarska deklarują chęć umożliwienia aptekom udziału w programie Karty Dużej Rodziny. Ich cel jest zatem ten sam. Przedstawiciele sieci aptecznych przekonują, że przeszkodą jest aktualne brzmienie zakazu reklamy aptek. Natomiast NIA uważa, że nie on jest problemem. Samorząd aptekarski ostrzega wręcz, że prawdziwą intencją sieci aptecznych nie jest Karta Dużej Rodziny, ale złagodzenie zakazu reklamy aptek.

– Każdy norma łagodząca zakaz z art. 94a Pr. farm., w tym dotycząca Kary Dużej Rodziny, będzie wykorzystywana nie w celu promocji tego programu tylko w celu reklamy danej apteki lub sieci aptek – czytamy w opinii NIA do projektu nowelizacji.

ZPA PharmaNET z kolei wytyka samorządowi aptekarskiemu chronienie własnych interesów i działanie na szkodę pacjentów.

– Część korporacji aptekarskiej, zwłaszcza ci jej członkowie, którzy sami są właścicielami aptek, uciekają się nawet do nieprawdziwych argumentów, aby chronić swoje interesy ekonomiczne. Za każdym razem szermując hasłami o dobru pacjenta – czytamy na stronie organizacji.

Wiele wskazuje zatem, że w trakcie procedowania projektu nowelizacji prawa farmaceutycznego czeka nas kolejne ostre starcie tych organizacji.

Do pobrania:

• Opinia Naczelnej Izby Aptekarskiej do projektu nowelizacji prawa farmaceutycznego
• Opinia ZPA PharmaNET do projektu nowelizacji prawa farmaceutycznego

Źródło: ŁW