REKLAMA

Łukasz Waligórski pon. 28 czerwca 2021, 08:01

WAŻNE: Zmiany w zasadach realizacji recept w aptekach od 1 lipca…

Dokładnie 1 lipca zaczyna obowiązywać najnowsze rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept. W praktyce oznacza to wejście w życie zmian w niektórych zasadach realizacji recept. Dotkną one również lekarzy oraz weterynarzy.

Recepty wystawione i niezrealizowane przed dniem 1 lipca realizuje się na zasadach dotychczasowych (fot. Shutterstock)

Rozporządzenie w sprawie recept, które zacznie w pełni obowiązywać 1 lipca, ostatecznego kształtu nabrało dopiero kilka dni temu. 22 czerwca została bowiem w Dzienniku Ustaw opublikowana jego nowelizacja (czytaj również: Rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie recept). Pierwotna wersja dokumentu weszła w życie teoretycznie 1 stycznia 2021 r, jednak w przepisach przejściowych umożliwiono stosowanie dotychczasowych zasad realizacji recept właśnie do końca czerwca. Jakie zatem nowości czekają farmaceutów, lekarzy i pacjentów od początku lipca?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie recept

Jeden wzór recept papierowych

Aktualnie obowiązują jeszcze aż trzy różne wzory recept papierowych. To efekt kolejnych nowelizacji rozporządzenia w sprawie recept i przedłużania przez Ministerstwo Zdrowia możliwości stosowania wzorów recept z jego wcześniejszych wersji. Obecnie zatem obowiązują wzory recept papierowych z:

Od pierwszego lipca obowiązujący będzie wyłącznie wzór papierowej recepty z najnowszego rozporządzenia. Od wcześniejszych będzie on się różnił brakiem rubryki „Oddział NFZ”. Jednocześnie ważność zachowują recepty na starych drukach wystawione przed 1 lipca i nadal niezrealizowane. Do takich recept (również w formie elektronicznej) stosuje się dotychczasowe przepisy (czytaj również: Do kiedy są ważne stare wzory recept papierowych?, Obowiązujące wzory recept papierowych w 2021 r.).

Co jeśli lekarz wpisze oddział NFZ?

Istnieje ryzyko, że lekarze z przyzwyczajenia będę wpisywać na nowych drukach recept, numer oddziału NFZ, w miejscu gdzie znajdował się on dotychczas. Taki zapis nie unieważnia recepty. Pracownik apteki może go zignorować i zrealizować receptę zniżkowo. (czytaj więcej: Identyfikator NFZ na recepcie. Fundusz odpowiada na pytania… )

Dawkowanie leku na recepcie

Od 1 lipca zaczynają obowiązywać nowe zasady dotyczące zapisu dawkowania leku na recepcie. Zgodnie z treścią rozporządzenia, przez dawkowanie rozumie się „informację o liczbie jednostek dawkowania i częstotliwości ich stosowania”. Innymi słowy za nieprawidłowe należy uznać takie zapisy jak „rano”, „1x” czy „doraźnie”. Warto zwrócić uwagę, że wyjątek od tej reguły stanowią leki (w tym leki recepturowe) do stosowania zewnętrznego na skórę oraz wyroby medyczne do diagnostyki in vitro. W ich przypadku realizacja recepty jest możliwa wyłącznie przy podaniu częstotliwości stosowania (bez konieczności podawania ilości).

Jednocześnie osoba wystawiająca receptę nie musi podawać na niej rodzaju jednostki dawkowania np. tabletka, wziew, mililitr itp. Rodzaj jednostki dawkowania wynika bowiem z Charakterystyki Produktu Leczniczego (czytaj również: Dawkowanie leku na recepcie – czy musi być podany czas terapii?).

Problemy z dawkowaniem leku

Od 1 lipca nieco zmieniają się zasady realizacji recepty, na której sposobu dawkowania (a w przypadku wyrobów medycznych i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego – sposobu stosowania) nie wpisano, wpisano w sposób nieczytelny, błędny lub niezgodny z art. 96a ustawy – Prawo farmaceutyczne. W takich sytuacjach osoba wydająca wydaje maksymalnie taką ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego, która:

a) w przypadku gdy ten produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny podlega refundacji – nie jest większa od ilości zawartej w dwóch najmniejszych opakowaniach tego produktu, środka lub wyrobu, określonych w wykazie dla tego produktu, środka lub wyrobu, a w przypadku leku recepturowego maksymalnie podwójną ilość leku, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 6 ust. 10 ustawy o refundacji,

b) w przypadku gdy ten produkt leczniczy, środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrób medyczny nie podlega refundacji – jest nie większa niż ilość zawarta w dwóch najmniejszych opakowaniach dostępnych w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Zasad tych nie stosuje się w przypadku:

gdy sposób dawkowania musi być wpisany zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii,
produktu leczniczego, w tym leku recepturowego do stosowania zewnętrznego na skórę, w przypadku którego realizacja recepty jest możliwa, jeżeli osoba wystawiająca określiła na tej recepcie częstotliwość stosowania,
wyrobu medycznego do diagnostyki in vitro, dla którego realizacja recepty jest możliwa, jeżeli osoba wystawiająca określiła na tej recepcie częstotliwość stosowania;

Recepty weterynaryjne na środki odurzające

Od 1 lipca lekarze weterynarii będą mogli wystawiać recepty papierowe na lek zawierający środek odurzający, substancję psychotropową, o których mowa w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii (np. luminal, diazepam, klonazepam), wyłącznie na receptach zawierających numery nadane przez wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Numery te WIF otrzyma od dyrektora NFZ. Te same zasady będą dotyczyć też lekarzy emerytowanych, którym numery recept również wydaje WIF.

Czytaj również: Leki psychotropowe i narkotyczne – podsumowanie

Do tej pory w przypadku lekarzy weterynarii nie było takiego wymogu w kontekście leków zawierających środki odurzające i psychotropowe. Numery posiadały wyłącznie recepty weterynaryjne na leki o kategorii dostępności „Rpw”, o której mowa w art. 23a ust. 1 pkt 4 ustawy – Prawo farmaceutyczne. Jednak coraz częstsze przypadki prób realizowania w aptekach fałszywych recept weterynaryjnych, na tego typu leki sprawiły, że resort zdrowia zdecydował o wprowadzeniu dodatkowego ich zabezpieczenia. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia wprost wskazano, że rozwiązanie to ma przede wszystkim na celu przeciwdziałanie nadużyciom (czytaj również: Uwaga na fałszywe recepty weterynaryjne na leki psychotropowe).

Duże wątpliwości budzi kwestia tego czy recepty weterynaryjne muszą posiadać kodów kreskowych. Zasady ich wystawiania reguluje bowiem rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 maja 2003 r. w sprawie wystawiania przez lekarzy weterynarii recept na produkty lecznicze lub leki recepturowe przeznaczone dla ludzi, które będą stosowane u zwierząt. W tym dokumencie taki wymóg nie został zawarty.

Niemniej § 4 ust. 8 rozporządzenia w sprawie recept jasno określa, że na recepcie w postaci papierowej, na której przepisano produkt leczniczy, o którym mowa w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, “dane dotyczące podmiotu, w którym wystawiono receptę, dane dotyczące osoby wystawiającej receptę oraz dane dotyczące unikalnego numeru identyfikującego receptę są przedstawiane dodatkowo techniką służącą do ich automatycznego odczytu w postaci kodu kreskowego”. Przepis ten nie przewiduje wyjątku od reguły dla lekarzy weterynarii. W tej sprawie zapytanie do Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji Ministerstwa Zdrowia skierowała Naczelna Izba Aptekarska. Bardzo więc możliwe, że to komunikat resortu zdrowia ostatecznie rozstrzygnie tę kwestię (czytaj również: Od 1 lipca możliwy chaos z receptami weterynaryjnymi w aptekach).

Uprawnienie dodatkowe i odpłatność 100%/X

Ten zapis wzbudził wiele wątpliwości po 1 stycznia 2021 r., bowiem w pierwotnej wersji rozporządzenia został skonstruowany w sposób utrudniający jego jednoznaczną interpretację. W rezultacie stał się też przedmiotem wspomnianej nowelizacji z czerwca. Ostatecznie od 1 lipca lek przepisany pacjentowi z uprawnieniem dodatkowym, ale z odpłatnością 100% lub X, wydawany jest bez zniżki. Od tej reguły są jednak trzy wyjątki:

recepty dla pacjentów z uprawnieniem IB
recepty dla pacjentów z uprawnieniem WE
recepty dla pacjentów z uprawnieniem ZK na leki z wykazu leków przysługujących bezpłatnie w związku z oddawaniem krwi (czytaj więcej: Od 26 maja zmiany w lekach dla pacjentów z uprawnieniem ZK)

Obowiązujące wzory recept papierowych w 2021 r.

Przepis przejściowy…

Recepty wystawione i niezrealizowane przed dniem 1 lipca realizuje się na zasadach dotychczasowych.

©MGR.FARM

Redakcja mgr.farm

Opuchnięte nogi? Zobacz, jak pomóc takim pacjentom

29 września 202309:32

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko – zwłaszcza w czasie nadchodzącej wiosny i lata [1]. Wśród czynników predysponujących to występowania tego typu dolegliwości jest m.in. wiek pacjenta [1]. Dlatego też osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym w obrębie kończyn dolnych. I to właśnie z takim problemem pojawiła się dziś w aptece Pani Maria.

Problem opuchniętych nóg, związany zwykle z przewlekłą niewydolnością żylną to bardzo powszechne zjawisko. (fot. Shutterstock)

OPIS PRZYPADKU

Pacjentką, której problem dziś zostanie przybliżony jest 65-letnia Pani Maria. Przyszła do apteki z dokuczającym jej od dłuższego czasu problemem opuchniętych nóg. Pacjentka narzeka na dokuczliwe i praktycznie stale utrzymujące się obrzęki w nogach, przez co czuje się niekomfortowo. Zapytana jak długo zmaga się z tymi dolegliwościami odpowiedziała, że problem jest przewlekły, a widoczne na skórze żylaki utrzymują się już od dłuższego czasu. Pani Maria prosi Cię o rekomendację produktu, który zniwelowałby dokuczające jej uczucie ciężkości nóg i zmniejszył obecny na nogach obrzęk, gdyż stosowane dotychczas żele z heparyną nie okazały się zbyt skuteczne.
Pani Maria leczy się na nadciśnienie tętnicze, ale zapewnia, że terapia jest dobrze dobrana, a wartości ciśnienia są obecnie w normie. Co zatem można polecić Pani Marii?

OPUCHNIĘTE NOGI TO JEDEN Z OBJAWÓW CVD

CVD (ang. chronic venous disease), czyli przewlekła niewydolność żylna to schorzenie o stale rosnącej częstości występowania w populacji ogólnej – także w polskiej. Szacuje się, że problem ten w Polsce dotyczy nawet 47% kobiet i około 37% mężczyzn [1]. Wpływ na pojawienie się przewlekłej niewydolności żylnej mają zarówno czynniki modyfikowalne (jak tryb życia, wykonywana praca, czy też dieta i masa ciała) oraz niemodyfikowalne. Do tych drugich należą:

czynniki genetyczne (jeśli 1 rodzic miał żylaki to ryzyko pojawienia się ich u jego dziecka wynosi 40%, jeśli dwoje rodziców – ryzyko wzrasta aż do 90%!)
wiek – osoby starsze są bardziej narażone na problemy z krążeniem żylnym kończyn dolnych
płeć żeńska [1].

Pacjenci dotknięci problemem CVD skarżą się najczęściej na uczucie ciężkości nóg, wynikające przede wszystkim z obrzęków w obrębie kończyn dolnych [1,2]. Poza tym może pojawić się ból i mrowienie, a także skurcze (zwłaszcza w porze nocnej) [1,2]. Obrzęki doskwierające pacjentom dotkniętym problemami z krążeniem żylnym wynikają przede wszystkim ze zmian w strukturze śródbłonka. Stan zapalny, spowodowany nadciśnieniem żylnym, przyczynia się do powstawania luk i przerw pomiędzy komórkami śródbłonka naczyniowego, przez co elementy krwi i osocza przesączają się do przestrzeni pozanaczyniowej tworząc obrzęk [1]. Właściwym postępowaniem powinno być zatem skupienie się na uszczelnieniu naczyń żylnych i limfatycznych oraz zmniejszeniu ich przepuszczalności [1,2]. Jak to zrobić?

DOBEZYLAN WAPNIA POMOŻE W PROBLEMIE OPUCHNIĘTYCH NÓG

Skoro właściwym postępowaniem w terapii CVD i obecnego w jej przebiegu obrzęku jest uszczelnienie naczyń i zmniejszenie ich przepuszczalności warto dobrym okiem spojrzeć na dobezylan wapnia.

Dobezylan wapnia to związek z długą historią stosowania w ramach terapii problemów żylnych [3,4]. W ramach swojej aktywności leczniczej wykazuje wielokierunkowe działanie [5]. Mając na uwadze dolegliwości, z jakimi po pomoc zgłosiła się Pani Maria warto podkreślić, że dobezylan wapnia:

uszczelnia śródbłonek naczyń włosowatych
zmniejsza przepuszczalność naczyń limfatycznych i poprawia drenaż limfatyczny
usprawnia przepływ krwi przez naczynia żylne poprzez zmniejszenie lepkości osocza krwi oraz agregacji płytek krwi i czerwonych krwinek [3,4].

Dobezylan wapnia przyczynia się zatem do redukcji obrzęków na drodze poprawy drenażu limfatycznego i uszczelniania naczyń żylnych. Efektywność w kontekście opuchniętych nóg potwierdzają też badania przeprowadzane na pacjentach z obrzękami kończyn dolnych. W jednym z nich związek przyczynił się do 24% spadku objętości dolnych części nóg, tym samym redukując znacznie problem obrzęku [6].

Tym, co również wyróżnia dobezylan wapnia jest dobry profil bezpieczeństwa i małe ryzyko występowania działań niepożądanych [3,4]. Związek nie wykazuje istotnych interakcji z innymi lekami, co w kontekście starszych pacjentów jest na pewno sporą zaletą [7].

DOBENOX FORTE NA PROBLEMY Z OBRZĘKAMI

Rekomendacją dla Pani Marii może być zatem produkt leczniczy Dobenox Forte [7]. Lek ten zawiera w swoim składzie dobezylan wapnia w dawce 500mg i może być przyjmowany 1-2x dziennie w przypadku:

występowania objawów przewlekłej niewydolności żylnej, takich jak bóle i nocne kurcze, uczucie ciężkości, obrzęk
występowania żylaków kończyn dolnych [7].

Dobenox Forte będzie zatem odpowiednim wyborem dla Pani Marii i pomoże jej zredukować dokuczający jej obrzęk nóg. Pamiętaj tylko, aby wspomnieć pacjentce o tym, że Dobenox Forte najlepiej przyjmować po posiłkach [7].

Literatura:

Przewlekła choroba żylna, Renata Zubilewicz, Andrzej Jaroszyński, Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 5, 400-404
Calcium dobesilate for chronic venous insufficiency: a systematic review, Agustin Ciapponi, et.al., Angiology, Volume 55, Number 2, 2004
Safety of calcium dobesilate in chronic venous disease, diabetic retinopathy and haemorrhoids, Herve Allain, et.al., Drug Safety 2004;27(9): 649-660
Leczenie farmakologiczne przewlekłej niewydolności żylnej i owrzodzeń żylnych, Marek Ciecierski, https://marekciecierski.pl/choroby-zyl/przewlekla-niewydolnosc-zylna/
Dobezylan wapnia – nowe zastosowania, Karolina Lesner, Adam Reich, Forum Dermatologicum 2016, tom 2, nr 4, 134-138
Effectiveness and safety of calcium dobesilate in treating chronic venous insufficiency: randomized, double-blind, placebo-controlled trial, K.H. Labs, et.al., Phlebology 2004; 19: 123-130
Charakterystyka Produktu Leczniczego Dobenox Forte

DOBENOX Forte, 500 mg, tabletki powlekane. Skład: 1 tabletka zawiera 500 mg wapnia dobezylanu jednowodnego (Calcii dobesilas monohydricus). Substancja pomocnicza o znanym działaniu: laktoza jednowodna. Postać farmaceutyczna: tabletka powlekana. Wskazania do stosowania: Objawy przewlekłej niewydolności krążenia żylnego kończyn dolnych (bóle i nocne kurcze nóg, uczucie ciężkości nóg, parestezje, obrzęk, zmiany skórne na tle zastoju krwi), żylaki kończyn dolnych. Objawowe leczenie żylaków odbytu. Dawkowanie i sposób dawkowania: Zalecana dawka dobowa dla osób dorosłych to 500 mg do 1000 mg dobezylanu wapnia jednowodnego: niewydolność żylna – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę; żylaki odbytu – zwykle od 500 mg do 1000 mg na dobę; tj. 1–2 tabletki na dobę. Podanie doustne. Tabletki należy przyjmować po posiłkach w celu uniknięcia lub zminimalizowania objawów niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenie i środki ostrożności dotyczące stosowania: Ostrożnie stosować u pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy, z nawracającym zapaleniem błony śluzowej żołądka oraz z niewydolnością nerek. W przypadku ciężkiej niewydolności nerek, jeśli konieczna jest dializoterapia, dawkę produktu leczniczego należy zmniejszyć. Na podstawie doniesień o działaniach niepożądanych stwierdzono, że przyjmowanie wapnia dobezylanu jednowodnego może bardzo rzadko wywołać agranulocytozę, związaną prawdopodobnie z reakcją nadwrażliwości. Agranulocytoza może objawiać się wysoką gorączką, zakażeniami w obrębie jamy ustnej, bólem gardła, zmianami zapalnymi w obrębie odbytu i narządów płciowych oraz innymi objawami, które wskazują na zakażenie. Pacjent musi być poinformowany, że w razie wystąpienia jakichkolwiek objawów zakażenia, powinien zgłosić je lekarzowi. W razie wystąpienia takiej sytuacji, konieczne jest sprawdzenie morfologii krwi wraz z rozmazem oraz zaprzestanie stosowania produktu leczniczego. Produkt zawiera laktozę jednowodną. Produkt nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lapp) lub zespołem złego wchłaniania glukozy–galaktozy. Jedna tabletka DOBENOX Forte zawiera 50 mg laktozy. Działania niepożądane: Częstość występowania działań niepożądanych określono zgodnie z konwencją MedDRA: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia żołądka i jelit: Rzadko: nudności, biegunka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: Rzadko: odczyny skórne. Zaburzenia mięśniowo–szkieletowe i tkanki łącznej: Rzadko: bóle stawów. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: agranulocytoza. Opisywane działania niepożądane na ogół przemijały samoistnie po zaprzestaniu leczenia. W razie wystąpienia objawów zakażenia produkt należy odstawić. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO–LEK S.A. 51–131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: pozwolenie nr 22090. Kategoria dostępności: produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza – OTC.

Jak oceniasz artykuł?

Twoja ocena: Jeszcze nie oceniłeś/aś artykułu

Udostępnij tekst w mediach społecznościowych

4 komentarze Komentujesz jako gość [zaloguj się lub zarejestruj]

daniel daniel 2021-06-28 07:48:54

Czyli w przypadku pasków do glukometru DS 8 x lub DS 8 x pomiar można wydać na zniżkę więcej niż dwa opakowania np 5op. a bez dawkowania ŻADNEGO opakowania z refundacja

12 osób popiera Popieram Odpowiedz na komentarz

Karolina Przybyszewska 2021-06-28 17:42:08

Na to wygląda, zawsze w przepisach musi być jakaś wisienka ;)

1 osoba popiera Popieram Odpowiedz na komentarz

daniel daniel 2021-06-28 20:31:25

czy brak sformułowania dziennie powoduje że jest to dawkowanie niejasne i można wydać tylko dwa opakowania

4 osoby popierają Popieram Odpowiedz na komentarz

Małgorzata Sobieraj 2021-07-02 10:25:06

"LEKI ODURZAJĄCE I PSYCHOTROPOWE -warunkowa realizacja nie obowiązuje" a co z tym zapisem: § 7. 1. Recepta wystawiona na preparaty zawierające środki odurzające grupy I-N oraz substancje psychotropowe grupy II-P może dotyczyć takiej ilości środka lub substancji, która nie przekracza zapotrzebowania pacjenta na maksymalnie 90 dni stosowania. 2. Na preparaty zawierające środki odurzające grupy I-N oraz substancje psychotropowe grupy II-P można wystawić do 3 recept na następujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 90 dni stosowania. 3. Na recepcie, o której mowa w ust. 1, podaje się sposób dawkowania przepisanych środków odurzających lub sub-stancji psychotropowych. 4. Jeżeli ze wskazanego przez osobę wystawiającą receptę sposobu dawkowania nie można obliczyć sumarycznej ilości przepisanych środków odurzających lub substancji psychotropowych, osoba wydająca przyjmuje, że są to dwa najmniejsze opakowania określone w wykazie określonym w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 357, 945, 1493, 1875 i 2401 oraz z 2021 r. poz. 159), a w przypadku leków niepodlegających refundacji – dwa najmniejsze opakowania dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Popieram Odpowiedz na komentarz